VERTEIDIGUNG UND VERKÜNDIGUNG DES GLAUBENS
IN DEN GEBETEN DES "TRIDENTINISCHEN" MESSBUCHES:
Défense et propagation de la foi dans les prières du missel tridentin.
Ein wissenschaftlicher Beitrag zur Liturgie, Liturgiereform und Liturgiekrise

von Hochwürden Mag. theol. Dariusz. J. Olewinski, Priester und Wissenschafter

Ein wertvoller Vortrag vom 9. November 2001 beim 7. Kolloquium des unter der Schirmherrschaft der Kardinäle Oddi und Stickler gegründeten Internationalen Studienzentrums für Liturgie (Le Centre International d'Etudes Liturgiques - C.I.E.L.), dessen erklärte Aufgabe es sein soll, "die traditionelle Liturgie der lateinischen Kirche in Treue zum Lehramt bekanntzumachen und zu erklären." Hw. Mag. theol. Dariusz Olewinski sei sehr herzlich für die Erlaubnis zur Veröffentlichung im Rahmen der Seiten von www.padre.at gedankt! Reaktionen können selbstverständlich an den Autor selbst, aber auch wie gewohnt per E-Mail oder Formular an mich gesendet werden. Padre Alex

Internationale Startseite - Deutsche Startseite - Deutsche Wissenschaftssektion
(Padre Alex)


Als ich die Einladung zum Vortrag des vorliegenden Themas annahm, war ich mir zugleich der Problematik dieser Fragestellung bewußt. Im Laufe der Vorbereitung bestätigte sich die Ansicht, daß es auf dem Hintergrund einer gewissen Tendenz formuliert ist, die eigentlich den Kern der Auseinandersetzung um die Liturgie und die Liturgiereform trifft. Nun kann ich in diesem Rahmen nicht ausführlich der Frage nachgehen, ob und inwieweit man von apologetisch-kerygmatischer Absicht, Zielsetzung oder auch nur Funktion des Gebetes allgemein sprechen kann. Im Sinne einer Einleitung zum Thema, um es in einer allgemeineren Problematik zu platzieren, möchte ich nur einige mehr grundsätzliche Bemerkungen vorausschicken. 1


1. Vorbemerkungen

Das Verhältnis zwischen Gebet und Glaube bzw. Glaubensbekenntnis ist ein eigenes Thema. Der Zusammenhang zwischen liturgischem Beten und der Glaubenslehre gehört mehr zum Bereich der anderen Vorträge dieses Kolloquiums. Hier muß nur betont werden, daß wir nun betende Worte, d. h. das menschliche Sprechen zu Gott betrachten sollen. 2 Genauer gesagt, geht es um das liturgische Gebet, das "offizielle" Sprechen der Kirche zu Gott. 3 Die Tatsache, daß es in diesem Fall ein kollektives Subjekt (die Kirche) ist, hebt die einem jeden Gebet eigene Struktur nicht auf, sondern verstärkt und bestätigt sie. Mit anderen Worten: die Bedingungen, die erfüllt sein müssen, damit es sich um ein Gebet handeln kann, werden noch mehr im gemeinschaftlichen Beten, das die Liturgie ist, gefordert. Ohne sich diesbezüglich auf eigene Erörterungen einzulassen, ist festzustellen, daß ein Gebet mindestens einen bruchstückhaften Akt des Glaubens im weitesten Sinne - d. h. eine innere Haltung, die ein mindestens minimales, obwohl nicht unbedingt reflektiertes Wissen über den, an den sie sich wendet - voraussetzt. 4 Einfacher gesagt: jedes Gebet drückt (irgendeinen) Glauben aus. Ohne auf den Zusammenhang zwischen der persönlichen Glaubensüberzeugung und der reflektierten Glaubensdoktrin näher einzugehen, genügt hier folgende Feststellung: es besteht eine offensichtliche, vielschichtige Interdependenz zwischen dem Glauben der einzelnen Personen und der offiziellen Glaubenslehre der Kirche. Zu der zweiteren gehören freilich auch Äußerungen apologetischer und polemischer Art, d. h. solche, die auf dem Hintergrund der Abgrenzung gegenüber Irrlehren oder ihrer Bekämpfung entstanden sind. Es ist nicht prinzipiell auszuschließen, daß solche historischen - individuellen oder kollektiven - Erfahrungen auch ihren Niederschlang im Gebet allgemein oder in der Liturgie finden. Dennoch ist es eine andere Frage, ob es eine beabsichtigte Funktion der Liturgie sein kann, den Glauben bzw. die Glaubenslehre zu verkünden oder zu verteidigen.

Um es kurz zu fassen: Die Natur der Liturgie als betender Handlung - d. h. des Sprechens zu Gott - läßt grundsätzlich nicht zu, daß ihre Zielsetzung eigentlich kerygmatisch, apologetisch oder auch nur doktrinal wäre. Gott hat es ja nicht nötig, die Glaubenswahrheiten dargelegt zu bekommen, und man müßte sie ihm gegenüber ja nicht verteidigen. 5 Dennoch steht der Mensch im Gebet vor Gott mit und in seinem Glauben, ja sogar vom Glauben bewogen, und im Falle der Liturgie (als dem kollektiven Gebet der Kirche) ist dies der geoffenbarte und von der Kirche tradierte Glaube. 6 In diesem Sinne scheint es richtiger, vom Zeugnis des Glaubens in der Liturgie zu sprechen, und zwar von solchem, das an sich nicht angestrebt wird, sondern einfach präsent ist. So lautet meine vorläufige These, die im Laufe der eigentlichen Ausführungen dieses Referats zu verifizieren ist.

Sie steht in gewissem Kontrast zu der Auffassung, die eigentlich von beiden Seiten der gegenwärtigen "liturgischen Barrikaden" - mit verschiedenen Nuancen - mehr oder weniger deutlich, mehr oder weniger bewußt vertreten wird: auf die kerygmatisch-pädagogische (im weitesten Sinne) Funktion der Liturgie pochen sowohl die Anhänger und Betreiber der permanenten Reform (als laufender Anpassung an die Zeit, den Ort und die Menschen) 7 als auch die Verteidiger der traditionellen Liturgie, die hervorheben, daß es letztlich um den Glauben gehe. 8 Dabei fassen die ersteren das liturgische Gebet oft als einen Ausdruck der persönlichen (mehr oder weniger subjektiven) Empfindungen und Erlebnisse auf, während die zweiteren es eng an die Dogmen - als die objektive und unveränderliche Norm des Glaubens - binden, und zwar manchmal fast bis zur Identifikation von beiden.

Meine Aufgabe in diesem Vortrag ist es, in den Worten der Orationen selbst ihren theologischen Inhalt und ihre Absicht (die erkennbare Zielsetzung des Autors 9) zu entdecken und herauszustellen. In diesem Rahmen können alle betreffenden Texte nicht einzeln analysiert und vorgestellt werden. 10 Es ist nur ein synthetischer, thematisch geordneter Überblick möglich, und zwar im Hinblick auf die Frage, ob und in welchem Sinne man von Verteidigung und Verkündigung des Glaubens durch die untersuchten Gebete sprechen kann. Ich beschäftige mich also nicht mit der faktischen Funktion oder Effektivität, denn dies gehört vielmehr zum Bereich der pastoral-soziologischen Untersuchungen.



2. Der theologische Gehalt der Gebete des Missale Romanum des hl. Pius V

Bevor wir zu den eigentlichen Erörterungen übergehen, scheinen einige Bemerkungen zur Ortsbestimmung der betreffenden Texte im Rahmen des gesamten Ritus zielführend zu sein. Grundsätzlich klammere ich hier die geschichtliche Problematik, d. h. die Frage der Herkunft und des Alters der einzelnen Gebete, aus. 11

Indem ich vom Missale des Pius V spreche, meine ich seine editio typica von 1962. 12 Ich betrachte hinsichtlich des theologischen Inhalts die Gebete vierfacher Art: oratio 13, secreta 14, postcommunio 15, oratio super populum 16. Sowohl historisch 17 als auch formell (hinsichtlich der sprachlich-stilistischen Struktur 18 und der liturgischen Funktion 19) hängen sie miteinander eng zusammen, und zwar als eine Gattung, die (ursprünglich) nur der römischen Liturgie eigen ist. 20 Der Canon Romanus, der zwar aus ähnlichen Gebeten besteht 21, wie auch die stillen Gebete des Priesters 22 und die konsekratorischen Gebete (der Weihe und der Segnungen), gehören nicht zu dem Stoff. Die Einengung des obiectum materiale soll der möglichst konzentrierten Darlegung der bestimmten Gruppe von Gebeten dienen.

In der Forschung herrscht eigentlich diesbezüglich darüber Übereinstimmung, daß - trotz gewisser Unterschiede in der Terminologie und der historisch-genetischen Bestimmung - die betreffenden Gebete (besonders oratio, secreta, postcommunio) Höhepunkte im Verlauf der jeweiligen Teile der Meßliturgie bilden, und zwar als Ausdruck der Rolle des Priesters als dessen, der die Bitten des gläubigen Volkes vereint, artikuliert und vor Gott hinträgt; er tritt also nicht bloß im eigenen Namen auf, sondern in der Mittlerfunktion zwischen Gott und den Menschen. 23 Dies bringt schon die grammatikalische Form zum Ausdruck: es ist vorwiegend 1. Person Plural. 24 Dieselbe Struktur ist aber auch dann gegeben, wenn diese Form nicht ausdrücklich vorkommt, sondern nur der Inhalt es voraussetzt, daß der Priester fürs Volk betet. Dies stimmt mit dem Ort im gesamten Ritus überein: diese Gebete bilden den Schluß, sozusagen die Krönung der vorausgehenden Teile (Gesänge, Fürbitten, Litaneien, Präfationen), an denen das Volk mehr direkt beteiligt ist. 25

Die vom Volk gesprochene Formel "Amen" bringt ebenfalls die Mittlerrolle des Priesters zum Ausdruck: die Gläubigen bestätigen gleichsam die vom Priester vorgetragene Bitte. 26 Darin kann man auch ein Element dogmatischer Relevanz sehen: eine Artikulation der hierarchischen Struktur der Kirche und den Mittlercharakter des Priestertums. 27

In der Schlußformel des Gebetes selbst werden die in verschiedenen Variationen wiederkehrenden Worte wiederholt: Per Iesum Christum, Filium tuum, Dominum nostrum ... 28 Die Beständigkeit dieser Formel unterscheidet sie vom Hauptteil des Gebetes. Aber auch der Inhalt weist anderen Charakter auf: es ist auf jeden Fall eine Art Bekenntnis des Glaubens im Sinne einer Doxologie, und nicht ein Gebet an sich, obwohl es sich um einen Teil des Gebetes handelt. 29


2.1. Das "Gottesbild" 30

Unter den Aussagen in bezug auf Gott betreffen die meisten die Allmacht 31 bzw. die Macht 32, verbunden auch mit Ewigkeit 33, Barmherzigkeit 34 und Milde 35. Etwas weniger häufig, obwohl ebenfalls deutlich artikuliert, sind die Ausdrücke bezüglich Gottes Barmherzigkeit, und zwar in substantivischen, adjektivischen und verbalen Formen. 36 Es gibt eine interessante Verbindung in dem Satz, daß Gott seine Allmacht am meisten im Vergeben und Erbarmen zeige. 37 Der Schwerpunkt liegt auch in den Ausdrücken zur Milde 38 und Güte 39, wobei wiederum biblische Bilder 40 als auch kontrastierende Verbindungen auftreten. 41 Manchmal wird der Aspekt der Freundlichkeit Gottes mehr konkret gefaßt, d. h. in bezug auf Großzügigkeit 42, die Vergebung 43 und das Heil 44. Es sind viele Aussagen darüber, daß Gott sehe, und zwar im Sinne eines sorgenden Blickens auf die Menschen bzw. Geschöpfe, das sowohl festgestellt wie auch erbeten wird. 45

Zugleich wird Gott als "maiestas" aufgefaßt, die als beleidigt erscheint, die angerufen wird, der gedient wird, der Opfer und Verehrung dargebracht werden, der wir gefallen sollen. 46 Manchmal ist vom "Thron der Majestät" im Himmel die Rede 47, auch in Verbindung mit anthropomorphen Anspielungen, die offensichtlich biblischen Hintergrund haben. 48

Auf vielfache Weise wird die göttliche Fürsorge für die Geschöpfe, besonders für den Menschen, zum Ausdruck gebracht, sowohl allgemein 49 als auch hinsichtlich des Schöpfer- und des Erlösertums. 50 Viele Ausdrücke haben spirituellen Anklang der Moral und Aszetik und greifen zugleich die Ursächlichkeit Gottes und sein Wirken auf. 51 Man kann spezielle soteriologische Bezeichnungen aussondern. 52

Ähnliche Funktion wie das bereits erwähnte "maiestas" hat das Wort "nomen", das allerdings ziemlich direkt biblische Wurzeln hat und so auch zu verstehen ist: als Bezeichnung dafür, was Gott den Menschen von sich geoffenbart hat. 53

Ein anderer Aspekt des göttlichen Verhaltens weist vor allem in Richtung Gerechtigkeit hin, wenn von den Folgen sowohl der menschlichen Schuld wie auch der Buße 54, aber auch vom Beleidigen Gottes durch die Sünde 55, vom Zorn Gottes 56, aber auch von heilender Wirkung der Züchtigung und der Vergebung 57 und von der Sühne (durch Buße, das eucharistische Opfer und das Gebet) 58 die Rede ist. Es findet sich eine Kontrastierung von Barmherzigkeit und Zorn, mit relativem Überwiegen der ersteren. 59

In den entsprechenden Anrufungen Gottes treten anthropomorphe Auffassungen auf, wie Hören (darunter auch das biblische Bild des göttlichen "Ohres") 60, Gedenken 61 und Ausstrecken der Rechten. 62

Der Gedanke der Barmherzigkeit erscheint im Zusammenhang mit dem "Vorauswissen" Gottes hinsichtlich des Heiles von konkreten Menschen 63, also mit der soteriologisch-charitologischen Thematik. Zugleich aber findet sich die Bitte darum, daß alle Völker den wahren Gott erkennen mögen. 64 Der recht oft vorkommende Ausdruck "Deus noster" 65, der übrigens biblischer Herkunft ist, bringt die Zusammengehörigkeit Gottes und der betenden Kirche zum Ausdruck und meint freilich nicht etwa die Möglichkeit anderer Götter.


2.2. Trinitologie

Abgesehen von der Schlußdoxologie einer jeden Oration, sind Inhalte der Trinitätstheologie nur im Formular des Festes der Allerheiligsten Dreifaltigkeit zu finden. Darin ist zwar vom "Bekenntnis des wahren Glaubens", von der "Erkenntnis der Herrlichkeit der ewigen Dreiheit" und vom Anbeten "der Einheit in der Macht der Majestät" die Rede 66, es gibt aber keine dogmatischen Präzisierungen oder deren Elemente.


2.3. Christologie

Ein Teil der Gebete richtet sich direkt an Christus 67, auch mit solchen Anrufungen wie "Deus" 68 oder "omnipotens Deus" 69. In den Gebeten, die sich an den Vater richten, ist meist vom "Unigenitus" und "Filius" die Rede. 70 Es gibt andere Titel, die sowohl das Geheimnis der Trinität als auch die Gottheit betreffen 71, auch bildhaft-biblische Bezeichnungen 72 und soteriologische Titel. 73

Unterscheiden kann man Titel und Ausdrücke, die mindestens indirekt den Gedanken der Mittlerschaft enthalten 74; dazu zählen die Motive des Priestertums und des Opfers. 75 Es gibt Anspielungen auf die Inkarnation 76 und auf Ereignisse aus dem Evangelium. 77 Zu finden sind sowohl mehr bildhafte als auch mehr spekulative Beschreibungen des christologisch-soteriologischen Mysteriums. 78 Es wird die katholische religiöse Tradition aufgegriffen, die sowohl biblisch als auch in der mystischen Erfahrung der Heiligen verankert ist. 79 Zu bemerken sind schließlich spirituelle, moralische und aszetische Gedanken, die allerdings relativ selten vorkommen. 80


2.4. Pneumatologie

Über den Heiligen Geist wird auf vielfache und zugleich eher unbestimmte Weise gesprochen. Es finden sich Stellen, wo es offenbar um die dritte göttliche Person geht 81, darunter auch biblische Anspielungen. 82 Nur einmal ist ein Element der dogmatischen Definition festzustellen, und zwar in der ursprünglicheren Form. 83

Konkret ist vom "Geist" Gottes 84, dem "Geist der Liebe" Gottes 85, dem "Geist der Stärke" 86, dem "Geist der Heilsgnade" 87, von der "Gnade" 88 und der "Stärke des Heiligen Geistes" 89 die Rede. Verschiedenartig wird sein Wirken bezeichnet: als "Erleuchtung" 90, "Reinigung" 91, "Heiligung" 92, "Belehrung" 93; indirekt wird auf "rechtes Denken" und "Tröstung" hingewiesen. 94 Er wird direkt als "Vergebung" bezeichnet. 95 Seine Erteilung wird meist als "Ergießen" 96, aber auch als "Entflammen" 97 bezeichnet, was wiederum biblisch verankert ist.


2.5. Kosmologie

Aussagen über die Schöpfung beziehen sich vor allem auf das Schöpfertum Gottes, sowohl allgemein 98 als auch hinsichtlich einzelner Geschöpfe. 99 Es gibt Ausdrücke bezüglich der Relation Gottes zu den Geschöpfen 100 und bezüglich ihrer Beziehung zum Menschen. 101 Erwähnt wird die Vergänglichkeit der Welt 102, ihr Verfall 103, ihre "Eitelkeit" 104, ihre Gefährlichkeit für den Menschen 105, aber auch die existentielle Abhängigkeit alles Geschaffenen von Gott. 106

Im allgemeinsten wird zwischen dem Himmlischen und dem Irdischen 107, zwischen dem Weltlichen und dem Himmlischem 108, zwischen dem Zeitlichen und dem Fortdauernden 109, zwischen dem Gefallenen und dem Ewigen 110 unterschieden. Man spricht vom "Erfolg" und den "Verlockungen dieser Welt" als etwas, was zu meiden und zu verachten sei. 111 Das Irdische wird auch Gott selbst oder der Gemeinschaft mit Ihm entgegengesetzt. 112 Oft kommt in diesem Zusammenhang das Verb "despicere" vor 113, das aber offensichtlich in Verbindung mit der Affirmation der Liebe zu Gott und zu allem in Gott zu verstehen ist. 114 Es ist zu bemerken, daß von der Erlösung der Welt - also einem Akt der Liebe Gottes zum Geschaffenen - die Rede ist. 115


2.6. Anthropologie

Es gibt keine volle Klarheit bezüglich der ontologischen Struktur des Menschen. Man unterscheidet zwischen "mens" und "corpus" 116; zugleich aber treten andere Begriffspaare auf: "anima" und "corpus" 117, das Geistige und das Körperliche 118; es ist auch vom Inneren und vom Äußeren die Rede. 119 Selbständig tritt am häufigsten "mens" auf, und zwar als Bezeichnung für den geistigen Aspekt des Menschseins. 120 In ähnlicher Bedeutung kommt manchmal das Wort "cor" vor 121 (obwohl es Stellen gibt, wo beide Begriffe unterschieden zu sein scheinen 122 ), aber auch "anima" 123, "spiritus" 124 und die bildhaften Ausdrücke "pectus" 125 und "renes". 126

Besondere Aufmerksamkeit verdient das Wort "anima", das regelmäßig in den Gebeten für Verstorbene auftritt, was sicherlich kein Zufall ist. Einerseits ist allgemein vom Menschen, der von dieser Welt scheidet 127, und von Vergebung für "Verstorbene" 128 die Rede; man spricht auch von denjenigen, die zur Erde zurückkehren und im Himmel weilen sollen 129, und von den "auf diesem Friedhof in Christus Ruhenden" 130; andererseits spricht man von ruhenden Leibern. 131 Zugleich ist die Rede von den Seelen derer, die "hier in Christus ruhen" 132, als auch von den Seelen selbst, die "hier in Christus ruhen". 133 Von den Menschen allgemein sagt man, daß sie entweder "im Leib" oder "vom Leib ausgezogen" seien. 134 Hinsichtlich des geistigen Aspekts wird der Mensch in den Bitten um die Verzeihung der Sünden der Seele verstanden; 135 wohl in diesem Sinne ist der Ausdruck "mors animae" zu verstehen. 136 Das leibliche Absterben wird dagegen als Übergang der Seele von dieser Welt "zum Leben" aufgefaßt. 137 Auf die Seele beziehen sich Aussagen über die Teilhabe an der Gemeinschaft der Heiligen 138, über die Ruhe, das Glück und das Licht der Herrlichkeit. 139 Andererseits ist vom ganzen Menschen die Rede, der sich "in der Herrlichkeit der Auferstehung unter den Heiligen und Auserwählten" ausruhen solle. 140

Man unterscheidet zwischen dem, was dem Menschen eigen ist, und dem, was von außen kommt. 141 Bezüglich des ersteren ist oft von Sündhaftigkeit (vor allem in folgenden Stichworten: "peccata" 142, "delicta" 143, "vitia" 144, "crimen" 145, "culpae" 146, "reatus" 147, "excessus" 148, "errores" 149, "perversitates" 150, "offensae" 151), vom Mangel an Tugend 152 und von seelischer Krankheit 153 die Rede. Ein Synonym hiefür ist das "Verborgene" im Menschen, das der Reinigung bedürfe. 154 Nur vereinzelt wird "die alte Sünde des vererbten Todes" erwähnt 155, und die zeitliche Existenz wird als "Sterblichkeit" bezeichnet. 156 Sonst ist vom menschlichen Schwanken 157, von Gebrechlichkeit 158, Schwäche 159, Verwundetsein 160, Angewiesensein auf Gott 161 die Rede; wohl im ähnlichen Sinne sind die Ausdrücke "Altsein" 162 und "Verkehrtheit" 163 zu verstehen. Zugleich aber spricht man von den "incorrupta" im Menschen. 164

Artikuliert wird ein Mißtrauen gegenüber menschlichem Handeln allgemein 165, obwohl auch die Notwendigkeit der Aktivität des Menschen betont wird. 166 Man spricht von "rechten Wünschen" und "Gefühlen" 167, obwohl abzutötende "irdische Gefühle" erwähnt werden 168 wie auch schädliche Genüsse 169 und rebellisches Wollen. 170 Damit ist aber keineswegs Verachtung gegenüber dem körperlichen Aspekt des Menschseins gemeint, denn man spricht auch von der Verleihung des Vertrauens in die "Sinne". 171

Etwas Äußeres sind dagegen Widerwärtigkeiten 172, Gefahren 173, Bosheit 174, feindliche Angriffe 175, Feindlichkeit allgemein und geistige Feinde 176, direkt teuflische Überfälle 177, wobei auch "teuflische Gefangenschaft" genannt wird. 178 Im Falle der "mala" ist allerdings die Grenze zwischen dem Inneren und dem Äußeren ziemlich fließend. 179 Erwähnt werden Versuchungen 180, Betrübnis 181, Traurigkeit 182, Züchtigung 183, Verwirrung 184 und Schädliches. 185 Zugleich aber werden das Umfangen durch Gott 186, die von Ihm dem Menschengeschlecht gegebene Ordnung 187, die Möglichkeit, die göttliche Macht zu empfangen 188 und sogar eine "würdige Wohnung des Heiligen Geistes" zu werden, 189 betont.


2.7. Soteriologie

Der soteriologische Faden tritt in verschiedenen Ausdrücken auf: "salus" 190, "redemptio" 191, "liberari" 192, "visitatio" 193, "reparatio" 194, "renovatio" 195, "restauratio" 196, "regeneratio" 197, "illustratio" 198, "reconciliatio" 199 wie auch "sanitas" 200, Reinigung 201, Unsterblichkeit 202 und "glückliche Ewigkeit" 20; es erscheint auch das Thema der adoptiven Gotteskindschaft bzw. "Vergöttlichung" des Menschen. 204

Diese Bezeichnungen treten in verschiedenen Kontexten und mit unterschiedlichen Nuancierungen auf. Einerseits spricht man vom vollbrachten Heilswerk. 205 Als die Art und Weise dieser Vollbringung erscheinen jeweils gefeierte Heilsereignisse wie konkret die Geburt Christi 206, sein Leiden 207 und die Auferstehung, 208 aber auch z. B. die Geburt Seiner Mutter. 209 Andererseits spricht man vom erst zu vollziehenden Heil 210, besonders auf die Fürsprache der Heiligen 211, in den Sakramenten und durch die Sakramente 212, aber auch durch die Frömmigkeit 213, die Gebote 214 und das Wirken der Kirche. 215 Die Eucharistie wird übrigens mit dem Kreuzesopfer als fast identisch aufgefaßt 216, obwohl nicht immer. 217 Es ist außerdem vom "Wachstum des Heiles" die Rede. 218 Am meisten klärend erscheinen die Aussagen von den "Mitteln des Heiles" 219 und dem Empfang des "Effektes" 220 bzw. der "Frucht" des Heiles. 221 Man spricht von der "Teilhabe" an der Erlösung bzw. am Heil. 222 Sonst unterscheidet man zwischen der Erlösung "durch Gnade" einerseits und "durch Vergebung" andererseits, allerdings ohne nähere Klärung. 223

Als Adressaten bzw. Empfänger des Heiles treten "wir", d. h. die Kirche auf 224, aber auch "das Menschengeschlecht", "alle" und "die Welt". 225 Andererseits befindet sich der Gedanke von der Vorherbestimmung zum Heil, und zwar im deutlichen Rückgriff auf die Hl. Schrift. 226


2.8. Charitologie

Die Gebete enthalten viel Stoff zum Thema der Gnade. Es sind Sätze, die einerseits eine deutliche Linie aufweisen, zugleich aber keine eindeutige und vollständige Aussagen darstellen.

Das Wort "gratia" selbst tritt ziemlich häufig auf. 227 Als Synonyme erscheinen "donum" 228, "munus" 229, "subsidium" 230, "auxilium" 231, "virtus" Gottes 232, "misericordia" 233, "benignitas" 234, "benedictio" 235, "protectio" 236, "potentia" 237 und andere. 238 Die Gnade wird von himmlischer "Herrlichkeit" 239 und von "Vergebung" unterschieden, obwohl diese Begriffe auch verbunden werden. 240 Manchmal werden im ähnlichen Sinne die Anwesenheit und die Freundlichkeit Gottes angerufen. 241 Es gibt Unterscheidungen bezüglich des Vorausgehens und des Nachfolgens der Gnade. 242 Regelmäßig ist vom Verleihen und Wirken der Gnade durch die Sakramente, besonders durch die Eucharistie, die Rede. 243 Zugleich wird für deren Vollzug die Gnade erbeten 244, wobei Gott es ist, der der Teilnahme am Sakrament würdig macht. 245 Man spricht vom Würdigsein und von einer Vorbereitung für den Empfang der Gnade. 246 Zugleich tritt die Gnade als diejenige auf, die eben würdig macht 247 bzw. den Verdiensten vorausgeht. 248 Manchmal wird das Sakrament als Vorbereitung für die Gnade aufgefaßt. 249 Ähnlich spricht man von der religiösen Praxis als der Vorbereitung 250 und dem Weg der göttlichen Verleihung der Verdienste und Gnaden 251, wobei aber die Heiligung dieser Praxis erbeten wird. 252 Generell tritt die Frömmigkeitspraxis (wie Gebet, Innerlichkeit, Liturgie, Fasten, Enthaltsamkeit) als ein mit der Gnade verbundener Faktor auf 253, obwohl die Frömmigkeit und die Tugenden letztlich als von Gott stammende Gnade aufgefaßt werden 254; dasselbe gilt für das Verbleiben ohne Sünde. 255 Von den eigenen Kräften und Verdiensten ist als von nicht ausreichenden die Rede. 256 Der "Verdienst" und das Leben gemäß dem Willen Gottes erscheinen eher als das Werk Gottes 257, obwohl zugleich das menschliche Handeln als der Weg des Heiles und der Gnade auftritt. 258 Es wird allerdings angemerkt, daß Gott an menschliche Verdienste und Bitten nicht gebunden sei. 259 Ausschließliches Vertrauen auf die Gnade wird betont. 260 Als der Umstand für ihre Verleihung wird die Demut hervorgehoben 261, die allerdings ebenfalls als Gnade verstanden wird. 262 Oft ist vom ursprünglichen inneren Wirken Gottes die Rede, das dem menschlichen tugendhaften Handeln zugrunde liegt. 263 So sind offenbar auch die Bitten um Glauben, Hoffnung und Liebe zu verstehen. 264

Am häufigsten betreffen die Bitten direkt das Wirken Gottes, besonders das innere 265, aber auch das äußere 266, auch konkret hinsichtlich des moralischen 267 und religiösen (im weiteren Sinne) 268 Verhaltens des Menschen, und auch sein endgültiges Ziel 269; es gibt aber auch mehr diesseitige Anliegen. 270 Dennoch tritt an manchen Stellen das menschliche Handeln an erster Stelle auf, während die Gnade als eine helfende 271 bzw. nachfolgende beschrieben wird. 272 Es gibt sonst ziemlich komplexe und nicht ganz klare Auffassungen bezüglich des Mitwirkens von Sakrament, Gnade und Moral. 273

Es ist von heilwirkenden Verdiensten und der Fürsprache des Leidens Christi die Rede. 274 Es wird die Fürbitte der Heiligen einbezogen: an Gott wird die Bitte gerichtet, daß ihre Gebete helfen 275 und ihre Verdienste stützen mögen. 276 Man spricht allgemein von der Fürbitte der Heiligen 277 und der Engel 278, und sogar von ihrem gewissermaßen aktiven Wirken für uns. 279 Dies wird allerdings mit der Nachahmung der Tugenden verbunden. 280 In dem Zusammenhang treten Formulierungen auf, die letztlich den Primat der Gnade besagen. 281

Das göttliche Erbarmen wird zwar mit dem Vorauswissen über die zukünftige Zugehörigkeit des Menschen zu Gott durch den Glauben und durch die Werke verbunden. 282 Außerdem wird der universale Heilswillen Gottes artikuliert 283, und zugleich wird die Erhaltung der Vorherbestimmung für das ewige Glück erbeten. 284 Das einzige Argument in der Bitte für die Verstorbenen ist dann ihr Glauben und Hoffen 285 und nicht ihre Werke.


2.9. Mariologie

Aussagen über die Mutter Jesu Christi treten eigentlich nur in den Formularen der entsprechenden bzw. inhaltlich zusammenhängenden Feste und Anlässe auf. Wohl am häufigsten ist von ihrer Jungfräulichkeit die Rede. 286 Direkt wird die Freiheit von der Makel bzw. von den "Wunden der Schuld" genannt 287 und auch die Gottesmutterschaft 288; beide Dogmen werden auch verbunden. 289 Anläßlich des Festes wird die Aufnahme in den Himmel erwähnt. 290 Sonst ist vom Einwohnen des Hl. Geistes in ihr die Rede 291, konkreter in ihrem Herzen 292, und auch vom "göttlichen Feuer". 293

Die Bedeutung im Heilswerk hat christologischen und gewissermaßen mittlermäßigen Charakter und bezieht sich sowohl auf die Ereignisse der Inkarnation (im faktischen und theologischen Aspekt) 294 als auch auf ihre Wirkung. 295 Auffallenderweise wird bereits die Geburt Marias als der Anfang des Heiles angesehen. 296

Es ist von der Verehrung für Maria die Rede. 297 Auf ähnliche Weise wie allgemein von den Heiligen spricht man von ihrer Fürbitte 298, aber auch von ihrer Mittlerschaft 299 und vom gewissermaßen aktiven Wirken. 300 In ähnlichem Sinne wird ihr Beistand in der Todesstunde erbeten. 301


2.10. Ekklesiologie

Die Bezeichnung "Ecclesia" tritt vor allem zusammen mit der Betonung der göttlichen Zugehörigkeit 302 und der Heiligkeit 303 auf. Es gibt Verbindungen mit anderen Titeln. 304 Es erscheint ihr menschlicher Aspekt 305,aber auch das Wirken des Hl. Geistes 306; das letztere Motiv ist u. a. in der Formulierung vom Geist Gottes im "Leib der Kirche" gegeben. 307 Generell bezieht sich dieser Titel auf ein Kollektiv, das der Gaben Gottes bedarf 308 - darunter die Demut und das Bemühen um den rechten Weg 309 - und das auch des göttlichen Schutzes vor "Angriffen des Irrtums und der Bosheit" bedürftig ist. 310

Eine andere häufige Bezeichnung ist "populus tuus" 311, zusammen mit der Hervorhebung der Beziehung zu Gott 312, auch im Falle der konkreten liturgischen Versammlung. 313 Es gibt adjektivische und partizipiale Verbindungen, die mindestens indirekt auf die Kontinuität und zugleich den Kontrast zum alttestamentlichen Volk hinweisen, speziell hinsichtlich der Treue 314, des Glaubens 315 und des messianischen Charakters 316, wobei die Variante in Plural auf die Nuance der Aktualität, d. h. den Bezug auf die Kirchengeschichte, hinweist.

Nicht selten kommt "familia tua" vor 317, und zwar sowohl in allgemeiner Bedeutung 318 als auch in bezug auf die konkrete liturgische Situation. 319 Der eigentliche Sinn ist wohl im soteriologischen Thema der "Adoption" zu sehen, das deutlich auftritt. 320

Ähnlich verhält es sich mit "plebs tua" 321, wenn auf die Hingabe an Gott 322, das Geweihtsein 323, die Messianität 324, aber auch auf die Abhängigkeit von göttlicher Heiligung und dem Schutz 325, etwa hinsichtlich der Religiosität 326, hingewiesen wird. Andere, seltener gebrauchte Ausdrücke heben eben die göttliche Zugehörigkeit und Abhängigkeit hervor. 327 Relativ selten sind den Evangelien entnommene Vergleiche. 328

Als inhaltlich verwandt sind Bezeichnungen der Mitglieder der Kirche anzusehen: "fideles tui" 329, "famuli tui" 330, "supplices tui" 331, "membra" Christi. 332 Es befinden sich auch mehr weltliche Analogien. 333

In den komplexen Formulierungen werden vor allem die Einheit in der Wahrheit 334, die Wahrhaftigkeit des Glaubens 335, das "Bekennen des Glaubens" 336, die "Erkenntnis" Gottes 337 bzw. des "Namens" Gottes 338 als konstitutive Aspekte der Kirchlichkeit artikuliert. Auch die Kontinuität gegenüber dem Alten Testament wird angedeutet. 339

In deprekativer Form, die wohl reale Gefährdung vorauszusetzen scheint, ist von der Integrität des Glaubens 340, von der Frömmigkeit und der Mannhaftigkeit 341, vom Schreiten auf dem Weg des Heiles 342, von der Führung zum Heil 343, vom geistigen Wachstum 344, von Ausdauer in der Frömmigkeit 345, von Bekämpfung der Irrtümer 346, von Verteidigung vor den Feinden und den inneren und äußeren Gefahren 347 die Rede.

Die Kirche solle die Irrenden zurechtweisen und die Zerstreuten zusammenführen. 348 Besonders interessant ist die Aussage, daß es sich um "das christliche Volk" handelt, das die Spaltungen überwinden und in die Einheit mit dem "wahren Hirten der Kirche" eingehen solle. 349 Zugleich aber wird etwa das Zeugnis des hl. Josaphat als Sache des Glaubens verstanden. 350 Zugleich beziehen sich alle Gebete, auch die Gebete für Verstorbene, in der Regel nur auf die Katholiken. 351 Lediglich ganz vereinzelt wird für alle Menschen gebetet. 352

Bei bestimmten Anlässen ist von der petrinischen Struktur die Rede, besonders im Rahmen der entsprechenden biblischen Stellen 353, aber nicht ausschließlich. 354 Die Apostolizität des Anfangs der "Religion" der Kirche wird hervorgehoben. 355 Es gibt Andeutungen zur kirchlichen Hierarchie allgemein, wobei der biblische Bezug weniger direkt erscheint. 356


2.11. Von der Liturgie allgemein

Liturgische Geschehen werden als "solemnitas" 357 (bzw. "solemnia" 358 ), "festa" 359 (bzw. "festivitas" 360 ), "officium" 361, "servitus" 362, "ministerium" 363 und "memoria" 364 bezeichnet. In bezug auf die aktuelle Handlung spricht man regelmäßig vom Bitten (in verschiedenen Bezeichnungen: "petentes" 365, "preces" 366, "deprecatio" 367, "supplicatio" 368, "vota" 369), oft in Verbindung mit dem Opfer 370, und auch vom Bekennen der Sünden 371 und von "Übung". 372 Es wird aber auch zwischen dem Sakrament und der Bitte unterschieden. 373 Von den anderen Sakramenten (ausgenommen Eucharistie) werden nur das Priestertum 374 und das Bußsakrament deutlich erwähnt 375, was im Kontext des Missale durchaus verständlich ist.

Die liturgische Handlung geschieht angesichts der "Majestät" Gottes 376 und richtet sich nach oben. 377 Es ist auch vom "Namen" Gottes als dem Adressaten die Rede. 378

Im Tempel - und zwar offensichtlich während der Liturgie - werde die "Barmherzigkeit" Gottes empfangen. 379 In den liturgischen Feiern geschehe gewissermaßen das gefeierte Geheimnis. 380 Man spricht von "Erneuerung" des Tages, auf den sich die Zelebration bezieht. 381 Wohl in diesem Sinne sind die etwas unklaren Worte vom "Anfang" der liturgischen Handlung, der zugleich ihr Ziel ist 382, zu verstehen. Die Feier bezieht sich jedenfalls auf das Heilswerk 383; dieses - im Sinne von neutestamentlichen Ereignissen - wird verehrt. 384 Ähnlich ist von den Ereignissen aus der Kirchengeschichte die Rede. 385

Erwähnt wird ein gewisser Zusammenhang zwischen der liturgischen Handlung und der himmlischen Realität 386, vor allem zwischen dieser Handlung - als der "Gestalt" - einerseits und der wesentlichen - "wahren" - Realität andererseits. 387 Dieses Motiv wird auch mehr komplex und recht ausgewogen - nämlich unter Einbeziehung der Rolle der Moral - formuliert. 388 Auf jeden Fall wird mit der Teilnahme an der Liturgie heilsame Wirkung verbunden. 389 Man spricht auch von der "Belehrung" durch die heiligen Handlungen. 390 Zugleich hebt man die Bedeutsamkeit der Disposition der Feiernden hervor. 391

Man spricht ebenfalls von der Verehrung für Heilige 392 und für ihre Bilder. 393


2.12. Über die Eucharistie

Die Aussagen über die Eucharistie sind naturgemäß sehr häufig und befinden sich regelmäßig vor allem in den secretae und den postcommuniones, und zwar mit jeweiliger Ausrichtung auf die Opferung und die Kommunion. Dennoch kann man sie alle in einem betrachten, da die inhaltliche Linie ziemlich ähnlich verläuft.

In den betreffenden Gebeten ist sowohl vom "Opfer" (in verschiedenen Bezeichnungen: "hostia" 394, "munus" 395, "sacrificium" 396, "oblatio" 397, "dona" 398, "sacramenta" 399, "mysteria" 400) als auch vom Empfang ("munus" 401, "sacrificium" 402, "alimonia" 403, "alimenta" 404, "libatio" 405, "refectio" 406, "mysterium" 407, "communio" 408, "sacramentum" 409, "dona" 410, "sancta" 411) die Rede. Auch die Bezeichnung "mensa caelestis" hat sakrale Bedeutung 412; ähnlich verhält es sich mit "convivium". 413 Dafür spricht die Tatsache, daß der Altar als der Ort der Eucharistiefeier genannt wird. 414 Direkt spricht man vom Empfangen des Leibes und Blutes Christi 415 bzw. vom Empfang Seiner selbst. 416 An mehreren Stellen scheint sich eine bestimmte Bezeichnung ("mysterium" 417, "sacramentum" 418, "commercia" 419, "dona" 420, "sanctificationes" 421, "officium" 422, "sacrificium", 423, "sancta" 424, "participatio" 425, "vota" 426, "benedictio" 427) auf die ganze Zelebration bzw. das eucharistische Geheimnis zu beziehen. Das Aufopfern der eucharistischen Gaben wird dennoch deutlich vom Gebet allgemein unterschieden. 428

Man merkt die Wirkung der Eucharistie für die Frömmigkeitspraxis an 429, aber auch die Bedeutsamkeit der Frömmigkeit im Zusammenhang mit dem Sakrament. 430

Bemerkt wird die Materialität der sakramentalen Gestalt 431, zugleich aber ihre himmlische bzw. geistige Natur. 432 Klar ist der Bezug auf das "mysterium", das sich jenseits des Ritus befindet, aber mit ihm verbunden ist. 433 Auf vielfache Weise spricht man vom Zusamenhang des eucharistischen Opfers mit dem Opfer Christi: als "Bezeichnen", "Erneuern", "Aufopfern". 434 Man spricht auch von "Bezeugen", "Gedenken" und Vollziehen bzw. von der Zelebration Seiner Passion. 435 Man weist außerdem auf den Anfang und die Quelle des gefeierten Sakraments 436 und in diesem Sinne auf das Leiden Christi 437 hin. Das eucharistische Opfer scheint gewissermaßen mit dem Kreuzesopfer identifiziert zu werden. 438 Es ist aber ebenfalls von unserem Mitopfern die Rede. 439 Manchmal spricht man von der Vereinigung mit dem Leib und dem Blut Christi 440, vom Zusammenhang der Eucharistie mit den Gaben des Heiles 441 und vom Bezeichnen der Einheit in Christus. 442 Erwähnt wird auch der Zusammenhang mit dem "wahren Glauben". 443

Festgestellte und erbetene Wirksamkeit der Eucharistie ist vielfach, und zwar sowohl im Hinblick auf Gott 444 wie auch auf die Menschen: das Bewirken des "mysteriums" 445, die Heilswirkung 446, "Arznei" 447, "Erneuerung" 448, "Reparatur" 449, Reinigung von den Sünden 450, Vergebung 451, Heiligung 452, Versöhnung 453, Sühne 454, Vereinigung mit Gott 455, Loslösung von diesseitigen Genüssen 456 und von Gefahren 457, eine Stütze 458, Hilfe für die Ewigkeit 459, "Belebung" 460, Nutzen für die Frömmigkeit 461, auch diesseitige Gaben 462 und Ruhe für Verstorbene 463, Erlangung der Gnade 464; komplexe Formulierungen vereinigen diese Aspekte. 465 Präziser ist die Rede vom "pignus" des ewigen Heiles. 466 Man spricht direkt vom Darbringen des Opfers für die Menschen 467, für ihre Sünden 468, aber auch für ihr Heil. 469 Man merkt an, daß das Opfer im Angesicht Gottes stattfinde 470, daß Gott es zur eigenen Ehre 471 und Versöhnung eingesetzt habe (er wollte durch dieses Opfer versöhnt werden) 472, wobei biblische Opferriten erwähnt und aufgegriffen werden. 473 Von diesem biblischen Hintergrund her ist wohl die Bitte um Heiligung der Gaben zu verstehen, wobei der Bezug auf den Leib und das Blut Christi deutlich ist. 474 Erwähnt wird außerdem die Bedeutung für die Verehrung der Heiligen. 475

Betont wird, daß Gott die Eucharistie als das Mittel des Heils für uns eingesetzt hat 476, durch das Er an uns wirkt. 477 Deutlich ist vom Vollziehen des Heilswerkes in der Zelebration die Rede. 478 Man spricht von "effectus" 479, "operatio" 480, "potentia" 481 und "virtus" 482 der Eucharistie und sogar von ihr als der "causa" des Heiles 483 und direkt vom Heil als ihrer Aktion 484, aber auch vom "Erflehen" durch sie. 485 Oft tritt die Präposition "per" in bezug auf die Mittlerschaft der eucharistischen Gaben bzw. der Zelebration auf. 486

Angesprochen wird die Disposition des Menschen für den Empfang der Eucharistie, unter Betonung der spirituellen Dimension 487, und auch für ihren Vollzug. 488


2.13. Eschatologie 489

Man unterscheidet zwischen der Gegenwärtigkeit und der Zukünftigkeit 490, dem gegenwärtigen und dem ewigen Leben 491, dem Vergänglichen und dem "Neuen" 492, dem Irdischen und dem Himmlischen. 493 In bezug auf die so verstandene Zukunft spricht man von "Ewigkeit" 494, "glücklicher Ewigkeit" 495, "ewiger Glückseligkeit" 496, "Glückseligkeit des Lichtes" 497, "Glückseligkeit der Heiligen" 498, "Glückseligkeit oben" 499, "ewigem Leben" und "himmlischem Leben" 500, "ewigem Heil" 501, "Teilnahme des Heiles" 502, "ewiger Herrlichkeit" 503, "Loben Gottes" 504, "künftigen Gütern" 505, "Krone der Gerechtigkeit" 506, "himmlischem Königtum" 507, "ewigem Königtum" 508, "Verheißungen" 509, "ewigen Freuden" 510, "Frohlocken in Gott" 511, "ewiger Freiheit" 512, "unsichtbaren Gütern" 513, "ewigem Erbe" 514, "Preis" 515, "Belohnung" 516, "Barmherzigkeit" Gottes 517, "Gemeinschaft" mit Christus, mit der hl. Familie, mit den Heiligen und Engeln 518, von "Teilhabe des ewigen Lichtes" 519, es gibt auch komplexe Formulierungen. 520 Außerdem spricht man von der "Ruhe" der Seelen 521 und von der Bestattung der Leiber 522, dann von ihrem zukünftigen Auferstehen. 523 Man spricht sonst vom Ruhen des Verstorbenen 524 und von seinem Schlaf in Christus 525 und auch vom Ruhen der Leiber. 526 Es gibt Ausdrücke, die das Verständnis der Eucharistie mit der Ewigkeit zu verbinden scheinen. 527

Der Augenblick des Todes wird aufgefaßt als - erbetener - Übergang zum Leben 528, zur "ewigen Wohnung" 529, ins Paradies 530, ins "himmlische Reich" 531, in die "himmlische Hauptstadt" 532, in die "Hauptstadt der Erlösten" 533, ins "Land des Friedens und des Lichtes" 534, zum "unvergänglichen Licht" 535, ins "Land des Lebenden" 536, in den "Hafen des ewigen Heiles" 537, in die "himmlische Heimat" 538, in den "Tempel der Herrlichkeit" 539, in den Schafstall Christi 540, zum himmlischen Hochzeitsmahl 541, aber auch als "Auszug" der Seele oder des Menschen. 542 Man spricht von "ewiger Wohnung", die Gott sich in und aus den Menschen baue. 543 Außerdem ist vom Kommen zu Christus 544, vom Anschauen des Antlitzes Christi im Himmel 545, vom Betrachten der Gestalt seiner Herrlichkeit 546 und auch vom Sehen der verstorbenen Angehörigen 547 die Rede. Erwähnt wird die Möglichkeit der ewigen Strafe 548, die Bedeutsamkeit des irdischen Lebens für die Ewigkeit 549, aber auch die mögliche "Medizin nach dem Tod". 550 Genannt wird das Kommen Christi als Richter 551 im deutlichen Aufgreifen der Worte des Evangeliums. 552


2.14. Moral und Aszetik

Die moralische, spirituelle und aszetische Thematik erscheint regelmäßig vor allem im Zusammenhang mit der Gnade wie auch der Liturgie und der Sakramente (vgl. oben 2.8, 2.11 und 2.12). Es scheint zielführend, einige Aspekte herauszugreifen, obwohl sie von den genannten Motiven nicht zu trennen sind.

Die Relation des Christen zu Gott wird meist als Dienst verstanden 553, und zwar als solcher, der "mit reinem Geist" 554 und mit entsprechenden Sitten vollzogen wird. 555 Man unterscheidet den "körperlichen" und den "geistigen" Aspekt des christlichen Lebens. 556 Von der liturgisch-kultischen Haltung spricht man als von einem "obsequium" 557 und vor allem als von einer "devotio". 558 Man macht auf den Zusammenhang der Liturgie mit der innerlich-persönlichen Teilnahme an ihr aufmerksam. 559 In den Aussagen über die Liturgie ist die Betonung der Freude ziemlich häufig. 560 Man erwähnt die entsprechende Art und Weise ihres Vollzugs 561 und ihre Wirkung. 562 Es tritt die Wirklichkeit der Versuchungen, Sünden und Laster auf 563, die Traurigkeit ihretwegen 564 und die Wichtigkeit der Befreiung von ihnen. 565 Im allgemeinen Ideal dominiert die Liebe zu Gott und dem, was Gottes ist 566, wie auch Zuversicht 567 und Hoffnung 568. Erwähnt wird liebende Verehrung für die Heiligen. 569 Die Nächstenliebe wird ebenfalls nicht verschwiegen. 570 Generell liegt der Akzent auf dem Wirken Gottes, das auch als Tröstung aufgefaßt wird. 571 Recht häufig sind Ausdrücke bezüglich der religiösen 572 und mystischen 573 Erfahrung, darunter der - kirchlich anerkannten - Privatoffenbarungen 574, aber auch bezüglich des subjektiven Verlangens 575 und der Gefühle 576. Gelegentlich kommen spezifische Bezeichnungen für das geistliche Leben vor, das als Teilnahme an Heilsereignissen aufgefaßt 577 und als ein Zustand bildhaft beschrieben wird. 578

Gesehen wird die religiöse Bedeutsamkeit der aszetischen Praktiken 579 und der Moral 580, speziell als Nachfolge der verehrten Vorbilder. 581 Realistisch unterscheidet man zwischen dem Inneren und dem Äußeren 582, zwischen Glauben und Tun 583, zwischen Erkenntnis und Erfüllung des Erkannten. 584 Angedeutet wird der Wert der Praktiken des geistlichen Lebens 585, der Belehrung 586, der guten Werke 587, des Kreuztragens 588 und der Buße. 589 Besonders viel Platz ist dem Fasten gewidmet, und zwar aus dem Anlaß der Tage und Zeiten des Kirchenjahres. 590 Das Fasten wird als ein Akt des Kultes 591 und als Gebot Gottes aufgefaßt 592, erwähnt wird seine spirituelle Bedeutung 593, der Zusammenhang mit der Belehrung 594 und mit den guten "Früchten". 595

Im geistlichen Leben überhaupt betont man besonders die demütige Haltung Gott gegenüber 596 und die Ergebenheit gegenüber seinem Willen 597. Sitten und Werke werden vor allem spirituell verstanden, speziell gewissermaßen ästhetisch als Gefallen für Gott 598, aber auch konkret als Erfüllung der Gebote Gottes 599, diese wird allerdings als "Frucht" des göttlichen Wirkens aufgefaßt. 600 Erwähnt werden Tugenden allgemein 601, auch eigens die theologischen Tugenden 602 und das Bekenntnis des Glaubens. 603 Der Glaube wird oft mit der Erkenntnis verbunden. 604 Es tritt die Rolle der Gemeinschaft der Heiligen auf. 605

Als das endgültige Ziel gilt "der Genuß der Gottheit" 606 und die ewige Freude 607, unter Beachtung, daß man durch entsprechenden irdischen Wandel dorthin gelangt. 608 Von den Arten des Lebensstils treten sowohl Keuschheit und Jungfräulichkeit 609, wie auch Ehe 610 und Familie 611 auf.


2.15. Theologische Methode

Nach der Darlegung der theologischen Inhalte selbst können auch allgemeinere Züge hinsichtlich der Perspektive und der Art und Weise - gewissermaßen der Methodologie - der theologischen Aussagen in den Orationen bemerkt werden.

Die Gebete setzen meist am liturgischen Anlaß, an einem Geheimnis des Glaubens oder auch an existentieller - gläubig gedeuteter - Situation an, auch mit Andeutungen der spirituellen Erfahrung. Sehr selten und lediglich okkasionell werden dogmatische Definitionen aufgegriffen.

Dagegen gibt es mehrere biblische Anspielungen, z.B. in der Anrufung der göttlichen Macht 612, in der Erinnerung an die Bitten des Volkes im Jerusalemer Tempel 613 und an das Beten des Psalmisten 614, im Aufgreifen der verschiedenen alttestamentlichen Geschehnisse (Opfer des Abel, Auszug aus Ägypten, Geschichte des Tobias, drei Jünglinge im Feuerofen) 615. Häufiger wird das Neue Testament benützt, besonders wenn es um den Inhalt der Feste geht 616, aber auch im Aufgreifen der Lehre der Evangelien und der Apostelgeschichte. 617 Es gibt außerdem Anspielungen auf Geschehnisse aus dem Leben der Heiligen, eigentlich auf hagiographische Überlieferungen 618, aber auch auf die Kirchengeschichte. 619

Zu den biblisch geprägten Stellen zählen antropomorphe Aussagen über Gott 620, darunter auch Beschreibungen Seiner Relation zu den Menschen 621 (vgl. auch oben 2.1).

In stilistischer Hinsicht fällt eine Fülle von meisterhaften Assoziierungen und Wortspielen auf. 622 Der Stil bezeugt die besondere Atmosphäre maßvoller Feierlichkeit, nüchterner Begeisterung und tiefer Innerlichkeit.


3. Ergebnisse und Schlußfolgerungen

Im Sinne des allgemeinen Ergebnisses aus dem obigen Überblick der theologischen Themen und Inhalte des Missale Romanum von 1962 läßt sich folgendes sagen:

1° Die Perspektive der amtlichen Gebete des Missale ist grundsätzlich religiös und existentiell: es ist die Sicht-, Denk- und Redeweise des gläubigen Subjekts, das allerdings nicht individualistisch auftritt, sondern als das kirchlich kollektive Subjekt;

2° Die Quelle der theologischen Inhalte ist vor allem eine kirchlich reflektierte spirituelle Erfahrung, aber auch die Hl. Schrift, allerdings nicht als Grundlage eines Beweisganges, sondern als Fundament und Bestandteil des geistlich-christlichen Lebens;

3° Dogmatische Formeln oder eher ihre Elemente treten nur bei bestimmten Anlässen auf und zwar weder in der Art einer Polemik noch einer Verkündigung, sondern ebenfalls als ein selbstverständlicher Bestandteil des Denkens und Sprechens eines Christen.

Somit hat die anfangs aufgestellte These ihre Bestätigung gefunden: Betend tritt die Kirche in ihrer Liturgie vor Gott hin, um Ihm ihre verschiedenartige Anliegen anzuvertrauen. Sie äußert darin die Wahrheit, Schönheit und Tiefe ihres Glaubens, strebt aber in diesem Augenblick eigentlich keine theologische Reflexion, und auch keine Apologie oder Verkündigung an. Diese Funktionen sind in den Orationen nur insoweit präsent, insofern sie zum gesamten Leben der Kirche gehören, das in ihnen zum Ausdruck kommt. Vielmehr ist sogar weitgehende Zurückhaltung bereits im Verwenden von technischen spekulativ-theologischen Ausdrücken festzustellen. Möglicherweise ist dies auf die Antiquität dieser Texte im allgemeinen zurückzuführen. 623

Damit soll nicht gesagt werden, daß die Orationen keine theologische Relevanz hätten. Im Gegenteil: gerade in dieser Zurückhaltung, in der Ursprünglichkeit des Stehens vor Gott und des spezifischen theologischen Redens, sind sie bedeutsame Zeugen einer im tiefsten Sinne kirchlich gelebten Theologie. 624 Vielleicht gibt es auch keine wirksamere Verteidigung und Verbreitung des katholischen Glaubens als das Einstimmen in die Stimme der Kirche, wenn sie zu ihrem Gott spricht.



Abkürzungen beziehen sich auf: Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restitutum Summorum Pontificum cura recognitum , Editio iuxta typicam, sumptibus et typis Benziger Brothers, Inc., Sanctae Sedis et Sacrae Rituum Congregationis typographorum, Novi Eboraci... 1962. Sie werden in drei Teilen angegeben, nach dem Schema: x- x- x (z.B. für die Oration des ersten Sonntags im Advent: A- D I- O), wobei:

Der erste Teil bezeichnet die Periode des liturgischen Jahres (Proprium de tempore) bzw. das Meßformular (der Reihenfolge im Missale folgend):

A = Advent (Tempus Adventus)

N = Zeit von Weihnachten (Tempus Nativitatis)

E = Zeit der Erscheinung des Herrn (Tempus Epiphaniae)

PE = Gewöhnliche Zeit vor der Fastenzeit (Tempus per annum ante Septuagesimam)

S = Vorfastenzeit (Tempus Septuagesimae)

Q = Fastenzeit (Tempus Quadragesimae)

QP = Passionszeit (Tempus Passionis)

H = Karwoche (Hebdomada Sancta)

OC = Oktav von Ostern (Octava Paschae)

PA = Österliche Zeit (Tempus Paschatis)

AS = Zeit um Christi Himmelfahrt (Tempus Ascensionis)

PO = Pfingsten mit Oktav (Octava Pentecostes)

PP = Zeit nach Pfingsten (Tempus per annum post Pentecosten)

T = Zusätzliche Orationen (Tabula orationum)

PS = Heiligenfeste (Proprium Sanctorum)

C = Gemeinsame Formulare von den Heiligen (Commune Sanctorum)

V = Votivmessen (Missae votivae)

VD = Votivmessen für verschieden Anlässe (Missae votivae ad diversa)

O = Verschiedene Orationen (Orationes diversae)

D = Messen für Verstorbene (Missae defunctorum)

DO = Orationen für Verstorbene (Orationes diversae pro defunctis)

Im zweiten Teil D bezeichnet den Sonntag, F bezeichnet den Wochentag, wobei römische Zahlen oder zusätzliche Bestimmungen angefügt werden, z. B. für Quatembertage quatuor temporum , Feste (In Nativitate Domini etc.; In Octava etc.), weitere Formulare des Tages ( Ad I. Missam etc.); dabei werden Präpositionen "in" "ad" weggelassen, das "p." bezeichnet "post" (z.B. Q- p.D I F II = post dominicam I feria secunda). Sab bezeichnet den Samstag. Formulare des Proprium Sanctorum (PS ) werden nach dem Datum angegeben (z.B. 29 nov.); im Falle weiterer Kommemorationen wird der Name des Heiligen angegeben (in Abkürzung). Sonstige Abkürzungen (z.B.bezüglich Commune, Votivmessen usw.) bestehen aus Anfangsbuchstaben der vollen Bezeichnung.

Der dritte Teil bezeichnet die Gebete selbst:

O = Oratio, S = Secreta, P = Postcommunio, Sp = Super populum. Falls ein Formular mehrere Gebete enthält, werden diese mit arabischen Ziffern numeriert.

Gebete, die in mehreren Formularen auftreten, werden in der Regel nach ihrem ersten Auftreten im Missale angegeben. 625



LITERATUR (Auswahl)


BOUYER, L., La Parole de Dieu vir dans la liturgie, in: Parole de Dieu et liturgie, Ed. du Cerf 1958.


BRINKTRINE, J., Die heilige Messe, Paderborn 1934.


BROU, L., Etude historique sur les oraisons des dimanches après la Pentecôte dans la tradition romaine, in: Sacris erudiri, Jaarboek voor Godsdienstwetenschappen, Steenbrugge, Sint Pietersabdij, 2, 1949, 123-224.


BRUYLANTS, P., Les Oraisons du Missel Romain. Texte et Histoire , Louvain 1952, 2 vol.


CABROL, F., La Liturgie romaine, in: Liturgia. Encyclopédie populaire des connaissances liturgiques, Paris 1931.


CABROL, F., La Prière des premiers chrètiens, Paris 1929.


CABROL, F., Le Livre de la Prière Antique, Tours 1929 (7 éd.).


CALLEWAERT, C., Qu‘est-ce que l‘oratio super populum?, in: Ephem. Lit., 51, 1937, 310-318.


CAPELLE, B., Travaux liturgiques. II. Histoire. La messe, Louvain 1962, 192-199.


CAPPUYNS, M., La portée religieuse des collectes, in: Cours et conférences des semaines liturgiques, Abbaye de Maredsous , t. 6, 1928, p 93-103.


DALMAIS, I.H., Le Liturgie et la Dépôt de la Foi , in: A.G. MARTIMORT, L‘Église en Prière. Introduction à la Liturgie, Paris 1961, 220-228.


DENIS-BOULET, N.M., Analyse des rites et des prières de la messe , in: A.G. MARTIMORT, L‘Église en Prière. Introduction à la Liturgie , Paris 1961, 325-436.


DUCHESNE, L., Origines du Culte chrétien. Étude sur la Liturgie Latine avant Charlemagne, Paris 51920.


EISENHOFER, L., Handbuch der Katholischen Liturgik, Bd. II Spezielle Liturgik, Freiburg i.B. 1933.


JUNGMANN, J.-A., Der Gottesdienst der Kirche, Innsbruck 1962.


JUNGMANN, J.-A., Liturgie der christlichen Frühzeit, Freiburg i.d.S. 1967, 281n.


JUNGMANN, J.-A., Liturgiegeschichte und Verkündigung, in: J. WAGNER/ D. ZÄHRINGER (ed.), Eucharistiefeier am Sonntag , Trier 1951, 200n.


JUNGMANN, J.-A., Oratio super populum und altchristliche Büssersegnung , in: Ephem. Lit. 52, 1938, 77-96.


JUNGMANN, J.-A., Missarum Sollemnia. Eine genetische Erklärung der römischen Messe, Bd. I-II, Wien 1962.


JUNGMANN, J.-A., Seelsorge als Schlüssel der Liturgiegeschichte , in: J. WAGNER (ed.), Erneuerung der Liturgie aus dem Geiste der Seelsorge unter dem Pontifikat Papst Pius XII. Akte der Ersten Internationalen Pastoralliturgischen Kongresses zu Assisi, Trier 1957, 48-65.


LEBRETON, J., La prière dans l‘Eglise primitive, in: Recherches de Science Religieuse 14 (1924) 7-13.20-32.


LEBRUN, P., Explication de la Messe, Paris 1949.


LECHNER, J., Liturgik des römischen Ritus, Freiburg 1953.


Liturgia. Encyclopédie populaire des connaissances liturgiques , Paris 1931.


MARTIMORT, A.G., L‘Église en Prière. Introduction à la Liturgie, Paris 1961.


RAFFA, V., Liturgia eucaristica. Mistagogia della Messa: dalla storia e dalla teologia alla pastorale pratica, Roma 1998.


RHEINFELDER, H., Zum Stil der lateinischen Orationen, in : Jahrb. für Liturgiewissenschaft XI (1931) 20-34.


RIGHETTI I/III = RIGHETTI, M., Manuale di Storia Liturgica, Vol. I, Milano 3 1964 / Vol. III, Milano 31966.


SALMON, P., Les protocolles des Oraisons du Missel romain, in: Ephem. liturg. XLV (1931) 140-147.


SCHORLEMMER, P., Die Kollektengebete, Güterlsloh 1928.


SCHMIDT SI, H. A.P., Introductio in liturgiam occidentalem, Romae 1960.


VAGAGGINI, C., Il senso teologico della liturgia, Roma 1957.



1 Alle in den Anmerkungen benützten Abkürzungen werden in der Literaturliste erklärt.

2 Cf. die Definition der oratio bei THOMAS v. Aquin, S. Th. II a IIae q. 83; cf. L.-M. CHAUVET, Liturgie et prière, in. La Maison Dieu 195 (1993/3) 49-90. Zur Struktur des christlichen Gebets cf. J. RATZINGER, Das Fest des Glaubens. Versuche zur Theologie des Gottesdienstes , Einsiedeln 1981, 23-29; cf. auch: A. CAPRIOLI, Preghiera cristiana e liturgia, in: Mysterion. Nella celebrazione del Mistero di Cristo la vita della Chiesa , Torino 1981, 457-484; L.-M. CHAUVET, Liturgie et prière, in: La Maison-Dieu 195 (1993-3) 49-90.

3 PIUS XII gibt folgende Defition der Liturgie an: "Sacra Liturgia cultum publicum constituit, quem Redemptor noster, Ecclesiae Caput, caelesti Patri habet; quemque christifidelium societas Conditori suo et per ipsum aeterno Patri tribuit; utque omnia breviter perstringamus, intergrum publicum cultum mystici Iesu Christi Corporis, Capitis nempe membrorumque eius ." (Mediator Dei I) Der "dialogische" Charakter der Liturgie diente leider oft als Begründung der weitgehenden Reformen, dazu cf. E.J. LENGELING, Liturgie - Dialog zwischen Gott und Mensch , Freiburg 1981; zum protestantischen Verständnis: R. PAQUIER, Traité de liturgique, Neuchâtel 1954, 71-83.

4Cf. THOMAS Aqu., Super Boethium De Trinitate , q. III, a. 2, resp. (ed. Leonina, t. L, Roma-Paris 1992, 111s): "fides est religionis causa et principium".

5 Cf. die Worte des PIUS XII (Mediator Dei, II): " At pricipuum divini cultus elementum internum esse debet: oportet enim semper in Christo vivere. eidemque se totum dedere. ut in eo, cum eo et per eum debita caelesti Patri attribuatur gloria." DALMAIS ( La Liturgie... , 223) bemerkt zu Recht: "La fonction propre de la liturgie n‘est pas d‘enseigner mais de faire vivre le mystère du salut." Ähnlich denkt RIGHETTI (I, 39): "Per sè, la liturgia interessa piuttosto Dio che l‘uomo. In essa l‘uomo non guarda a sè ma a Dio; verso di lui è diretta la sua mira, per contemplare la gloria, per inserirsi nella sua vita, nel mondo delle sue realtà, dei suoi vari misteri. In una parola, la liturgia domina il campo del logos , non quello dell‘ethos." Dagegen meint JUNGMANN ( Seelsorge... , 55): " Die Kirche war von jeher bestrebt, in Verbindung mit den heiligen Handlungen ihr Glaubensbewußtsein im Gebet auszusprechen - in aller Schlichtheit vor Gott, aber zugleich vor dem gläubigen Volke."

6 So sagt PIUS XII (Mediator Dei, III): "sacra Liturgia cum iis doctrinae principiis arctissime coniungitur, quae ab Ecclesia ut certissimae veritatis capita proponuntur (...). Cultus, qui ab ea [= Ecclesia] Deo Optimo Maximo datur (...), catholicae fidei continuata professio est, ac spei caritatisque exercitium. (...) In sacra liturgia catholicam fidem expresse atque aperte profitemur (...). Liturgia igitur omnis catholicam fidem continet, quatenus Ecclesiae fidem publice testatur ." Ähnlich stellt BOSSUET ( Défense de la tradition et les Saints Pères , L. I, ch. VIII, cit. in: Liturgia... 24) fest: "Il est certain que la foi est la source de la prière, et ainsi ce qui anime la prière, ce qui en fait le motif, ce qui en dirige l‘intention et le mouvement, est le principe même de la foi, dont par conséquent la vérité se déclare manifestement dans la prière". Cf. R. SPAEMANN, Liturgie als Ausdruck des Glaubens , in: F. BREID (ed.), Die heilige Liturgie, Steyr 1997, 36-71; VAGAGGINI, 397-511; R. TAGLIAFERRI, La violazione del mondo. Ricerche di epistemologia liturgica, Roma 1996; DALMAIS, La Liturgie..., 220-228; B. BOTTE, La liturgie expression et gardienne de la foi. Un témoignage, in: A.M. TRIACCA/ A. PISTOIA (ed.), La Liturgie expression de la foi, Roma 1979, 69-74; A. GRILLO, Teologia fondamentale e liturgia. Il rapporto tra immediatezza e mediazione nella riflessione teologica, Padova 1995.

7 Cf. JUNGMANN, Seelsorge..., 48-65; B. FISCHER, Die Messe in der Glaubensverkündigung, Freiburg 1953; H.B. MEYER SI (ed.), Liturgie und Gesellschaft, Innsbruck 1970; Y. SPIEGEL (ed.), Erinnern - Wiederholen - Durcharbeiten. Zur Psychosoziologie des Gottesdienstes, Stuttgart 1972; D. TRAUTWEIN, Lernprozess Gottesdienst. Ein Arbeitsbuch unter besonderer Berücksichtigung der "Gottesdienste in neuer Gestalt", München 1972; H.-J. THILO, Die therapeutische Funktion des Gottesdienstes, Kassel 1985; Fede e Rito... Atti della II settimana di studio dell‘associazione professori di liturgia Valdragone 9-12 sett. 1974, Bologna 1975; P. VISENTIN/ A.N. TERRIN/ R.CECOLIN (ed.), Una liturgia per l‘uomo, Padova 1986; A.N. TERRIN (ed.), Liturgia e terapia , Padova 1994. Die Roformer weisen aber auch auf Unterschiede zwischen Liturgie und Katechese hin, cf. Liturgia e Catechesi. Atti della XXI Settimana di Studio dell‘ Associazione Professori di Liturgia 30 ag. - 4 sett. 1992 , Roma 1993.

8 Cf. G. PETÖCZ, Das Attentat auf Liturgie und Glaube , Wien 1978; Missus Romanus du "Courier de Rome" (anonim), La Révolution permanent dasn la Liturgie, Paris (1976?) (Édition du Cèdre); P. CRANE SI, Gnosis auf dem Vormarsch. Hintergründe der Liturgiereform , Kisslegg 1992; F. HENRICH (ed.),Liturgiereform im Streit der Meinungen, Würzburg 1968. PIUS XII - in der Sorge um" fidei ac morum integritas" - widersetzte sich "Prinzipien, (...) die oft die heilige Sache mit solchen Irrtümern anstecken, die den katholischen Glauben und die aszetische Lehre betreffen" ( Mediator Dei, Einleitung). RIGHETTI (I, 32) bemerkt: "quando il dogma in qualche modo si corrompe, conseguentemente si modifica anche la liturgia. Ecco perchè un tutti i tempi gli eretici, separandosi dalla Chiesa, si separono altresì dal suo culto e inaugurarono nuove forme liturgiche o, più spesso ancora, alterarono quelle del culto cattolico." Die Liturgiereform wird als Instrument der Veränderungen in der Kirche aufgefaßt, cf. K. RICHTER, Liturgiereform als Mitte einer Erneuerung der Kirche, in: A. HÄUßLING, Vom Sinn der Liturgie. Gedächtnis unserer Erlösung und Lobpreis Gottes , Düsseldorf 1991, 131-158. Zur protestantischen Auffassung cf.U. ALTMANN, Hilfsbuch zu Geschichte des christlichen Kultus, H. 3: Zum Kultus der Reformatoren , Berlin 1947; H.B. MEYER, Luther und die Messe. Eine liturgiewissenschaftliche Untersuchung über das Verhältnis Luthers zum Meßwesen des späten Mittelalters , Paderborn 1965; J.-N. PÉRÈS, Tradition et changement dans la réforme luthérienne de la messe , in: A.M. TRIACCA/ A. PISTOIA (ed.), L‘Eucharistie: célébrations, rites, piétés, Roma 1995, 309-319; K. KLEK, Erlebnis Gottesdienst. Die liturgischen Reformbestrebungen..., Göttingen 1996. Zur Auffassung der Aufklärung: J. STEINER, Liturgiereform in der Aufklärungszeit , Freiburg 1976; A.L. MAYER, Liturgie, Aufklàrung und Klassizismus , in: idem, Die Liturgie in der Europäischen Geistesgeschichte , Darmstadt 1978, 185-245; H. HOLLERWEGER, Die Reform des Gottesdienstes zur Zeit des Josephinismus in Österreich , Regensburg 1976; F. KOHLSCHEIN (ed.), Aufklärungskatholizismus und Liturgie, St. Ottilien 1989.

9 Im Falle des römischen Ritus waren es prinzipiell die Päpste, wenngleich es sich nicht um individuelle Autorschaft einer Person handelt, sondern um jahrhundertelange Ausformung und Ausformulierung der Texte des Missale Romanum; zu seiner Genese cf. RIGHETTI I, 271-299.338-345.

10 Als Präsentation des Inhalts der einzelnen Formulare sei beispielsweise genannt: J. PASCHER, Das liturgische Kirchenjahr, München 1963. Zu den Prinzipien der Interpretation cf. M. AUGÉ, Principi di interpretazione dei testi liturgici, in: Anamnesis I, Torino 1974, 159-179; K.W. IRWIN, Context and Text. Method in Liturgical Theology, Collegeville/ Minnesota 1994, 176-218; L. BROU, Les oraisons des dimanches après la Pentecôte , Bruges, Apostolat liturgique de Saint-André, 1959; id., Les oraison dominicales. De l‘Advent à la Trinité, Bruges, Apostolat liturgique de Saint-André, 1960; O. CASEL, La «nova nativitas» dans les oraisons de Noël, in: Questions liturgiques et paroissiales, 17 (1932) 285-293.Erwähnt sei auch eine Studie zum Novus Ordo: J.M. SURINACH, El Misal de Pablo VI. Estudio critico de la eucologia de Advento, Pamplona 1986 (cf. 107-135, wo ein Bezug auf das Missale Romanum des hl. Pius V genommen wird).

11 In diesem Thema ist stets grundlegend und aktuell: P. BRUYLANTS, Les Oraisons du Missel Romain. Texte et histoire, Vol. I-II, Louvain 1952; außerdem: C. JOHNSON/ A. WARD (ed.), Missale Romanum anno 1962 promulgatum, reimpressio, introductione aucta ...,. Romae (Edizione Liturgiche) 1994. Zur Geschichte und den Quellen der römischen Liturgie cf. A. BAUMSTARK, Missale Romanum. Seine Entwicklung, ihre wichtigsten Urkunden und Probleme , Eindhoven-Nijmegen 1929; C. VOGEL, Introduction aux sources de l‘histoire du culte chrétien au Moyen Âge , Spoleto 1975; E. LODI, Enchiridion Euchologicum Fontium Liturgicorum , Roma 1979.

12 Zu den Quellen des Missale des Pius V cf. RAFFA, 129-133.

13 Dieses Wort bezeichnet im antiken Sprachgebrauch eine feierliche, amtliche, öffentliche Rede (cf. H. REIFENBERG, Fundamentalliturgie. Grundelemente des christlichen Gottesdienstes, Bd. II, Klosterneuburg 1978, 87). In Sacramentarium Leonianum wird so auch das Gebet des Priesters von den Lesungen bezeichnet; in der gallikanischen Liturgie wird es als collecta bezeichnet (diese Bezeichnung wurde vom Missale des Paul VI übernommen); cf. RIGHETTI III, 221-223; RAFFA, 249-258; L. BROU, Les oraisons des dimanches après la Pentecôte , Bruges 1959; idem, Les oraison dominicales. De l‘Advent à la Trinité, Bruges 1960; CABROL, Le Livre... 53-55; idem, La Liturgie... , 530; BRINKTRINE, 77n; DENIS-BOULET, 338-341; B. CAPELLE, Collecta , in: Revue Bénédictine 42 (1930) 197-204; K. GAMBER, Oratio ad collectam. Ein Beitrag zur römischen Stationsliturgie , in: Ephem. Lit. 82 (1968) 45-47.

14 Diese Bezeichnung stammt aus dem älteren Sacramentarium Gelasianum, während in Leonianum und Gregorianum es super oblata , heißt, cf. RIGHETTI III, 337-341; F. CABROL, La Liturgie... , 536; J. BRINKTRINE, Zur Deutung des Wortes Secreta, in: Ephem. lit. 44 (1930) 291-295; JUNGMANN, Missarum... II, 112-121; DENIS-BOULET, 379; RAFFA, 363-365.

15 Sacramentarium Gelasianum spricht von [oratio] post communionem populi, während Gregorianum hat oratio ad complendum und complenda , cf. RIGHETTI III, 528n; F. CABROL, La Liturgie... , 553; DENIS-BOULET, 341; RAFFA, 485n; P. BRUYLANTS, L‘action de grâces après la communion , in: Questions liturgiques et paroissiales 27 (1946) 14-32; P. DACQUINO, Dottrina eucaristica dei postcommuni romani , in: Scuola Cattolica 91 (1963) 352-372; R. FALSINI, I Postcommuni del sacramentario leoniano. Classificazione, terminologia, dottrina , Roma 1964; idem, Commento alle orazioni dopo la comunione delle domeniche e feste, Milano 1967.

16 Diese werden an postcommunio angeschlossen, es handelt sich aber um spezielle Art von Gebeten, die vom Gregor dem Großen nur für Ferialtage der Quadragesima bewahrt wurde; sie verbinden sich grundsätzlich mit dem Segen, cf. RIGHETTI III, 530n; C. CALLEWAERT, Qu‘est-ce que l‘«Oratio super populum»?, in: Ephem. Lit. 51 (1937) 310-318; JUNGMANN, Oratio... 77-96; idem, Liturgie... , 281n; L. EIZENHÖFER, Untersuchungen zum Stil und Inhalt der römischen «Oratio super populum» , in: Ephem. Lit. 52 (1938) 258-311.

17 Wie RIGHETTI (III, 529) bemerkt, befinden sich alle drei bereits in den Formularen des Sacramentarium Leonianum.

18 Zur gemeinsamen technischen Struktur cf. RIGHETTI I, 252-257. III, 339n; RHEINFELDER, 20-34; SALMON, 140-147. Zu den lateinischen Gebetem cf. Ch. MOHRMANN, La latin liturgique, in: La Maison-Dieu 23 (1950) 5-30; idem, Études sur le latin des chrétiens, t. I-III, Roma 1961-1965; R. LIVER, Die Nachwirkung der antiken Sakralsprache im christlichen Gebet des lateinischen und italienischen Mittelalters , Bern 1979; M.P. ELLEBRACHT, Remarks on the vocabulary of the ancient orations in the Missale Romanum, Latinitas christianorum primaeva 18, Nijmegen 21962.

19 Laut RIGHETTI (III, 222) bilden alle drei jeweils einen Abschluß (des Einleitungsritus, der Opferung und der Kommunion) und zugleich einen Übergang zum anderen Teil des Ritus; cf. auch: ibidem 223-228.341.528s; DENIS-BOULET, 338. Die Ähnlichkeit zwischen secreta und postcommunio besteht außerdem darin, daß das Geheimnis der Eucharistie mit dem Inhalt des Meßformulars bzw. des Kirchenjahres verbunden wird (cf. RIGHETTI III, 529).

20 Cf. LECHNER, 68; A.G. MARTIMORT, Structure et lois de la célébration liturgique, in: MARTIMORT, 138; BRINKTRINE, 80.

21 Zur Struktur der eucharistischen Gebete allgemein cf. RIGHETTI I, 266-269; über den Kanon: idem, III, 342-475. DUCHESNE (110-116) unterscheidet "prière litanique, prière collective et prière eucharistique "; LECHNER (67-71) verbindet " Litaneien, Orationen, Gebete in eucharistischer Form" und schließt "Apologien" d. h. Bußgebete an (e.g. Confiteor ). Das Typische und zugleich Besondere des Kanons kommt aber auch etwa darin zum Ausdruck, daß der Papst Vigilius von "Canonica prex" sprach (RAFFA, 66).

22 Cf. E. LODI, Les prières privées du prêtre dans le déroulement de la messe romains, in: A.M. TRIACCA/ A. PISTOIA (ed.), L‘Eucharistie: célébrations, rites, piétés, Roma 1995, 235-257.

23 Cf. JUNGMANN, Der Gottesdienst..., 51-56; idem, Missarum.. . I 462-500; Missarum... II 112-121.520-535; J. PINSK, Die theologische Bedeutung der wechselnden Messtexte, in: F.X. ARNOLD/ B. FISCHER (ed.), Die Messe in der Glaubensverkündigung , Freiburg 1950, 34-51; P. DE CLERCK, Le caractère ecclésial des oraisons , in: La Maison-Dieu 196 (1993-4) 71-86. Zur Formel und der Haltung beim Vortragen cf. RIGHETTI I, 246-257. Der Autor (I, 246) bemerkt: "Fin da principio, e gli Apostoli già ne facevano esplicita dichiarazione, uno dei compiti più importanti riservati al vescovo o al sacerdote che presiedeva la sinassi, fu quello di rendersi interprete presso Dio dei sentimenti di fede, di adorazione, di supplica, comuni a tutti i fedeli, indirizzando a Lui, in loro nome, le formule solenni della preghiera ecclesiale ".

24 Cf. P.-M. GY, Le «nous» de la prière eucharistique , in: La Maison-Dieu 191 (1992-3) 7-14.

25 Cf. RIGHETTI I, 257-266.

26 Cf. RIGHETTI I, 210-212; LEBRUN, 180s; T. BALLARINI, 2 Cor 1,19s: Teologia dell‘Amen, in: Miscellanea Liturgica. In on. Card. G. Lercaro, Vol. I, Roma 1966, 231-265.

27Cf. R.M. SCHMITZ, L‘ecclésiologie du Missale Romanum, in: Actes du cinquième colloque..., Versailles, Nov. 1999, CIEL 2000, 257-277.

28 Zur biblisch-patristischen Regel der priesterlichen Mittlerschaft Christi cf. J.-A. JUNGMANN, Die Stellung Christi im liturgischen Gebet , Münster 1925, 102s.182-188; RIGHETTI I, 249s.

29 Cf. CABROL, La Prière ..., 196.

30In den folgenden Abschnitten (2.1-15) werden als jeweilige Belege nur einige wichtigste Beispiele genannt. Ausführlichen Index zu den einzelnen Wörtern bietet BRUYLANTS (cf. die Bibliographie).

31 "omnipotens", cf. e.g.: A- F IV quat. temp.- O1; A- Sab quat. temp.- O2; A- Sab quat. temp.- O4; A- Vig. Nat. D.- S; N- Nat. M2- O1; N- Nat. M3- O, P; N- D i.Oct.- O, S; N- Ss. Nom. Iesu- P, etc.

32 "potentia" (A- D I- O); "potens virtus" (A- D I- S); "potentiae tuae miracula" (C- Virg. I- O); "magna virtus" (A- D IV- O); "Deus virtutum" (PP- D VI- O); "Deus, qui facis mirabilia magna solus" (O- Prael.- O).

33 "omnipotens aeterne" (H- F V M. i.Cen.- S); "omnipotens sempiterne" (QP- D II- O; H- F III- O; OC- F VI- O; PP- D Ss.Trin.- O; PP- D XI- O; PP- D XIII- O; C- Ded. Eccl.- P3; V- Ss.Trin.- O; VD- Pr.religiosorum- O; VD- Eccel.def.- O; O- Temp.terraem.- O; DV- Infir.- O1; O- Grad.Eccl.- O; O- Prael.- O; O- Seipso sac.- P; O- Rep.temp.- P; PS- 13.Nov.- O; O- Viv. et def.- O; PS- 27.Mar.- O; PS- 1.Iul.- O; PS- 2.Feb.- O2; PS- 7.Iul.- O) "sempiternus" (PE- D II- O ; PE- D III- O ; S- D Sex.- P).

34 "omnipotens et misericors" (H- F VI pars IV- O2; AS- Asc.D.- P; AS- D- O; PP- D XII- O; Q- p.D III F II- P; Q- p.D III F III- O; VD- pro spons.- O; O- Seipso sac.- O; DV- Infir.- O3; VD- Post.grat.b.mor.- O; DO- Def.fra.- P; O- Viv. et def.- P; PS- 21.Aug.- O; PS- 2.Nov. M3- P; PP- D XIX- O).

35 "omnipotens et mitissime Deus" (O- Pet.comp.- O; O- Rep.m.cog.- O).

36 "miserator" (QP- p.D I F IV- O; PS- 19.Nov.- O); "miseratus" (Q- p.D I F IV- S; Q- p.D I F VI- O); "misericors" (Q- p.D I F VI- Sp; Q- D IV- P; Q- p.D IV F V- S; QP- p.D I F IV- S; QP- p.D I F VI- S; O- Familia- P; PO- F VI- O; PP- D XXII- S; PS- 19.Mar.- P); "misericordiarum pater" (PS- 20.Iul.- O); "misericordia" (Q- p.D III F II- Sp; A- D I- P; Q- p.D II F II- Sp; QP- p.D I F IV- Sp; DV- Infir.- S1; PP- D XVIII- P; VD- Temp.bel.- O; DO- Uno def.- O; H- F III- Sp); "misericordiae tuae largitate..." (DV- Temp.mort.- P); "cuius misericordiae non est numerus" (PS- 2.Nov. M3- S; DO- Def.fra.- S); "remissionis tuae misericordia" (D- Die ob.- P2); "misericordia tua praeveniente clementiam sentiamus" (O- Post.ser.- O); "cuius misericordiae non est numerus, et bonitatis infinitus est thesaurus" (VD- Grat.act.- O); "multiplica... misericordiam tuam" (PP- D III- O); "miseratio continuata" (PP- D XV- O); "tuae miserationis operatio" (PP- D XVIII- O); "opera misericordiae tuae" (H- F VI pars II- O1); "operam misericordiae tuae" (H- F VI pars IV- O2); "in tua miseratione" (Q- F V p.cin.- Sp); "cui proprium est misereri semper" (D- Die ob.- O1; DO- Pl.def.1- O).

37 "omnipotentiam tuam parcendo maxime et miserando manifestas..." (PP- D X- O).

38 "clementissime" (PS- 8.Iul.- O; PS- 20.Iul.- S; PS- 16.Aug.- S; PS- 14.Nov.- S; PS- 26.Nov.- O; N- Ss. Nom. Iesu- S); "tua clementia" (A- D III- P; DV- Infir.- P3; VD- Grat.act.- O; PO- F IV- P; DO- Def.fra.- OPP- F IV quat. temp. Sept.- O1; V- s.Ios.- S; PS- 15.Sep.- P; PS- 20.Oct.- P); "immensa clementiae tuae largitate" (O- Seipso sac.- O).

39 "pro tua pietate miserere" (DO- Una def.- O); "pietas" (A- F IV quat. temp.- O2 ; A- F VI quat. temp.- O ; A- Sab quat. temp.- O5; H- M. Vig. Pasch.- P; Q- F VI p.cin.- P; C- Conf.Pont. II- S; VD- Pro pace- S); "caelestis pietas" (E- D I p.Epiph.- O); "immensa pietas" (VD- El.Sum.Pont.- O); "remedia pietatis tuae" (PP- D XXIV- O); "abundantia pietatis" (VD- El.Sum.Pont.- S; PP- D XI- O); "nobis salutem potenti pietate restitui" (O- Quac.trib.- P); "pium precibus praestas auditum..." (VD- Grat.act.- P).

40 "aures tuae pietatis" (C- Ded. Eccl.- P2); "ut... tuae circa nos pietatis semper viscera sentiamus" (PS- 24.Feb.- O).

41 "piissimae maiestati tuae" (VD- Grat.act.- O).

42 "benignitate" (PP- D XXIII- O); "benignus favor" (Q- F VI p.cin.- O); "pio favore" (PA- i.Lit.- P); "tuorum largitas donorum" (Q- p.D I F V- P).

43 "indulgentiarum Domine" (PS- 2.Nov. M2- O; D- Ann.def.- O); "veniae largitor" (DO- Def.fra.- O; PS- 2.Nov. M3- O).

44 "humanae salutis amator" (DO- Def.fra.- O); "maerentium consolator et in te sperantium salus" (PS- 4.Mai- O).

45 "conspicis" (e.g. A- Sab quat. temp.- O1; S- D Sex.- O; etc.); "intende" (e.g. Q- F IV cin.- Sp ; Q- F V p.cin.- S; N- S. Thom.- S; Q- p.D I F IV- O2; PP- D XII- S; C- Sum.Pont.- O1; C- un.Mart. II- S; etc.); "respice" (e.g. N- Ss. Nom. Iesu- P ; PE- D III- O; etc.); "respicis terram" (O- Temp.terraem.- O); "aspice" (Q- p.D I Sab- O2; VD- Pr.religiosarum- S; VD- Eccl.def.- P); "aspice... et respice" (VD- Fid.prop.- S); "placido et benigno vultu suscipere" (N- Ss. Nom. Iesu- P); "intuere" (E- Epiph. D.- S); "non desinis propitius intueri" (PS- 26.Sep.- O); "tuere" (Q- F VI p.cin.- Sp); "in conspectu tuo" (C- un.Mart. IV- S; PS- 8.Aug. s.Cyr.- S); "tuo sint digna conspectu" (V- ss. Petr. & Paul.- S); "hilaritatem vultus tui" (O- Post.ser.- P); "ne despicias" (O- Quac.trib.- O).

46 "maiestas tua" (e.g. N- Ss. Nom. Iesu- S; QP- p.D I Sab- O; AS- D- O; etc.); "oculis tuae maiestatis" (N- D i.Oct.- S; QP- D II- S); "divinae maiestati tuae" (PS- 26.Nov.- S); "ad maiestatis tuae honorem" (PP- D VII- S); "ad maiestatis tuae gloriam et generis humani salutem, Unigenitum tuum summum atque aeternum constituisti Sacerdotem..." (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- O); "ut digna ac placita maiestati tuae cogitare semper... valeamus" (O- Rep.m.cog.- P); "maiestatem tuam delinquendo offendimus" (PS- 6.Oct.- O).

47 "exaudias... de caelo sancto tuo, et de sede maiestatis tuae" (PS- 2.Feb.- O1).

48 "dextera maiestatis tuae" (PE- D III- O; Q- D III- O); cf. Apok 5,1.

49 "rerum conditor" (PS- 1.Mai.- O); "Domine virtutum" (PS- 1.Iul.- S); "auctor et gubernator" (Q- p.D II F V- Sp); "vivorum dominaris simul et mortuorum" (O- Viv. et def.- O); "caelestia et terrena moderaris" (PE- D II- O); "cuius iudicio universa fundantur" (H- F VI pars II- O2); "a quo bona cuncta procedunt" (PA- D V- O); "bonorum omnium largitor" (PS- 30.Aug.- O); "caelestium donorum distributor" (PS- 21.Iun.- O); "in cuius manu sunt omnium potestates et omnium iura regnorum" (VD- Eccl.def.- O); "in cuius manu sunt omnium potestates et omnium iura populorum" (O- Res publ.- O); "regnorum omnium regumque dominator" (VD- Temp.bel.- P); "qui respicis terram et facis eam tremere" (O- Temp.terraem.- O); "Deus, in quo vivimus, movemur, et sumus" (O- Pet.pluv.- O); "providentia" (Q- p.D III F V- O; V- s.Ios.- O; PS- 2.Oct.- O; PP- D VII- O).

50 "Deus, qui creasti et redemisti nos" (N- Ss. Nom. Iesu- P); "numquam tua gubernatione destituis, quos in soliditate tuae dilectionis instituis" (PP- D II- O); "populi tui institutor et rector" (Q- p.D IV F V- Sp); "omnium fidelium pastor et rector" (O- Pro Papa- O); "qui humani generis utramque substantiam, praesentium munerum et alimento vegetas, et renovas sacramento" (O- Temp.fam.- S); "fidelium omnium conditor et redemptor" (D- Miss.cot.- O); "fidelium remunerator animarum" (PS- 2.Mai.- P; PS- 14.Iun.- P; PS- 14.Iul.- P; PS- 23.Iul.- O; C- Conf.Pont. II- P; PS- 22.Sep.- P); "fidelium lumen animarum" (DO- in coem.- P); "fidelium omnium conditor et redemptor" (PS- 2.Nov. M1- O); "protector noster" (Q- p.D I Sab- O2; O- Defens.- P; VD- Fid.prop.- S; VD- Eccl.def.- P); "protector in te sperantium" (PP- D III- O); "adiutor et protector noster" (O- Post.cont.- S); "omnium fidelium pastor et rector" (VD- Coron.Pap.- O); "Pastor aeterne!" (C- Sum.Pont.- O1).

51 "auctor ipse pietatis" (PP- D XXII- O); "auctor pacis et amator" (VD- Pro pace- P; PS- 28.Iun.- P; PS- 3.Iul.- P); "auctor pacis et amator caritatis" (PS- 12.Iun.- O); "pacis caritatisque amator et custos" (O- Inim.- O); "innocentiae restitutor et amator" (Q- p.D II F IV- Sp); "te rectore, te duce" (PP- D III- O); "largitor pacis et amator caritatis" (O- Conc.- O); "infirmitatis humanae singulare praesidium..." (DV- Infir.- P1); "refugium nostrum et virtus" (PP- D XXII- O); "humilium celsitudo" (PS- 2.Apr.- O); "in te sperantium fortitudo" (PS- 25.Mai.- O; PP- D I- O); "virginitatis amator" (PS- 29.Mai.- O); "maerentium consolator" (PS- 4.Mai.- O); "esto... sanctificator et custos" (PS- 25.Iul.- O).

52 "salutaris noster" (H- F II- Sp; PS- 13 Dec.- O; C- Virg. III- O; DV- Temp.mort.- P; O- Posc.suf.- S2; PS- 15.Oct.- O); "aeterne Salvator" (DV- Rem.pecc.- P); "salus aeterna credentium" (DV- Infir.- O1); "in te sperantium salus" (PS- 4.Mai.- O); "humanae salutis amator" (PS- 2.Nov. M3- O).

53 "pro tui nominis gloria" (S- D Sept.- O); "in tui nominis amore roboremur" (C- un.Mart. III- O); "in hoc loco, quem nomini tuo indigni dedicavimus..." (C- Ded. Eccl.- P2); "altare hoc nomini tuo dedicatum" (C- Ded. Eccl.- P3); "per tui nominis invocationem" (V- Ss.Trin.- S); "hostias... nomini tuo sacrandas offerimus" (PS- 29.Iun.- S); "propter gloriam nominis tui" (O- Quac.trib.- O).

54 "Iudas reatus sui poenam, et confessionis suae latro praemium sumpsit...; Christus diversa utrisque intulit stipendia meritorum" (H- F V M. i.Cen.- O).

55 "culpa offenderis" (Q- F V p.cin.- O).

56 "flagella iracundiae" (Q- F V p.cin.- O; Q- p.D I Sab- O1; DV- Temp.mort.- O); "ab iracundiae tuae terroribus..." (DV- Temp.mort.- P); "qui tuae dispositionis flagellis in hac vita atteritur..." (DV- Infir.- S3); "ut mortalium corda cognoscant, et te indignante talia flagella prodire, et, te miserante, cessare" (O- Temp.fam.- O; O- Temp.terraem.- P); "divinae tuae iracundiae terrores" (O- Temp.terraem.- S); "iram tuae indignationis, quam iuste meremus..." (O- Quac.trib.- P).

57 "qui nos et castigando sanas, et ignoscendo conservas" (O- Rep.temp.- P; VD- Temp.bel.- P); "ut, cuius iram terrae fundamenta concutientem expavimus, clementiam contritiones eius sanantem iugiter sentiamus" (O- Temp.terraem.- O).

58 "paenitentia placaris" (Q- F V p.cin.- O); "Deus, qui nullum respuis, sed quantumvis peccantibus, per paenitentiam pia miseratione placaris..." (O- Rem.pecc.- O); "hostias, quibus te placari voluisti..." (O- Quac.trib.- P); "voluisti placari" (Q- Sab p.cin.- S); "deprecatione placatus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "oblatis placare muneribus" (C- pl.Mart. III- S); "tuae propitiatio maiestatis" (QP- p.D I F II- S); "propitiare" (Q- p.D II F III- Sp).

59 "sperantibus in te misereri potius eligis, quam irasci" (Q- p.D IV Sab- Sp).

60 "exaudi" (Q- p.D I F VI- Sp; Q- p.D I F IV- O1); "inclina... aurem tuam" (DO- Uno def.- O); "aures misericordiae tuae..." (Q- p.D IV F IV- Sp; PP- D IX- O); "aures tuae pietatis" (C- Ded. Eccl.- P2); "pium auditum..." (VD- Grat.act.- P; QP- p.D I F IV- O).

61 "reminiscere" (H- F VI pars IV- O3).

62 "praetende dexteram caelestis auxilii" (O- Sal.viv.- O); "dexteram super nos tuae propitiationis extende" (PS- 16.Mai.- O; PS- 22.Aug. s.Tim.- O).

63 "omnium misereris, quos tuos fide et opere futuros esse praenoscis" (O- Viv. et def.- O); "cui soli cognitus est numerus electorum in superna felicitate locandus" (O- Viv. et def.- S).

64 "ut... omnes gentes cognoscant te solum Deum verum, et quem misisti Iesum Christum..." (VD- Fid.prop.- O); cf. "da nobis... te solum verum Deum, et quem misisti Iesum Christum ita cognoscere" (PS- 18.Mar.- O).

65 E. g. A- Sab quat. temp.- P; N- Nat. M1- P; etc.

66 "in confessione verae fidei, aeternae Trinitatis gloriam agnoscere, et in potentia maiestatis adorare Unitatem" (V- Ss.Trin.- O).

67 E.g. A- D I- O; A- F IV quat. temp.- O2 ; A- Sab quat. temp.- O1 ; A- D IV- O ; E- S. Fam.- O ; E- S. Fam.- P; PS- 12.Feb.- O; PS- 27.Feb.- O,S,P; PS- 18.Mar.- P; PS- 24.Mar.- O; PS- 24.Mar.- P; PS- 28.Apr.- O; PS- 17.Mai.- O; PS- 4.Iun.- S; PS- 13.Iun.- S; PS- 22.Iul.- O,P; V- Pass.D.- O; V- Pass.D.- P; PP- Ss. Cordis- P. Laut BRINKTRINE (78) richten sich nur 50 Gebete (in allen liturgischen Büchern, d.h. Missale, Breviarium, Pontificale, Rituale) an Christus, nur 1 an den Hl. Geist.

68 V- ss. Petr. & Paul.- O; PS- Septem Dolor. B.M.V.- O; PS- 15.Sep.- O, S; PS- 17.Sep.- O.

69 O- Rege- O.

70 "Unigenitus tuus" (A- D II -O ; A- Sab quat. temp.- O2 ; A- Vig. Nat. D.- O ; E- Epiph. D.- O ; E- Bapt. D.- O); "Unigenitum tuum... ad caelos ascendisse credimus" (AS- Asc.D.- O); "Unigeniti tui... nobis succurrat humanitas" (PS- 8.Sep.- S); "Unigenitus Filius" (A- Vig. Nat. D.- P ; N- Ss. Nom. Iesu- O); "Filius" (A- Vig. Nat. D.- S); "ad gloriam Filii tui..." (N- Ss. Nom. Iesu- S).

71 "Dominum nostrum in tua tecum gloria coaeternum..." (PS- 9.Feb.- S); "incarnatum Verbum Dei" (N- Nat. M2- O1); "auctor vitae" (N- Oct. Nat.- O); "meruimus auctorem vitae suscipere..." (C- s.Maria i.Sab. II- O); "mirifica tuae maiestatis gratia" (VD- El.Sum.Pont.- P); "lux vera, qui illuminas omnem hominem venientem in hunc mundum..." (PS- 2.Feb.- O3); "Iudex" (A- Vig. Nat. D.- O); "Regis regum..." (PS- 25.Aug.- O; PS- 10.Oct. - O; PS- 17.Oct.- O); "in universorum Rege..." (PS- Iesu Ch.Regis- O).

72 "veri luminis illustratione clarescere" (N- Nat. M1- O); "nova lux incarnati Verbi" (N- Nat. M2- O1); "...ad te, qui via, veritas, et vita es, gratiosus valeat pervenire" (O- Rege- O).

73 "Salvator mundi" (N- Nat. M3- P); "humani generis Salvatorem" (N- Ss. Nom. Iesu- O); "Redemptor" (A- Vig. Nat. D.- O); "dedit redemptionem semetipsum pro omnibus" (VD- Fid.prop.- S); "Christi tui" (H- F VI pars IV- O2); "Filium tuum mundi Redemptorem constituisti" (PS- 1.Iul.- O); "divinae nobis generationis auctor" (N- Nat. M3- P); "immortalitatis largitor" (N- Nat. M3- P).

74 "mediator noster" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- S); "ad novi Testamenti mediatorem Iesum accedamus" (PS- 1.Iul.- S).

75 "Unigenitum tuum summum atque aeternum constituisti Sacerdotem" (V- Sum. et Aet.Sac.- O); "ipse tibi... sacrificium nostrum reddat acceptum" (H- F V M. i.Cen.- S); "populo tuo, pro quo dignatus es Patri tuo te viventem hostiam immolare" (PS- 13.Iun.- S).

76 "in substantia nostrae carnis apparuit" (E- Bapt. D.- O); "homo genitus idem refulsit et Deus" (N- Nat. M2- S1); "de caelis ad terram de sinu Patris descendisti" (V- Pass.D.- O); "similem nobis foris" (E- Bapt. D.- O); "Deus, qui de beatae Mariae Virginis utero Verbum tuum... carnem suscipere voluisti" (C- s.Maria i.Sab. I- O; PS- 25.Mar.- O); "Mariae, ex qua carnem assumpsisti" (PS- 27.Feb.- P); "conceptum de Virgine Deum verum et hominem confitemur" (PS- 25.Mar.- S; C- s.Maria i.Sab. I- S); "in nostrae carnis substantia inter homines apparens..." (PS- 2.Feb.- O5); "cum nostrae carnis substantia..." (PS- 2.Feb.- O7); "Unigeniti tui nobis sucurrat humanitas... qui, natus de Virgine" (PS- 2.Iul.- S); "incarnationem Christi Filii tui" (C- s.Maria i.Sab. I- P).

77 "ad annuntiandum... Gabrielem Archangelum elegisti" (PS- 24.Mar.- O); "Gabriele nuntiante incarnationem tuam cognovimus" (PS- 24.Mar.- P); "Mariae et Ioseph subditus" (E- S. Fam.- O); "fidei sacramenta... patrum testimonio roborasti" (PS- 6.Aug.- O); "sacrosancta Filii tui Transfigurationis mysteria" (PS- 6.Aug.- P); "te ipsum in sepulcro poni voluisti" (VD- Ben.Coem.- S); "discipulis suis... hoc fieri monstravit" (H- F V M. i.Cen.- S); "per eius salutiferae resurrectionis potentiam" (C- s.Maria i.Sab. I- S).

78 "sicut ipse nostrorum auctor munerum, ita sit ipse misericors et susceptor" (E- Bapt. D.- S); "veri luminis illustratione... cuius lucis mysteria" (N- Nat. M1- O); "in quo tecum est nostra substantia" (N- Nat. M1- S); "nos, una secum, hostias tibi gratas exhibeat" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- S); "sanguinem tuum pretiosum in remissionem peccatorum nostrorum fudisti" (V- Pass.D.- O).

79 "in Corde Filii tui... infinitos dilectionis thesauros misericorditer largiri dignaris" (PP- Ss. Cordis- O); "in ineffabili Cordis dilecti Filii tui caritatem" (PP- Ss. Cordis- S); "investigabiles divitias Cordis tui beatae Margaritae... revelasti" (PS- 17.Oct.- O).

80 "verae humilitatis virtutem, cuius in se formam fidelibus Unigenitus tuus exhibuit" (O- Post.hum.- O); "verae humilitatis et exemplar et praemium" (PS- 10.Oct.- O); "Unigeniti tui patientia antiqui hostis contrivisti superbiam..." (O- Post.pat.- O).

81 "cuius Spiritu totum corpus Ecclesiae sanctificatur et regitur" (H- F VI pars II- O3; O- Grad.Eccl.- O); "ut Sancti Spiritus dignum fieri habitaculum mereamur" (O- Rep.m.cog.- O); "cuius sapientia conditi sumus, et providentia gubernamur" (PO- Sab- O1).

82 "ut illo nos igne Spiritus Sanctus inflammet, quo beati Philippi cor mirabiliter penetravit" (PS- 26.Mai.- S); "Simeon... lumine Spiritus tui irradiatus" (PS- 2.Feb.- O5); "ignis divinus absumat, qui... per Spiritum Sanctum corda succendit" (PO- F VI- S); "invisibili igne, id est, Sancti Spiritus splendore" (PS- 2.Feb.- O3); "illo nos igne Spiritus Sanctus inflammet, quem Iesus... misit in terram" (PO- Sab- O2); "inducat in omnem... veritatem" (PO- F IV- O).

83 "a te procedit" (PO- F IV- O).

84 "Spiritus tui fervore concepto" (Q- p.D II F IV- Sp); "quatenus sic administrent lumen exterius, ut te donante, lumen Spiritus tui nostris non desit mentibus interius" (PS- 2.Feb.- O4);

85 "Spiritum... tuae caritatis infunde..." (H- M. Vig. Pasch.- P; Q- F VI p.cin.- P; PS- 21.Aug.- P; O- Conc.- P); "spiritum nobis tuae dilectionis infunde" (PS- 18.Iul.- O).

86 "Spiritum fortitudinis nobis tribuat..." (PS- 14.Nov.- P).

87 "praetende... spiritum gratiae salutaris" (O- Prael.- O).

88 "gratiam Spiritus Sancti.. cordibus nostris infunde..." (O- Pet.comp.- P); "Spiritus Sancti gratia" (O- Post.car.- P).

89 "adsit nobis virtus Spiritus Sancti" (PO- F III- O); "virtus Spiritus Sancti" (PO- F III- O).

90 "lux tuae lucis corda... Sancti Spiritus illustratione confirmet" (PO- Vig.Pen.- O); "corda nostra illuminet: et perfectae caritatis dulcedine abundanter reficiat" (O- Post.car.- P); "ut... corda nostra invisibili igne, id est, Sancti Spiritus splendore illustrata, omnium vitiorum caecitate careant" (PS- 2.Feb.- O3).

91 "corda nostra Sancti Spiritus illustratione emunda" (PO- Vig.Pen.- S); "virtus Spiritus Sancti... corda nostra expurget, et ab omnibus tueatur adversis" (PO- F III- O).

92 "descendat... Spiritus Sanctus super hoc altare, qui et populi tui dona sanctificet, et sumentium corda dignanter emundet" (C- Ded. Eccl.- S3).

93 "ut eiusdem Spiritus Sancti gratia illuminati, atque edocti, te veraciter agnoscamus, et fideliter diligamus" (PS- 2.Feb.- O5); "corda fidelium Sancti Spiritus illustratione docuisti" (PO- D Pent- O).

94 "da in eodem Spiritu recta sapere, et de eius semper consolatione gaudere" (PO- D Pent- O).

95 "ipse est remissio omnium peccatorum" (PO- F III- P).

96 "Sancti Spitirus corda nostra mundet infusio, et sui roris intima aspersione fecundet" (PO- Vig.Pen.- P); "mentibus nostris... Spiritum Sanctum infunde" (PO- Sab- O); "spiritum tuae caritatis infunde" (O- Conc.- P); "praetende super famulos... spiritum gratiae salutaris; et... perpetuum rorem tuae benedictionis infunde" (O- Prael.- O); "gratiam Spiritus Sancti.. cordibus nostris infunde..." (O- Pet.comp.- P).

97 "Ure igne Spiritus Sancti renes nostros, et cor nostrum" (O- Post.cont.- O).

98 "qui omnia ex nihilo creasti" (PS- 2.Feb.- O1); "benedictio tua..., qua omnis viget creatura" (N- Ss. Nom. Iesu- S); "Deus qui invisibiliter omnia contines" (C- Ded. Eccl.- O2).

99 "Deus, in cuius manu sunt omnium potestates et omnium iura populorum" (H- F VI pars II- O4); "miro ordine, Angelorum ministeria hominumque dispensas" (PS- 29.Sep.- O; V- Angel.- O); "quem tuae maiestati semper assistere credimus..." (PS- 24.Oct.- P); "qui fundasti terram super stabilitatem suam" (O- Temp.terraem.- S).

100 "ut mundi cursus pacifice nobis tuo ordine dirigatur" (PP- D IV- O); "respicis terram et facis eam tremere" (O- Temp.terraem.- O).

101 "terram, quam vidimus nostris iniquitatibus trementem...." (O- Temp.terraem.- P).

102 "inter mundanas varietates" (PA- D IV- O).

103 "iacentem mundum" (PA- D II- O).

104 "a saeculi vanitate conversas..." (VD- Pr.religiosarum- O).

105 "...post huius saeculi caliginosa discrimina, ad lucem indeficientem pervenire mereamur" (PS- 2.Feb.- O3).

106 "...sine quo nihil est validum, nihil sanctum" (PP- D III- O).

107 "caelestia et terrena" (PE- D II- O); "terrena... dona caelestia" (Q- p.D II F III- S); "terrenis affectibus... caelestia" (Q- p.D IV F IV- O2); "delectationes terrenae... caelestia alimenta" (PE- D IV- P); "in caelo... in terra" (PS- 29.Sep.- O; V- Angel.- O); "in terris... in caelis" (C- Doct.- O; V- s.Ios.- O; PS- 24.Mar.- O; PS- 24.Mar.- O; PS- 4 Dec.- O).

108 "fac nos prospera mundi despicere, et caelesti semper consolatione gaudere" (PS- 19.Nov.- O); "da... prospera mundi... despicere, et caelestia semper inquirere" (PS- 23.Aug.- O).

109 "praesens vita... aeternitas" (Q- Sab p.cin.- P); "temporales... sempiterna" (Q- p.D I F V- P); "per bona temporalia... aeterna" (PP- D III- O); "ut quod temporaliter gerimus, aeternis gaudiis consequamur" (O- Posc.suf.1- P).

110 "da... nobis eius exemplo caduca despicere atque aeterna sectari" (PS- 5.Apr.- O).

111 "nos facias... mundi huius blandimenta vitare..." (PS- 15.Iul.- O); "tribue, pro amore tuo prospera mundi despicere, et nulla eius adversa formidare" (PS- 28.Aug. s.Herm.- O; PS- 9.Oct. s.Dion.- O).

112 "facias terrena despicere, et te solum Deum pura mente sectari" (PS- 21.Aug.- P); "ut... terrena despicientes, tui consortio perfruamur aeterno" (PS- 26.Nov.- O).

113 "doceas nos terrena despicere et amare caelestia" (A- D II- P); "discamus terrena despicere et amare caelestia" (PP- Ss. Cordis- P); "ut corda nostra facias terrena despicere ac te verum Deum perfecta caritate diligere" (V- s.Ios.- S); "ut... terrena despiciant, et ad caelestia semper aspirent" (PS- 4.Mar.- O); "concede, ut... valeamus terrena despicere et sola caelestia desiderare" (PS- 22.Iun.- O); "despicere terrena concedas!" (PS- 7.Iul.- P); "ut per terrestrium rerum contemptum aeterna gaudia consequamur" (PS- 23.Feb.- O); "tribue nobis... terrena despicere, et caelestium donorum semper participatione gaudere" (PS- 4.Oct.- O).

114 "te in omnibus et super omnia diligentes..." (PS- 17.Oct.- O); "te super omnia, et omnes proter te diligentes..." (PS- 20.Oct.- S).

115 "Deus, qui inigenitum Filium tuum mundi Redemptorem constituisti..." (PS- 1.Iul.- O).

116 "corpora mentesque" (PE- D III- S; S- D Quin.- S; Q- D III- S; PP- F IV quat. temp. Sept.- S); "mentes nostras et corpora" (PP- D XV- P); "in corpore... in mente" (Q- p.D I F IV- O2; Q- D II- O; QP- D I- O; Q- p.D III F VI- O); "salus mentis et corporis" (PE- D IV- O; QP- p.D I F II- Sp; PS- 11.Feb.- O); "veram et mentis et corporis sanitatem" (Q- p.D IV F IV- S); "corpore et mente renovati" (H- M. Vig. Pasch.- O); "ut... corpore tibi placeamus et mente" (PS- 1.Iun.- P; Q- p.D IV F II- O); "reparatio mentis et corporis" (PP- D VIII- P); "corpore salvetur, et mente" (O- T.pestis- P); "salutem mentis et corporis" (O- Dev.am.- O); "hostes mentis et corporis" (Q- p.D II F V- O); "observantia, quam corporaliter exhibemus, mentibus etiam sinceris exercere" (Q- F VI p.cin.- O); "ut apud te mens nostra tuo desiderio fulgeat, quae se carnis maceratione castigat" (Q- p.D I F III- O); "mente et corpore tibi semper esse devotos" (PO- Sab- O3); "sentiamus... subsidium mentis et corporis, ut in utroque salvati..." (PP- D XI- P); "dum a cibis carnalibus se abstinet, a vitiis quoque mente ieiunet" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O2); "per continentiam... corporibus mederis et mentibus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "ut mente et corpore pariter expediti, quae tua sunt, liberis mentibus exsequamur" (PP- D XIX- O); "a cunctis adversitatibus liberemur in corpore, et a pravis cogitationibus mundemur in mente" (C- un.Mart. IV- O); "perpetua mentis et corporis sanitate gaudere" (C- Fest. B.M.V.- O); "et corporibus nostris subsidium non desit, et mentibus" (O- Temp.fam.- S); "et corpore tibi famulemur, et mente" (O- Lib.Eccl.- S); "ut... medicina sacramenti et corporibus nostris prosit et mentibus" (PS- 15.Iun.- P); "fac nos... eam mentis et corporis puritatem afferre" (PS- 5.Iul.- S); "a cunctis adversitatibus liberemur in corpore, et a pravis cogitationibus mundemur in mente" (PS- 9.Aug. s.Rom.- O); "nos corpore pariter et mente purificet" (PS- 19.Oct.- S; PS- 19.Iul.- S; PS- 3 Dec.- S); "purifica mentes nostras, et renova..., ut... et corporum praesens... et futurum capiamus auxilium" (PP- D XVI- P).

117"animabus corporibusque curandis" (Q- Sab p.cin.- O); "ad salutem corporis et animae" (PP- D Ss.Trin.- S); "ad animarum medelam... castigari corpora" (PO- Sab- O3); "plena tibi atque perfecta corporis et animae devotione placeamus" (C- Ded. Eccl.- S1); "proficiat nobis ad salutem corporis et animae" (V- Ss.Trin.- P); "remedium et requies animarum eorum et corporum" (VD- Ben.Coem.- S); "ut... a captivitate corporis et animae... liberemur" (PS- 8.Feb.- O); "corporis et animae sanitatem" (PS- 11.Feb.- S); "corporis et animae infirminates" (PS- 18.Iul.- S); "...famulum tuum infirmitate corporis laborantem, et animam refove, quam creasti" (DV- Infir.- O3); "Mariam... corpore et anima ad caelestem gloriam assumpsisti" (PS- 15.Aug.- O).

118 "spiritualibus nos instaurent alimentis... corporalibus tueantur auxiliis" (PA- D III- P).

119 "ut per eum, quem similem nobis foris agnovimus, intus reformari mereamur" (E- Bapt. D.- O); "ut quod observantia nostra profitetur extrinsecus, interius operetur" (Q- p.D I Sab- S); "interius... exterius" (Q- D II- O); "exterius... interius" (Q- p.D II F V- S).

120 "mens nostra" (Q- p.D I F III- O); "mentes nostras" (Q- p.D I F IV- Sp); "mentis nostrae tenebras" (A- D III- O); "ut... beneplacitum tibi nostrae mentis offeramus affectum" (Q- Sab p.cin.- S); "pravae cogitationes in mente" (Q- D II- O); "in opere... per fidem... in mente" (N- Nat. M2- O1); "mentibus nostris... lumen ostende" (Q- p.D I F VI- Sp); "libera... mente famulemur" (Q- p.D I Sab- O2); "secura tibi mente deserviant" (PP- D XX- O); "secura tibi mente serviamus" (QP- p.D I F VI- Sp); "liberis tibi mentibus serviamus" (O- Defens.- P); "pura mente servire" (VD- Voc.eccl.ser.- P); "ut, a peccatorum vinculis absoluti, quae tibi sunt placita, liberis mentibus exsequamur" (PS- 31.Aug.- O); "sinceris mentibus ad sancta ventura pervenire" (Q- p.D II F VI- O); "ore contingimus... pura mente capiamus" (Q- p.D III F II- P); "securi mente serviamus" (Q- p.D III F IV- Sp); "fideli mente sumamus" (Q- D IV- P); "expiatibus mentibus" (Q- p.D IV F V- S); "ore... mente" (QP- p.D I F V- P); "ut perceptio sacramenti... in nostris mentibus perseveret" (OC- F III- P); "da mentibus nostris: ut quod professione celebramus, imitemur effectu" (OC- F VI- O); "fidelium mentes unius efficis voluntatis" (PA- D IV- O); "mente in caelestibus habitemus" (AS- Asc.D.- O); "nos purificent nos, et mentibus nostris supernae gratiae dent vigorem" (AS- D- S); "mentes nostras... Spiritus Sanctus reparet" (PO- F III- P); "mentibus nostris... Spiritum S. infunde" (PO- Sab- O1); "solum Deum pura mente sectari" (PP- D XVII- O); "quod ore percepimus, pura mente sectemur" (PP- D XXI- P); "qui et plebem tuam virtutibus instruat, et fidelium mentes spiritualium aromatum odore perfundat" (VD- El.Sum.Pont.- P); "ut, quas digna mente non possumus celebrare, humilibus saltem frenquentemus obsequiis" (C- Virg. II- S2); "quas.. devota mente pro eis celebramus, proficere sibi sentiant ad medelam" (O- Prael.- S); "munda mente" (O- Post.cont.- S); "in mentibus nostris... verae fidei sacramenta confirma!" (PS- 25.Mar.- S); "gratiam tuam mentibus notris infunde" (PS- 25.Mar.- P); "ut, purgato mentis oculo, ea cernere possimus, quae tibi sunt placita, et nostrae saluti utilia;" (PS- 2.Feb.- O3); "quod ore prosequimur, contingamus et mente" (PS- 8.Mai.- P); "ad te puris mentibus pervenire" (PS- 15.Iul.- O); "omnium fidelium mentes dirige in viam salutis aeternae" (PS- 24.Iun.- O); "purificatae mentis intellegentia" (PS- 6.Aug.- P); "solum Deum pura mente sectari" (PS- 21.Aug.- P); "festivitatem devota mente recolentes" (PS- 22.Aug.- O); "devota mente celebrat" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "mysteria tua... devota mente tractemus" (PS- 1.Sep.- S); "ut haec mysteria... sinceris tractemus obsequiis et fideli mente sumamus" (PS- 3.Sep.- S).

121 "dirige ad te tuorum corda servorum" (Q- p.D II F IV- Sp); "penetralia nostri cordis" (Q- p.D II Sab- P); "nutantia corda" (PE- D V- S; Q- p.D I F IV- S; DV- Rem.pecc.- S); "cordibus nostris... gratiam infunde" (Q- p.D III F II- O; QP- p.D I F VI- O); "ut te toto corde perquirant" (Q- p.D III Sab- Sp); "tuorum corda fidelium" (QP- p.D I F IV- O); "fac nos... devotam gerere voluntatem, et... sincero corde servire" (AS- D- O); "lux tuae lucis corda... confirmet" (PO- Vig.Pen.- O); "corda nostra... expurget" (PO- F III- O); "ignis divinus absumat, qui... corda succendit" (PO- F VI- S); "infunde cordibus nostris tui amoris affectum" (PP- D V- O); "dirigat corda nostra tuae miserationis operatio" (PP- D XVIII- O); "caelestem nobis praebeant... medicinam, et vitia nostri cordis expurgent" (PP- D XX- S); "Spiritus Sanctus... sumentium corda dignanter emundet" (C- Ded. Eccl.- S3); "ut corda nostra facias terrena despicere ac te verum Deum perfecta caritate diligere" (V- s.Ios.- S); "confirma corda famularum tuarum..." (VD- Pr.religiosarum- P); "ut corda nostra mandatis tuis dedita... sint" (VD- Pro pace- O); "toto corde tibi prostrata..." (O- Familia- O); "illumina corda nostra" (O- Rem.pecc.- O); "Spiritus Sancti gratia... corda nostra illuminet: et perfectae caritatis dulcedine abundanter reficiat" (O- Post.car.- P); "ut... corda nostra invisibili igne... omnium vitiorum caecitate careant" (PS- 2.Feb.- O3); "mundo corde suscipere studeamus" (PS- 18.Mar.- S); "ut illo nos igne... inflammet, quo beati Philippi cor penetravit" (PS- 26.Mai.- S); "corda nostra caritatis igne flammescant..." (PS- 5.Iul.- P); "corda nostra in odorem suavitatis exure" (PS- 2.Aug.- S); "corda nostra, caritatis igne succensa, ad te iugiter adspirent" (PS- 15.Aug.- S); "ut corda nostra ignis ille divinus accedat, qui Cor beatae Mariae Virginis inflammavit" (PS- 22.Aug.- S); "in corde beatae... iucundum tibi mansionem praeparasti" (PS- 16.Nov.- O); "cordis nostri maculas... absterge" (PS- 16.Nov.- O); "corda fidelium illustra" (PS- 19.Nov.- O); "ad inflammandum corda nostra tui amoris igne..." (PS- 17.Sep.- O); "ut... corde tibi et opere placeamus" (PS- 20.Oct.- S).

122 "Sacramenta... mentes et corda nostra sanctificent; ut divinae consortes naturae effici mereamur" (PS- 18.Mar.- P); "ut... pia mentis praeparatione et cordis puritate... Corpus et Sanguinem Filii tui sancte percipere mereamur" (PS- 26.Nov.- S).

123 "animarum nostrarum languoribus" (Q- p.D II F III- Sp); "animas diabolica fraude deceptas" (H- F VI pars II- O7);

124 "Transfixionem dulcissimi spiritus beatae Mariae..." (PS- Septem Dolor. B.M.V.- S; PS- 15.Sep.- S).

125 "pectora nostra ab omni sorde vitiorum alienata, tibique devota semper exsistant" (VD- Reconc.Eccl.- P)

126 "Ure igne Spiritus Sancti renes nostros, et cor nostrum, ut tibi casto corpore serviamus, et mundo corde placeamus" (O- Post.cont.- O).

127 "ut in hora mortis eius non praevaleat contra eum adversarius; sed cum Angelis tuis transitum habere mereatur ad vitam" (VD- Infir.- P3).

128 "ad indulgentiam proficiat defunctorum" (DO- Pl.def.2- S).

129 "ut, qui de terra sunt, et in terram revertentur, gaudeant se fieri sancta conversatione caelestes" (O- Temp.terraem.- S).

130 "famulis tuis... et omnibus hic et ubique in Christo quiescentibus..." (DO- in coem.- O).

131 "da famulis et famulabus tuis, quorum corpora hic et ubique in Christo requiescunt..." (DO- in coem.- P).

132 "pro animabus... omnium catholicorum hic et ubique in Christo dormientium..." (DO- in coem.- S).

133 "da... fidelium tuorum animabus hic in te quiescentibus veniam peccatorum" (VD- Ben.Coem.- S).

134 "quos vel praesens saeculum adhuc in carne retinet, vel futurum iam exutos corpore suscepit..." (O- Viv. et def.- O); cf. "miserere animae..., et a contagiis mortalitatis exutam, in aeternae salvationis partem restitue" (DO- Una def.- O); "ut animae... terrenis exutae contagiis, in tuae redemptionis parte numerentur" (DO- Pl.def.1- P).

135 "animabus... remissionem tribue peccatorum" (PS- 2.Nov. M1- O); "absolve... animam famuli tui... ab omni vinculo delictorum" (DO- Uno def.- P); "anima... a peccatis omnibus exuatur, sine quibus a culpa nemo liber exstitit" (DO- Una def.- S); cf. "animabus... misericordiam concede perpetuam" (DO- Pl.def.2- O).

136 "quaesumus..., ut plebs tua..., te miserante, a morte animae resurgere mereatur" (VD- Ben.Coem.- P).

137 "animas, quae ex hoc saeculo transierunt" (PS- 2.Nov. M3- O); "te exoramus pro anima..., quam hodie de hoc saeculo migrare iussisti" (D- Die ob.- O1); "animam... quam de hoc saeculo migrare iussisti" (DO- Uno def.- O); "anima... quae hodie de hoc saeculo migravit" (D- Die ob.- P1); "animam... quam de huius saeculi eduxisti laborioso certamine" (DO- Alt.def.ep.- O); "animam refove, quam creasti; ut, in hora exitus illius... per manus sanctorum Angelorum repraesentari mereatur" (DV- Infir.- O3); "propitiare animabus... ut transire mereantur ad vitam" (DO- Pl.def.1- O); "propitiare animabus... ut mortalitatis vinculis absolutae" (DO- Pl.def.1- O).

138 "ut animae... Sanctorum atque electorum tuorum largiri digneris consortium" (D- Die ob.- O2); "ut animam... in pacis ac lucis regione constituas, et Sanctorum tuorum iubeas esse consortem" (DO- Uno def.- O).

139 "da animae... refrigerii sedem, quietis beatitudinem, et luminis claritatem" (D- Ann.def.- O).

140 "absolve... animam famuli tui..., ut in resurrectionis gloria inter Sanctos et electos tuos resuscitatus respiret" (DO- Uno def.- P).

141 "ut, qui propriis oramus absolvi delictis, non gravemur externis" (Q- p.D II Sab- S); "ut, qui propriis oramus absolvi delictis, non gravemur externis" (O- Conc.- S); "a propriis mundemur occultis, et ab inimicorum liberemur insidiis" (O- Defens.- S).

142 "sub peccati iugo ex vetusta servitute deprimimur" (A- Sab quat. temp.- O2); "peccatorum nostrorum pondere premimur" (PS- 12.Mar.- O; PS- 4.Aug.- P); "sub peccati iugo vetusta servitus tenet" (N- Nat. M3- O); "ab immentibus peccatorum nostrorum periculis" (A- D I- O); "pro peccatis nostris affligimur" (A- Sab quat. temp.- O5; S- D Sept.- O; O- Post.ser.- O); "auxilium gratiae, quod nostra peccata praepediunt" (A- D IV- O); "peccatorum macula" (N- Nat. M3- S; PE- D II- S; Q- p.D I F II- S; PS- 6.Aug.- S; O- Seipso sac.- S) "peccatorum vincula" (S- D Quin.- O; Q- p.D I F II- Sp; Q- p.D II F IV- S; O- Post.cont.- S; PS- 9.Aug.- S); "maculas nostrorum diluere peccatorum" (O- Pet.comp.- P); "pro peccatis nostris patimur" (PE- D IV- O); "pro peccatis nostris meremur" (Q- F V p.cin.- O); "imminentia peccatorum nostrorum pericula" (Q- p.D III F II- Sp); "peccata nostra mundentur" (Q- p.D IV F IV- S); "peccata quibus impugnatur" (Q- p.D IV F V- Sp); "peccata nostra castigatione voluntaria cohibentes" (QP- p.D I F VI- O); "a peccatorum nostrorum nexibus" (PS- 18 Jan.- O; PP- D XXIII- O; PP- D XXIII- O); "ab omnibus nos absolve peccatis" (C- Conf.Pont. II- O); "in remissionem peccatorum nostrorum" (V- Pass.D.- O); "libera... a peccatis " (O- Grad.Eccl.- P); "ab omnibus nos absolve peccatis" (PS- 2.Mai.- O); "ut... a peccatis omnibus... liberemur" (PS- 24.Sep.- O); "familiae gentium, peccati vulnere disgregatae..." (PS- Iesu Ch.Regis- O); "et a propriis nos munda delictis, et... ab omnibus absolve peccatis" (O- Tent.- S).

143 "nostra delicta" (e.g. S- D Quin.- S; PE- D V- S; Q- p.D I F IV- S; etc.); "indulgentia delictorum" (Q- p.D IV F IV- O1); "a praeteritis delictis exuat et futuris" (PP- D XVII- S); "quod tibi pro delictis nostris offerimus..." (O- Rem.pecc.- S); "haec nos communio... eruat a delictis..." (O- Inim.- S); "ab omni vinculo delictorum" (DO- Uno def.- P).

144 E.g. "vitia nostra curentur" (Q- p.D I Sab- P); "vitia" (N- D i.Oct.- P); "vitia nostra purgentur" (QP- D II- P); "ut... vitia nostra curentur" (PS- 7.Mar.- O); "a cunctis efficiant vitiis absolutos" (PS- 15.Sep. s.Nic.- P); etc.

145 "purget a crimine" (Q- p.D II F II- P; N- Oct. Nat.- P; C- un.Mart. II- P; C- pl.Mart. III- P; C- s.Maria i.Sab. II- P).

146 "actionis propriae culpa" (A- Sab quat. temp.- O3); "a culpis omnibus liberemur" (PS- 8 Dec.- S); "illius in nobis culpae vulnera reparent..." (PS- 8 Dec.- P); "ab omni nos culparum labe purifica" (PS- 4.Oct.- S; PS- 17.Sep.- S).

147 "reatus" (Q- D III- P) "a propriis reatibus expediat..." (Q- p.D IV F VI- P); "ut a nostris reatibus absoluti" (PS- 29 Nov.- O); "ut a nostris reatibus absoluti" (PS- 29 Nov.- O); "ex iniquitate nostra reos nos esse cognoscimus" (PS- 22 Jan.- O); "reatus nostri confessio" (Q- p.D IV F IV- O1).

148 "nos ab humanis retrahat excessibus" (Q- p.D III F III- S); "nostris excessibus incessanter affligimur" (H- F IV- O1).

149 "a cunctis erroribus expiatos" (Q- p.D III F IV- P); "nos... erroribus universis potenter absolvat" (DV- Temp.mort.- S).

150 "a nostris perversitatibus expediat" (PP- D VII- P); "a cunctis... perversitatibus expiatos" (O- Posc.suf.2- P1).

151 "ab omnibus mundentur offensis" (PP- D XX- O); "ab omnibus nos purget offensis" (V- s.Cruc.- S); "haec oblatio..., quae in ara crucis etiam totius mundi tulit offensam" (V- s.Cruc.- S).

152 "omni nos virtute destitui (Q- D II- O).

153 "animarum nostrarum medere languoribus..." (Q- p.D II F III- Sp).

154 "a nostris mundemur occultis..." (Q- p.D I F IV- P; PP- D V- P); cf. "nos purificent" (Q- p.D IV Sab- P); "purificationem conferat" (PP- D IX- P).

155 "peccati veteris hereditariam mortem, in qua posteritatis genus omne successerat..." (H- F VI pars I- O1).

156 "tempore nostrae mortalitatis" (H- F V M. i.Cen.- P); cf. "imaginem terrenae necessitatis portavimus" (H- F VI pars I- O1).

157 "nutantia corda" (PE- D V- S; Q- p.D I F IV- S).

158 "fragilitas nostra" (PE- D IV- S; PS- 28.Iul.- O; PS- 14.Aug.- P; PP- D XI- S; PP- F IV quat. temp. Sept.- O1); "pro humana fragilitate non posse subsistere" (PE- D IV- O); "inter humanae fragilitatis incerta" (VD- Ben.Abbatissae- P);

159 "infirmitas nostra" (PE- D III- O; PO- F VI- P; C- un.Mart. I- O; C- Mart. t.pasch. I- O; PS- 1.Feb.- O; PS- 25.Iun.- O); "infirmitatis nostrae conscii" (PS- 21.Aug.- O; Q- p.D IV F VI- Sp); "ex nostra infirmitate deficimus" (H- F II- O); "ex nostra infirmitate deficere..." (PS- 14.Oct.- O); "corporis et animae infirminates" (PS- 18.Iul.- S); "sine te nihil potest mortalis infirmitas" (PP- D I- O).

160 "dignitas conditionis humanae per immoderantiam sauciata" (QP- p.D I F V- O); cf. "sua conditione atteritur" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O1).

161 "sine te labitur humana mortalitas" (PP- D XIV- O); "sine te non potest salva consistere" (PP- D XV- O); "sine te esse non possumus" (PP- D VIII- O).

162 "a vetustate" (A- F VI quat. temp.- P; Q- D I- P); "humanam repulit vetustatem" (N- Nat. M2- P1); "sacrificii potentia... vetustatem nostram abstergat" (H- F V M.Chr.- S); "vetustatis errore" (H- F V M. i.Cen.- O); cf. "ex vetusta servitute deprimimur" (A- Sab quat. temp.- O2); "vetusta servitus tenet" (N- Nat. M3- O).

163 "ex nostra pravitate affligimur" (A- Sab quat. temp.- O1).

164 "incorrupta in nobis, te donante, serventur" (O- Rem.pecc.- P).

165 "ex nulla nostra actione confidimus" (S- D Sex.- O); "ex merito nostrae actionis affligimur" (Q- D IV- O); "pondus propriae actionis gravat" (C- un.Mart. I- O); "nostrae iustitiae fiduciam non habemus" (C- pl.Mart. I- S); "quod possibilitas nostra non obtinet..." (PS- 21.Sep.- O); "ex nulla nostra virtute subsistimus" (PS- 11.Nov.- O); "ut, quidquid conversatione contraxerunt humana, clementer indulgeas" (DO- Pl.def.2- P).

166 "ut, quae agenda sint, videant, et ad implenda, quae videant, convalescant" (E- D I p.Epiph.- O); "ut cuncta nostra oratio et operatio..." (Q- p.D I Sab- O5); "in fide... in opere" (Q- p.D II F IV- Sp); "et voluntate tibi et actione placeamus" (PP- D I- O); "nos... purificet et ad caelestis vitae transferat actionem" (PP- D II- S).

167 "da cordibus nostris inviolabilem tuae caritatis affectum, ut desideria de tua inspiratione concepta, nulla possint tentatione mutari" (O- Post.car.- O); "iusta desideria" (N- D i.Oct.- P); "benedictio desiderata" (Q- p.D I Sab- Sp); "iusta desideria compleantur" (QP- D II- P); "quod mysterio... gerimus, piis affectibus consequamur" (H- F IV- S); "benignitatem largire poscentibus" (Q- p.D II F V- Sp).

168 "terrenis affectibus mitigatis" (Q- p.D IV F IV- O2).

169 "delectationes terrenae" (PE- D IV- P); "a noxiis voluptatibus" (Q- D I- S).

170 "rebelles compelle... voluntates" (Q- p.D IV Sab- S).

171 "largire sensibus nostris, ut... confidamus" (H- F IV- P).

172 "adversa" (e.g. S- D Sex.- O; S- D Quin.- P; PA- i.Lit.- O; etc.); "ut... vita nostra inter adversa et prospera ubique dirigatur" (PS- 11.Nov.- S); "adversitas" (e.g. S- D Quin.- O Q- D II- O; O- Familia- O; etc.); "nulla ei nocebit adversitas, si nulla ei dominetur iniquitas" (Q- F VI p.cin.- Sp); "a cunctis nos reddat et perversitatibus expiatos, et adversitatibus expeditos" (O- Posc.suf.2- P1); "a cunctis adversitatibus liberemur in corpore, et a pravis cogitationibus mundemur in mente" (PS- 9.Aug. s.Rom.- O); "adversantia" (e.g. Q- p.D I F IV- O1; Q- p.D III F VI- Sp; etc.); "ut... discamus in amplexione tuae Crucis omnia nobis adversantia superare" (PS- 16.Oct.- O); "contra omnes adversos tueantur incursus" (PS- 29.Apr.- P); "ad conterendas potestatis adversae insidias" (PS- 3.Mai.- S).

173 "pericula" (e.g. PE- D IV- O; Q- p.D I F III- S; Q- D III- P; Q- p.D III F IV- S; etc.); "a praesentibus periculis liberemur" (AS- Asc.D.- S); "a mundi periculis ereptos..." (VD- Pr.religiosorum- O); "ab inimicorum nos defende periculis" (O- Defens.- P); "a... mentis et corporis periculis" (O- Posc.suf.2- O1); "a praesentibus periculis" (PS- 22.Aug.- P; PS- 2.Oct.- S).

174 "cunctam repelle nequitiam" (Q- p.D I F III- Sp).

175 "a hoste" (PS- 3.Mai.- P; PS- 28.Iun.- S); "a hostibus" (O- Grad.Eccl.- P; O- Res publ.- P); "ab hostium insidiis" (Q- p.D I F IV- P); "ab hostium impugnatione" (PS- 15.Nov.- P); "ab hostium furore" (PO- F II- P); "hostilitatis arma" (VD- Pro pace- P; PS- 28.Iun.- P; PS- 3.Iul.- P); "hostili incursione" (PO- F VI- O); "hostium nostrorum superbiam" (O- Defens.- O); "inimici potestatem" (V- s.Cruc.- O2; H- F IV- O2). "ab hostium insidiis" (PS- 2.Oct.- P; PP- D V- P; O- Familia- O); "inimicorum insidias" (PS- 28.Mar.- S); "cunctis hostibus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O2); "ab omnibus impugnationibus... (PS- 28.Iun.- P; VD- Pro pace- P); "contra omnes adversos incursus" (DV- Pereg.- P); "a totius perditionis incursu" (DV- Temp.mort.- S).

176 "spiritualium hostium... insidiis" (PS- 28.Mar.- O); "spiritales nequitiae repellantur" (O- Rep.temp.- O).

177 "contra omnes diaboli nequitias dexteram super nos tuae propitiationis extende" (PS- 16.Mai.- O); "contra diabolicos incursus" (PP- D XV- S); "diabolica vitare contagia" (PP- D XVII- O).

178 "ut... a captivitate daemonis liberemur" (PS- 24.Sep.- O).

179 "malorum nostrorum pondere premimur" (Q- p.D I Sab- O2); "mala nostra perturbant" (PS- 6.Mai- O); "mala omnia, quae meremur" (PS- 11.Mai- S); "a malis omnibus" (Q- p.D III F IV- Sp; QP- p.D I F VI- Sp; PS- 22.Iul.- P); "et praesentibus malis et futuris" (C- Conf.n.Pont.I- S; PS- 17.Iul.- S); "a praesentis vitae malis" (PS- 1.Iul.- O); "a cunctis malis immentibus" (PS- 27.Sep.- O).

180 "ut ab omnibus, quae nos pulsant, tentationibus liberemur" (O- Conc.- O); "nullis tentationibus ab eius integritate vellantur" (O- Sal.viv.- P); "ut... nullis tentationibus a te separentur" (O- Tent.- O); "ut... nullis a te tentationibus separemur" (PS- 12.Iun.- O); "ut... ab omnibus tentationibus emundemur" (O- Post.cont.- P).

181 "tribulationem nostram" (O- Quac.trib.- P); "de tribulatione percepisse... auxilium" (PS- 4.Mai.- S); "in tribulatione" (PA- i.Lit.- P); "de tribulatione percepisse cognoscit auxilium" (C- Virg. III- S); "ex... tribulatione ad te clamaverunt" (C- Ded. Eccl.- O2).

182 "in afflictione nostra" (PA- i.Lit.- O); "a praesenti tristitia" (C- Fest. B.M.V.- O); "pro peccatis affligimur" (O- Post.ser.- O).

183 "dignis flagellationibus castigatus" (Q- F V p.cin.- Sp); "qui tuae dispositionis flagellis in hac vita atteritur..." (DV- Infir.- S3).

184 "ut nullis perturbationibus impediti..." (VD- Coll.Ord.- O).

185 "abstrahatur a noxiis" (PP- D XIV- O).

186 "Deus, in quo vivimus, movemur, et sumus..." (O- Pet.pluv.- O).

187 "qui legem laboris humano generi statuisti" (PS- 1.Mai.- O).

188 "etiam in sexu fragili victoriam martyrii contulisti" (C- Virg. I- O).

189 "ut Sancti Spiritus dignum fieri habitaculum mereamur" (O- Rep.m.cog.- O).

190 "ad nostrae salutis auxilium" (N- Nat. M2- S2); "devotioni nostrae proficiant, et saluti" (Q- F V p.cin.- S); "ut hoc idem nobis et sacramenti causa ist, et salutis" (QP- p.D I F IV- P); "sentiamus... subsidium mentis et corporis, ut in utroque salvati, caelestis remedii plenitudine gloriemur" (PP- D XI- P); "ut... salutem mentis et corporis consequamur" (PS- 11.Feb.- O); "ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (PS- 31.Mai.- O); "concede, ut... animarum salutem quaerere iugiter studeamus" (PS- 23.Oct.- O).

191 "nos redemptionis nostrae annua exspectatione" (A- Vig. Nat. D.- O); "ad redemptionis aeternae" (Q- p.D II F IV- P); "nostrae redemptionis effectus" (Q- p.D III F III- S); "nostrae redemptionis effectus... ad salutaria dona perducat" (Q- p.D III F III- S); "redemptio sempiterna firmetur" (H- F VI pars IV- O1); "dignos fieri sempiterna redemptione concede" (O- Prael.- P); "ut, cuius mysterium in terra cognovimus, eius redemptionis praemia in caelo mereamur" (PS- 14.Sep.- O); cf. "quem Redemptorem suscipimus, venientem quoque iudicem securi videamus" (A- Vig. Nat. D.- O).

192 "unigeniti Filii tui nova nativitate liberemur" (A- Sab quat. temp.- O2); "nova per carnem Nativitas liberet" (N- Nat. M3- O); "cuius nos confidimus patrocinio liberari" (N- S. Ioan.- S; C- Virg. I- S); "per Filii tui passionem liberemur" (H- F IV- O); "ut eius meritis et precibus a gehennae incendiis liberemur" (PS- 6 Dec.- O).

193 "tua visitatione consolemur" (A- Sab quat. temp.- O1); "ut... pietatis tuae visitatione consolemur" (A- Sab quat. temp.- O5).

194 "pro reparationis nostrae munimine" (A- Sab quat. temp.- P); "beata passione et morte nos reparasti" (H- F VI pars IV- O2); "continua nostrae reparationis operatio" (OC- Sab- S); "ut, quae sua conditione atteritur, ...reparetur" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O1); "Spiritus Sanctus divinis reparet sacramentis..." (PO- F III- P); "reparatio mentis et corporis" (PP- D VIII- P).

195 "nos... in novam transferat creaturam" (OC- F IV- P); "confessione tui nominis et baptismate renovati" (OC- F V- S); "aeternis dignatus es renovare mysteriis" (OC- F VI- P); "mundum renovas" (Q- p.D IV F VI- O); "intus reformari mereamur" (E- Bapt. D.- O); "dignitas conditionis humanae... medicinalis parsimoniae studio reformetur" (QP- p.D I F V- O); "ut... renovemur effectu" (Q- p.D I F II- P); "nos... ab omni subreptione vetustatis expurget, et capaces sanctae novitatis efficiat" (H- F III- Sp); "et vetustatem nostram abstergat, et novitatem nobis augeat et salutem" (H- F V M.Chr.- S); "ablato vetustatis errore" (H- F V M. i.Cen.- O); "corpore et mente renovati" (H- M. Vig. Pasch.- O); "veteri homine consumpto, novum secundum te in beato H. creare dignatus es" (PS- 20.Iul.- S); "cuius Nativitas singularis humanam repulit vetustatem" (N- Nat. M2- P1).

196 "in Filio tuo... omnia instaurare voluisti..." (PS- Iesu Ch.Regis- O); "huius sacramenti novitas natalis... nos... semper... instauret" (N- Nat. M2- P1); "beneficia, quibus nos instaurare dignatus es..." (H- F II- Sp); "munera tua nos... a delectationibus terrenis expediant, et caelestibus instaurent alimentis" (PE- D IV- P).

197 "qui in regenerandis plebibus tuis ministerio uteris sacerdotum" (H- F V M.Chr.- O); "Ecclesia... suae regenerationis cognovit auctorem, Dominum nostrum..." (PS- 24.Iun.- P).

198 "veri luminis illustratio" (N- Nat. M1- O); "mysteria lucis Christi" (N- Nat. M1- O); "nova luce incarnati Verbi perfundimur" (N- Nat. M2- O1); cf. "errantibus, ut in viam possint redire iustitiae, veritatis tuae lumen ostendis" (PA- D III- O).

199 "paschale sacramentum in reconciliationis humanae foedere contulisti" (OC- F VI- O).

200 "veram nobis tribuis et mentis et corporis sanitatem" (Q- p.D IV F IV- S); "hostias laudis, quam tibi... offerimus, sit tibi in odorem suavitatis, et nobis optatam conferat corporis et animae sanitatem" (PS- 11.Feb.- S).

201 E.g. "caelestibus nos munda mysteriis" (N- Oct. Nat.- S); "ab omni vetustate purgatos" (OC- F IV- P).

202 "immortalitatis largitor" (N- Nat. M3- P); "meruimus auctorem vitae suscipere" (N- Oct. Nat.- O); "ut... vitam te nobis dedisse perpetuam confidamus" (H- F IV- P); "peccati veteris hereditariam mortem... Christi tui passione solvisti" (H- F VI pars I- O1); "in Filii tui humilitate... mundum... perpetuae mortis eripuisti casibus" (PA- D II- O); "immortalitatis alimoniam consecuti" (PP- D XXI- P); "ut hoc sacrificio singulari, vinculis horrendae mortis exuti, vitam mereantur aeternam" (DO- in coem.- S).

203 "munus oblatum, et gratiam nobis piae devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (N- D i.Oct.- S); "per Unigenitum tuum, aeternitatis aditum... reserasti" (OC- D Ress.- O).

204 "tua gratia largiente, per haec sacrosancta commercia, in illius inveniamur forma, in quo tecum est nostra substantia" (N- Nat. M1- S); "divinae nobis generationis auctor" (N- Nat. M3- P); "conformes eidem facti..." (H- F VI pars I- O1); "adoptionis spiritum, quem dedisti" (H- M. Vig. Pasch.- O); "spiritum adoptionis, quo filii tui nominamur et sumus..." (PS- 20.Iul.- O); "adoptionem filiorum perfectam, voce delapsa in nube lucida, ...praesignasti" (PS- 6.Aug.- O); "Sacramenta... mentes et corda nostra sanctificent; ut divinae consortes naturae effici mereamur" (PS- 18.Mar.- P).

205 "redemptionis nostrae solemnitas" (A- F IV quat. temp.- O1); "salutis aeternae.. humano generi praemia praestitisti" (N- Oct. Nat.- O); "per haec veniat sacramenta nostrae redemptionis effectus" (Q- p.D III F III- S); "nostrae redemptionis effectus..." (Q- p.D III F III- S); "beneficia, quibus nos instaurare dignatus es..." (H- F II- Sp); "in Filii tui humilitate... mundum... perpetuae mortis eripuisti casibus" (PA- D II- O).

206 "ut... exspectata unigeniti Filii tui nova nativitate liberemur" (A- Sab quat. temp.- O2); "qui nos redemptionis nostrae annua exspectatione laetificas" (A- Vig. Nat. D.- O); "nova per carnem Nativitas liberet" (N- Nat. M3- O); "nova luce incarnati Verbi perfundimur" (N- Nat. M2- O1); "ut... ipso adiuvante, Incarnationis... beneficia consequamur" (PS- 24.Mar.- P).

207 "pro nobis Filium tuum Crucis patibulum subire voluisti, ut inimici a nobis expelleres potestatem" (V- s.Cruc.- O2); "sanguinem tuum pretiosum in remissionem peccatorum nostrorum fudisti" (V- Pass.D.- O); "pro redemptione mundi Crucis patibulum ascendisti et sanguinem tuum pretiosum in remissionem peccatorum nostrorum fudisti..." (V- Pass.D.- P); "Deus, qui Unigeniti tui patientia antiqui hostis contrivisti superbiam..." (O- Post.pat.- O); "quos redemisti pretioso sanguine Filii tui" (PS- 2.Feb.- O1); "ut... per passionem eius et crucem, ad resurrectionis gloriam perducamur" (PS- 25.Mar.- P); "ut... passionis tuae effectum felicem consequamur" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- O); "ut passionem tuam iugiter recolentes in terris, eiusdem fructum consequi mereamur in caelis" (PS- 28.Apr.- O); "quos per lignum sanctae Crucis Filii tui, arma iustitiae pro salute mundi, triumphare iussisti" (PS- 3.Mai.- P); "ut... Sanctorum consortium... meritis mortis tuae, meritum cum beatis habeamus" (PS- 15.Sep.- S); "Unigenitus per vitam, mortem et resurrectionem suam nobis salutis aeternae praemia comparavit..." (PS- 7.Oct. - O).

208 "per eius salutiferae resurrectionis potentiam, ad aeternam mereamur pervenire laetitiam" (PS- 25.Mar.- S).

209 "beatae Virginis partus exstitit salutis exordium" (PS- 8.Sep.- O).

210 "ut... exspectata unigeniti Filii tui nova nativitate liberemur" (A- Sab quat. temp.- O2); "nos redemptionis nostrae annua exspectatione laetificas" (A- Vig. Nat. D.- O); "nova per carnem Nativitas liberet" (N- Nat. M3- O); "et... ad obtinendam animae corporisque salutem, et peragendum iniunctum officium, te largiente, proficiant" (O- Rege- S); "benedicitonem tuam populus accipiat, qua corpore salvetur, et mente" (O- T.pestis- P); "ad aeternam salutem pervenire mereamur" (PS- 26.Iul.- P).

211 "ut... materna eiusdem protectione salvemur" (PS- 9.Feb.- S); "ita Genetricis tuae consociari fletibus, ut materna eiusdem protectione salvemur" (PS- 27.Feb.- O); "sancti oratio... per quam nos expiari facias et defendi" (PS- 24.Feb.- S).

212 "quoties huius hostiae commemoratio celebratur, opus nostrae redemptionis exercetur" (PP- D IX- S); "hostia... et sacri peragat instituta mysterii, et salutare tuum in nobis mirabiliter operetur" (A- D III- S); "sacrificiis..., ut et devotionis nostrae proficiant, et saluti" (A- Sab quat. temp.- S); "mysteria, quae pro reparationis nostrae munimine contulisti" (A- Sab quat. temp.- P); "munera oblata... ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (N- Nat. M2- S2); "huius sacramenti novitas natalis... nos... semper... instauret" (N- Nat. M2- P1); "ut sacrificium nostrum... possit nobis proficere ad salutem" (N- Ss. Nom. Iesu- S); "munera tua nos... a delectationibus terrenis expediant, et caelestibus instaurent alimentis" (PE- D IV- P); "sacrificiis... ut et devotioni nostrae proficiant, et saluti" (Q- F V p.cin.- S); "salutaris munere satiati" (Q- p.D I F II- P); "sacramenti tui certa salvatio, quae... imploratur" (Q- p.D III F V- P); "sacrificiis..., ut et devotioni nostrae proficiant et saluti" (Q- D IV- S); "sumptis salutaribus sacramentis" (Q- p.D IV F II- P); "sacrificii potentia... et vetustatem nostram abstergat, et novitatem nobis augeat et salutem" (H- F V M.Chr.- S); "proficiat nobis ad salutem corporis et animae... huius sacramenti susceptio" (PP- D Ss.Trin.- P); "haec salutaris oblatio" (PP- D XXII- S); "quibus nos et praesentibus exui malis confidimus et futuris" (C- Conf.n.Pont. I- S); "salvet semper et muniat" (VD- Coron.Pap.- P; O- Episc.- P); "redemptionis nostrae munere vegetati..." (VD- Fid.prop.- P); "hostias, quibus et te placari voluisti, et nobis salutem potenti pietate restitui" (O- Quac.trib.- S); "et tam viventibus, quam defunctis proficiat ad salutem" (O- Rem.pecc.- S); "his sacrificiis... anima... a peccatis omnibus exuatur, sine quibus a culpa nemo liber exstitit" (DO- Una def.- S); "sanctificati salutari mysterio" (PS- 25.Ian.- P); "salutaribus repleti mysteriis" (PS- 15.Feb.- P); "hostias superpositas in salutem nobis provenire deposcat" (PS- 12.Iul.- S); "da, ut... solemnitas, et devotionem nobis augeat, et salutem" (PS- 13.Aug.- O); "tuae testificatio veritatis nobis proficiat ad salutem" (PS- 13.Aug.- S); "communio sumpta nos salvet, et in tuae veritatis luce confirmet" (PS- 13.Aug.- P); "munera... nobis proficiant ad salutem" (PS- 29.Aug.- S); "hostias... proficere sibi sentiat ad salutem" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "munera nostrae devotionis... nobis salutaria" (PS- 26.Sep.- S; PS- 5.Oct. - S; PS- 1.Nov.- S); "oblatio... nos et a reatibus nostris expediat, et perpetua salvatione confirmet" (PS- 14.Oct.- S); "ut easdem [hostias] ad salutem nostram provenire concedas" (PS- 24.Oct.- S); "benedictio tua... munera nostra... nobis sacramentum redemptionis efficiat" (PS- 8.Nov.- S); cf. "nos communio purget a crimine, et... caelestis remedii faciat esse consortes" (N- S. Thom.- P); "sacris mysteriis expiati" (Q- p.D III F III- P); "saluti credentium... concede" (PP- D III- S); "munus oblatum, et gratiam nobis piae devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (N- D i.Oct.- S); "per haec veniat sacramenta nostrae redemptionis effectus" (Q- p.D III F III- S); "purificent... et muniant... et ad perpetuae ducant salvationis effectum" (PP- D XIV- P); "ut... salutaris sacrificii sentiamus effectum" (PS- 13.Iun.- P); "ut... mysteriorum, quae colimus, virtus percipiatur" (PS- 7.Oct.- P).

213 "nostra devotio... nobis fiat salutaris" (C- un.Mart. IV- S; PS- 8.Aug. s.Cyr.- S); "ad terendam salutis viam in Sanctis tuis exemplum et praesidium collocasti..." (PS- 25.Iun.- O).

214 "Deus, qui nos ad imaginem tuam sacramentis renovas et praeceptis" (O- Post.car.- S).

215 "qui ad fidelium redemptionem... Ecclesiam tuam nova prole fecundare divinitus docuisti" (PS- 28.Ian.- O); "aeternae salutis... ministrum tribuisti" (PS- 14.Iul.- O).

216 "haec oblatio, quae in ara crucis etiam totius mundi tulit offensam" (V- s.Cruc.- S); "oblatio, quam immolando totius mundi tribuisti relaxari delicta" (PS- 12.Mar.- S).

217 "sacrificium..., intercedente Filii tui passione, vivificet nos semper et muniat" (V- Pass.D.- S).

218"ut cum frequentatione mysterii, crescat nostrae salutis effectus" (A- D IV- P); "ad redemptionis aeternae... proficiamus augmentum" (Q- p.D II F IV- P; Q- p.D IV F II- P); "veneranda sollemnitas et devotionem nobis augeat et salutem" (C- Vig.Apost.- O); "ut... salvationis tuae sentiamus augmentum" (PS- 2.Iun.- P); "ut... ad redemptionis aeternae proficiamus augmentum" (PS- 9.Oct. s.Dion.- P); "ut... solemnitas, et devotionem nobis augeat et salutem" (PS- 17.Nov.- O).

219 "ut salutis aeternae remedia... consequamur" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O3); "hostias, quibus et te te placari voluisti, et nobis salutem potenti pietate restitui" (PP- D XXI- S); "munera... ad perpetuam nobis fac provenire salutem" (PS- 7 Dec.- S); "plenum in nobis remedium tuae miserationis operare" (VD- Cons.Ep.- P); "hoc perpetuae salutis auxilio..." (VD- Fid.prop.- P); "Deus, qui humano generi et salutis remedia, et vitae aeternae munera contulisti" (DV- Infir.- O3); "ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (PS- 10.Aug.- S); "ut remedium nobis perpetuae salutis operentur" (PS- 11.Sep.- S).

220 "ut tuae redemptionis effectum, et mysteriis capiamus, et moribus" (VD- Coll.Ord.- P); "ut... passionis tuae effectum felicem consequamur" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- O); "sacrificia... nobis impetrent apud clementiam tuam omnis boni salutaris effectum" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- S); "munera... oblata... nobis effectum tuae salvationis impendant" (PS- 15.Iun.- S); "festivitas salutaris auxilii nobis praestet effectum" (PS- 29.Aug.- O); "ut... perenniter eius gloriae salutaris potiamur effectu" (PS- 14.Sep.- S); "ut... passionis tuae effectum felicem consequamur" (PS- 15.Sep.- O); "nobis impetrent... omnis boni salutaris effectum" (PS- 15.Sep.- P).

221 "ut... iuxta crucem Iesu... fideliter astemus, et eiusdem redemptionis fructum percipere mereamur" (PS- 12.Feb.- P); "ut quae temporali celebramus actione, perpetua salvatione capiamus" (PS- 10.Mar.- P; PS- 28.Iul.- P); "ut passionem tuam iugiter recolentes in terris, eiusdem fructum consequi mereamur in caelis" (PS- 28.Apr.- O); "concede... salutis nostrae pretium sollemni cultu ita venerari, atque a praesentis vitae malis eius virtute defendi in terris; ut fructu perpetuo laetemur in caelis" (PS- 1.Iul.- O).

222 "ut eas... tuae redemptionis facias esse participes" (D- Miss.cot.- P); "miserere animae..., et... in aeternae salvationis partem restitue" (DO- Una def.- O); "ut animae... terrenis exutae contagiis, in tuae redemptionis parte numerentur" (DO- Pl.def.1- P); "ut... studio gloriae tuae in animarum salute ferventes, eius in caelis coronae participes fieri valeamus" (PS- 15.Mai.- O).

223 "salva nos per indulgentiam, quos dignatus es salvare per gratiam" (O- Post.cont.- S).

224 E.g. "ad salutem nostram provenire concedas" (V- Angel.- S); "hanc familiam tuam, pro qua Dominus... non dubitavit manibus tradi nocentium..." (H- F IV- Sp); "famulos, pro quibus Christus per suum cruorem, instituit paschale mysterium" (H- F VI pars IV- O3); "populum tuum, quem aeternis dignatus es renovare mysteriis" (OC- F VI- P); "offerimus oblationes pro salute nostra" (O- Rep.m.cog.- S); "populo tuo..., pro quo dignatus es Patri tuo te viventem hostiam immolare" (PS- 13.Iun.- S).

225 "Filium tuum constituisti humani generis Salvatorem" (N- Ss. Nom. Iesu- O); "Deus qui salvas omnes, et neminem vis perire" (H- F VI pars II- O7); "ineffabilibus mundum renovas sacramentis" (Q- p.D IV F VI- O); "gloriam tuam omnibus in Christo gentibus revelasti" (H- F VI pars II- O1); "in Filii tui humilitate iacentem mundum erexisti..." (PA- D II- O); "Deus, qui... pro salute generis humani signa tuae potentiae visibiliter ostendis..." (C- Ded. Eccl.- O2); "ad maiestatis tuae gloriam et generis humani salutem, Unigenitum tuum summum atque aeternum constituisti Sacerdotem..." (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- O); "pro redemptione mundi Crucis patibulum ascendisti et sanguinem tuum pretiosum in remissionem peccatorum nostrorum fudisti" (V- Pass.D.- P); "Deus, qui omnes homines vis salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire" (VD- Fid.prop.- O); "respice in faciem Christi tui, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus" (VD- Fid.prop.- S); "Deus, qui humano generi et salutis remedia, et vitae aeternae munera contulisti" (DV- Infir.- O3); "et tam viventibus, quam defunctis proficiat ad salutem" (O- Rem.pecc.- S); "quos per lignum sanctae Crucis Filii tui, arma iustitiae pro salute mundi, triumphare iussisti" (PS- 3.Mai.- P); cf. "qui iustificas impium, et non vis mortem peccatoris" (O- Tent.- O); "qui illuminas omnem hominem venientem in hunc mundum" (O- Rep.m.cog.- P).

226 "ut gratia tua nobis infusa, sub glorioso nomine Iesu, aeternae praedestinationis titulo gaudeamus nomina nostra scripta esse in caelis" (N- Ss. Nom. Iesu- P).

227 "gratia tuae visitationis" (A- D III- O); "expiando nos tua gratia dignos efficiant" (A- F IV quat. temp.- S; QP- p.D I F III- O); "tua gratia largiente" (N- Nat. M1- S); "gratiam piae devotionis" (N- D i.Oct.- S); "gratia tua nobis infusa" (N- Ss. Nom. Iesu- P); "in pace et gratia tua firmiter constituas" (E- S. Fam.- S); "in sola spe gratiae caelestis" (PE- D V- O; Q- p.D II Sab- Sp); "gratiae tuae lumen ostende" (Q- p.D I F VI- Sp); "gratia tua nos... ne derelinquat" (Q- p.D II F V- P); "gratiam tuam infunde" (Q- p.D III F II- O; C- s.Maria i.Sab. I- P; VD- Pr.religiosarum- O; QP- p.D I F VI- O); "tuae unionis gratiam infunde..." (VD- Eccl.unit.- O); "gratiam Spiritus Sancti... infunde..." (O- Pet.comp.- P); "vivificationis tuae gratiam" (PA- D II- P); "gratiae tuae divitias effunde" (PS- 22.Iun.- P); "protectionis tuae gratiam" (Q- p.D III F IV- Sp); "tuae gratiae consolatione respiremus" (Q- D IV- O); "tuae consolationis gratiam" (Q- p.D IV Sab- Sp); "resurrectionis gratiam" (H- F IV- O2; H- F V M. i.Cen.- O; V- s.Cruc.- O2); "ut imaginem caelestis gratiae sanctificatione portemus" (H- F VI pars I- O1); "per gratiam tuam renati" (PO- Vig.Pen.- O); "fiat... per gratiam tuam" (Q- p.D IV Sab- O); "per gratiam tuam in fide et caritate confirma" (PS- 24.Apr.- O); "gratiae tuae operante virtute" (PP- D VIII- S); "tua gratia satiemur" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O2); "gratiam devotionis" (PP- Sab quat. temp. Sept.- S); "multiplica spiritum gratiae" (C- Sum.Pont.- P2); "praetende... spiritum gratiae salutaris" (O- Prael.- O); "gratia... quae nos gemitibus lacrimarum efficiat maculas nostrorum diluere peccatorum" (O- Pet.comp.- P); "illumina... gratiae tuae splendore" (O- Rep.m.cog.- P); "Ecclesiam... gratia caelestis amplificet" (PS- 27.Ian.- O; PS- 4.Oct.- P); "ut eiusdem Spiritus Sancti gratia illuminati, atque edocti" (PS- 2.Feb.- O5); "caelestis gratiae auxilio..." (PS- 21.Aug.- O); "auxilium gratiae tuae" (Q- p.D II F V- O; A- D IV- O; Q- p.D II F V- O; PP- D I- O); "spiritualium gratiam gaudiorum" (PS- 24.Iun.- O).

228 "dono gratiae tuae..." (H- F V M.Chr.- O; PS- 23.Apr.- O); "gratiae tuae dona" (O- Post.hum.- O; PS- 22.Sep.- S); "caritatis dona per gratiam Sancti Spiritus infudisti" (O- Dev.am.- O); "continentiae salutaris nobis dona concede" (Q- p.D III F III- O); "dona tuae misericordiae" (QP- D I- S); "ut [plebs] donis potioribus augeatur" (QP- p.D I Sab- O); "caelesti dono prosequere..." (OC- F II- O); "salutaria dona capiamus..." (PP- D I - P); "doni caelestis operatio" (PP- D XV- P); "tua circa nos dona custodi" (PS- 21 Dec.- P; PS- 19.Mar.- P); "ut... dono tuae pietatis semper utamur" (O- Rep.temp.- P); "caelestibus donis decorasti..." (PS- 29.Mai.- O); "caelestium donorum participatione" (PS- 4.Oct.- O); "cunctis gentibus unitatis et pacis dona concedat" (PS- Iesu Ch.Regis- S); cf. "nostrae redemptionis effectus... nos et ab humanis retrahat semper excessibus, et ad salutaria dona perducat" (Q- p.D III F III- S); "da... ut quae divina sunt... exsequentes, donis mereamur caelestibus propinquare" (QP- p.D I F III- P).

229 "in tuo munere" (PA- D II- P); "gratiae tuae munere" (H- F VI pars II- O3); "caelestis gratiae munus" (PS- 2.Iul.- O; PS- 8.Sep.- O); "ut... ad promissa capienda, tuo munere praeparemur" (PE- D II- P); "da..., et quae profitentur, agnoscere, et caeleste munus diligere, quod frequentant" (Q- p.D I F V- Sp); "de cuius munere venit..." (PP- D XII- O); "Ecclesia.. tuo... munere gubernetur" (PP- D XV- O); "in nobis tua munera tuearis" (PS- 21 Dec.- S); "terram.... superno munere firma" (O- Temp.terraem.- P); "admirabilis paenitentiae et altissimae contemplationis munere illustrare dignatus es" (PS- 19.Oct.- O); "de cuius munere venit..." (PP- D XII- O).

230 "haec divina subsidia" (A- D III- P); "praesentis vitae subsidia, et aeternae beatitudinis praemia largiatur" (A- F IV quat. temp.- O1); "perpetuis defende subsidiis" (QP- D I- P); "ut quos sanctae Crucis laetari facis honore, eius quoque perpetuis defende subsidiis" (V- s.Cruc.- P); "ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium"(PS- 23 Ian. s.Em.- S).

231 "auxilium supernae virtutis" (A- F IV quat. temp.- O2); "caelestibus nutriantur auxiliis" (Q- F IV cin.- Sp); "benigno refove auxilio" (Q- p.D I F VI- O); "praetende... dexteram caelestis auxilii" (Q- p.D III Sab- Sp); "ut Ecclesia tua et aeternis proficiat institutis, et temporalibus non destituatur auxiliis" (Q- p.D IV F VI- O); "tuo semper protegantur auxilio" (DV- Pereg.- O); "caelesti protegas auxilio, et assidua protectione conserves; ut tibi iugiter famulentur, et nullis tentationibus a te separentur" (O- Tent.- O); "ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (PS- 14.Feb.- S); "auxilium tuum nobis... impende" (PS- 16.Mai.- O).

232 "augeatur in nobis tuae virtutis operatio" (PE- D II- P); "auxilii tui... ostende virtutem" (DV- Infir.- P1).

233 "percepta misericordia" (Q- p.D I Sab- O2); "consuetae misericordiae tribue benignus effectum" (Q- p.D II F II- Sp); "multiplica super nos misericordiam tuam" (PP- D X- O); "effunde super nos misericordiam tuam" (PP- D XI- O); "praetende nobis misericordiam tuam" (VD- Temp.bel.- P); "misericordiae tuae imploramus auxilium" (DV- Infir.- O1); "misericordiam tuam imploramus" (DV- Infir.- S1); "ope misericordiae tuae adiuti" (DV- Infir.- P1); "ineffabilem misericordiam tuam nobis ostende" (VD- quaq.neces.- O); "cuius miseratione animae requiescunt" (DO- in coem.- O); "animabus... misericordiam concede perpetuam" (DO- Pl.def.2- O); "misericordiae tuae implorata clementia" (DO- Sum.Pont.- P); "divitias misericordiae tuae... effundas" (PS- 22.Sep.- O); cf. "plenum in nobis remedium tuae miserationis operare" (VD- Cons.Ep.- P); "miserere" (Q- p.D IV F III- Sp; Q- p.D IV F IV- O).

234 "perpetuam benignitatem largire poscentibus" (Q- p.D II F V- Sp); "benigno favore prosequere" (Q- p.D III F VI- O); "tua benignitate liberemur" (PP- D XXIII- O).

235 "benedictio desiderata confirmet" (Q- p.D I Sab- Sp); "benedictio... eos et a tua voluntate numquam faciat discrepare, et tuis semper indugeat beneficiis gratulari" (Q- p.D I Sab- Sp); "in tua semper benedictione laetemur" (Q- p.D II F III- Sp); "effunde super hanc orationis domum benedictionem tuam, ut ab omnibus... invocantibus nomen tuum, defensionis tuae auxilium sentiatur" (C- Ded. Eccl.- S2); "ut, quod nostro ministratur officio, tua benedictione potius impleatur" (VD- pro spons.- O); "perpetuum rorem tuae benedictionis infunde" (O- Prael.- O); "benedictio copiosa descendat: quae... vincula solvat..." (O- Capt.- S); "benedictio tua... larga descendat" (PS- 8.Nov.- S).

236 "aeterna protectione sanctifica" (H- F VI pars IV- O3); "ut... contra adversa omnia tua semper protectione muniamur" (PA- i.Lit.- O); "protege populum tuum" (V- ss. Petr. & Paul.- P).

237 "templum hoc potentia tuae inhabitationis illustra" (C- Ded. Eccl.- O2).

238 "benedictio copiosa descendat, indulgentia veniat, consolatio tribuatur, fides sancta succrescat, redemptio sempiterna firmetur" (H- F VI pars IV- O1); "da... indulgentiam peccatorum, consolationem vitae, gubernationem perpetuam, ut tibi servientes, ad tuam iugiter misericordiam pervenire mereantur" (O- Grad.Eccl.- S); "consolationis tuae beneficia consequantur" (C- Ded. Eccl.- O2); "perpetua defensione custodi" (VD- Coll.Ord.- O); "tua caritate confirmes" (VD- Pr.relig.- S); "tuam clementiam exorantes" (VD- Grat.act.- O); "perpetuo comitare praesidio" (O- Prael.- P); "da piae supplicationis effectum" (O- Temp.fam.- O); "quaesumus clementiam tuam" (O- Post.ser.- P); "Deus, cui soli competit medicinam praestare post mortem" (DO- Pl.def.1- P); "contra omnes diaboli nequitias dexteram super nos tuae propitiationis extende" (PS- 16.Mai.- O); "nobis salutaria concede" (PS- 16.Iul.- S); "quos perpetuis cumulavit beneficiis" (PS- 16.Iul.- P); "consuetae misericordiae tribue effectum" (PS- 28.Aug.- O); "tua perpetua tuitio" (QP- p.D I F VI- P); "ut claritatis tuae super nos splendor effulgeat" (PO- Vig.Pen.- O).

239 "gratiam tribuens in praesenti, et gloriam in futuro" (O- Posc.suf.2- S1); "ut per haec sancta, supernae benedictionis gratiam obtineant, et gloriam aeternae beatitudinis acquirant" (O- Dev.am.- S).

240 "salva nos per indulgentiam, quos dignatus es salvare per gratiam" (O- Post.cont.- S); "et veniam... consequamur et gratiam" (Q- p.D III F III- P); "da nobis... gratiae tuae indulgentiam invenire" (PS- 4.Mai.- O); "per gratiam tuam ex peccatorum nostrorum captivitate... liberati" (PS- 20.Nov.- O); "ut desideratam nobis tuae propitiationis abundantiam, multiplicatis intercessoribus, largiaris" (PS- 1.Nov.- O).

241 "adesto" (Q- Sab p.cin.- O; Q- p.D II F V- Sp; PO- F II- P; QP- D I- P; PS- 19.Mar.- P; V- s.Cruc.- P); "adesto... invocationibus nostris" (PP- D I- O); "adesto... precibus" (PP- D XXII- O); "adesto supplicationibus nostris..." (C- Conf.n.Pont. II- O; (VD- Cons.Ep.- O); "adsit nobis virtus Spiritus Sancti" (PO- F III- O); "esto propitius" (Q- p.D I F VI- O; QP- p.D I F V- Sp).

242 "ut... et praecedente gratia tua... et subsequente..." (DV- Pereg.- S); "tua nos gratia... semper et praeveniat et sequatur, ac bonis operibus iugiter praestet esse intentos" (PP- D XVI- O; O- Post.ser.- S); "illum, gratiae tuae ubertate praeventum, illecebras saeculi superari fecisti..." (PS- 15.Iul.- O); "caelesti lumine... nos praeveni" (E- Bapt. D.- P); "actiones nostras aspirando praeveni et adiuvando prosequere, ut cuncta nostra oratio et operatio a te semper incipiat, et per te coepta finiatur" (Q- p.D I Sab- O4); "ut... congregata restaures et restaurata conserves" (Q- p.D II F V- Sp); "vota nostra, quae praeveniendo aspiras" (OC- D Ress.- O); "vota... adiuvando prosequere" (OC- D Ress.- O); "ut ...et praecedente gratia tua... et subsequente..." (DV- Pereg.- S); "ut qui sacra vota te inspirante emiserunt, eadem te adiuvante custodiant" (VD- Pr.religiosorum- P); "ut... quae te inspirante promittunt, te auxiliante perficiant" (VD- Pr.religiosarum- O); "illam tua gratia praeveniente ab omni labe immunem profitemur..." (PS- 8 Dec.- S).

243 "ut per huius virtutem sacramenti famulum tuum gratia tua confirmare digneris" (DV- Infir.- P3); "mysteria sacrosancta... amissam nobis, quaesumus, reconcilient gratiam" (O- Post.pat.- P); "caritatis donum... per haec, quae offerimus sacrificia, facias veraciter apprehendi" (O- Post.car.- S); "ut, tua gratia largiente, per haec sacrosancta commercia..." (N- Nat. M1- S); "munera... pacem nobis semper infundant" (N- Nat. M2- S1); "munera oblata ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (N- Nat. M2- S2); "ut munus oblatum... gratiam nobis piae devotionis obtineat" (N- D i.Oct.- S); "per operationem mysterii et vitia nostra purgentur, et iusta desideria compleantur" (N- D i.Oct.- P); "votiva dona... nobis tribue conferre subsidium" (N- SS. Inn.- P); "per operationem mysterii, et vitia nostra purgentur, et iusta desideria compleantur" (Q- p.D I F VI- P); "sanctificationibus tuis... et vitia nostra curentur, et remedia nobis aeterna proveniant" (Q- p.D I Sab- P); "solemnitas, qua opem nobis ineffabili providentia contulisti" (Q- p.D III F V- O); "sacramenti participatio salutaris et purifiactionem nobis tribuat, et medelam" (QP- p.D I F II- P); "benedictionem conferat salutarem sacra oblatio" (PA- D II- S); "his nobis mysteriis conferatur..." (PA- D III- S); "per huius operationem mysterii..." (QP- D II- P); "praebeant nobis... tua sancta" (H- F II- P); "sacrificia... nos restaurent" (H- F III- S); "sanctificationibus tuis.. et vitia nostra curentur, et remedia nobis sempiterna proveniant" (H- F III- P); "Spiritus Sanctus divinis reparet sacramentis" (PO- F III- P); "tua nos medicinalis operatio, et a nostris perversitatibus expediat, et ad ea, quae sunt recta, perducat" (PP- D VII- P); "ut sacrosancta mysteria, gratiae tuae operante virtute, praesentis vitae nos conversatione sanctificent, et ad gaudia sempiterna perducant" (PP- D VIII- S); "purifica mentes nostras... et renova caelestibus sacramentis, ut consequenter... capiamus auxilium" (PP- D XVI- P); "ut nobis tribuis... tibi deferre ieiunium, sic nobis... indulgentiae praesta subsidium" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O5); "concede..., ut... munus oblatum, et gratiam nobis devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (PP- Sab quat. temp. Sept.- S); "caelestem nobis praebeant haec mysteria medicinam..., et vitia nostri cordis expurgent" (PP- D XX- S); "haec nos communio purget a crimine, et... caelestis remedii faciat esse consortes" (C- un.Mart. II- P); "et caelestibus nos munda mysteriis, et clementer exaudi" (C- un.Mart. III- S); "tua sacrificia dent salutem" (C- Doct.- P); "auxilientur nobis sumpta mysteria, et... sempiterna faciant protectione gaudere" (C- Virg. I- P); "ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium" (C- Virg. II- S); "haec nos communio purget a crimine, et... caelestis remedii faciat esse consortes" (C- s.Maria i.Sab. II- P); "vivificet nos... divina quam obtulimus et sumpsimus hostia, ut, perpetua tibi caritate coniuncti, fructum, qui semper maneat, afferamus" (V- I.Ch. Summo et Aet.Sac.- P); "huius virtute sacramenti da nobis... perseverantem in tua voluntate famulatum" (VD- Voc.rel.- P); "ut per haec quae sumpsimus, a cunctis eripi mereamur adversis" (VD- Grat.act.- P); "tua... sacramenta quae sumpsimus, famulos tuos... custodiant: et contra omnes adversos tueantur incursus" (DV- Pereg.- P); "ut per hoc sacrificium... ab omnibus tentationibus emundemur" (O- Post.cont.- P); "sacramenta sancta... ad tuae nobis proficiant placationis augmentum" (PS- 12.Mai.- P); "sanctificati salutari mysterio" (PS- 27.Aug.- P); "ut... munera sacrata... recte vivendi nobis operentur effectum" (PS- 14.Oct.- P); "haec hostia... nos propitiatione tua dignos semper efficiat" (PS- 22.Nov.- S); "per operationem mysterii, et vitia nostra pungentur, et iusta desideria compleantur (N- D i.Oct.- P); "his sacrificiis... purgata anima... ad indulgentiam et refrigerium sempiternum pervenire mereatur" (DO- Alt.def.ep.- P).

244 "excita... in Ecclesia tua spiritum pietatis et fortitudinis, qui dignos altaribus tuis ministros et verbi tui strenuos assertores efficiat" (VD- Voc.eccl.ser.- O); "tuis... operare mysteriis, ut haec tibi... dignis mentibus offeramus" (VD- Coll.Ord.- S); "ut sacrificare tibi... absoluta libertate, ac munda mente possimus, retribue quae ante tribuisti..." (O- Post.cont.- S); "da nobis, ut haec mysteria... sinceris tractemus obsequiis et fideli mente sumamus" (PS- 3.Sep.- S).

245 "ut dignos nos eius participatione perficias" (PP- D XVIII- P).

246 "ut ad exsequendum iniuncti officii ministerium, me tua gratia dignum efficiat" (O- Seipso sac.- S); "quaesumus, ut... misericordiae tuae gratiam consequi mereamur" (PS- 30.Sep.- S); "ut... preces... tibi... fiant expiatis mentibus gratiores" (Q- p.D IV F V- S); "nostra ieiunia... nos et expiando gratia tua dignos efficiant, et ad remedia perducant aeterna" (QP- p.D I F III- O).

247 "illumina corda nostra gratiae tuae splendore, ut digna ac placita maiestati tuae cogitare semper, et te sincere diligere valeamus" (O- Rep.m.cog.- P); "ut, quae sedula servitute donante te gerimus, dignis sensibus tuo munere capiamus" (PP- F IV qu.temp.Sept.- P).

248 "gratiam conferre dignatus es, ut... effici mereretur" (PS- 26.Iul.- O); "caelesti dono prosequere, ut et perfectam libertatem consequi mereatur" (OC- F II- O); "excita... potentiam tuam et veni, ut ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis, te mereamur protegente eripi, te liberante salvari" (A- D I- O); cf. "cui sacerdotale donasti meritum, dones et praemium" (DO- Def.sac.- S).

249 "haec hostia... tua nos protectione dignos efficiat" (Q- p.D II F II- S); "da nobis ita... peragere, ut indulgentiam percipere mereamur" (H- F III- O); "nostri dona ieiunii... et expiando nos tua gratia dignos efficiant, et ad sempiterna promissa perducant" (PP- F VI quat. temp. Sept.- S).

250 "praesta, ut salutaribus ieiuniis eruditi, ab omnibus etiam vitiis abstinentes, propitiationem tuam facilius impetremus" (PO- Sab- O4); "fac nos sacrificium mortis tuae rite recolere, ac... eiusdem sacrificii fructum copiose percipere" (PS- 27.Feb.- S).

251 "iustis praemia meritorum... per ieiunium praebes" Q- p.D IV F IV- O1); "Deus, qui credentes in te populos nullis sinis concuti terroribus..." (PS- 28.Iun.- S); cf. "ut reatus nostri confessio, indulgentiam valeat percipere delictorum" (Q- p.D IV F IV- O1); "animabus... oratio proficiat" (D- Miss.cot.- P).

252 "sanctifica nostra ieiunia" (QP- p.D I F II- O); cf. "benedictio copiosa... sanctificationem nostram misericorditer operetur" (PS- 5.Iun.- S).

253 "preces cum oblationibus..., ut ad aeternitatis nobis medelam, te operante, proficiant" (H- M. Vig. Pasch.- S); "ut quod... celebramus..., nobis prodesse sentiamus" (V- Angel.- P); "concede, ut, qui sanctae crucis gaudent honore, tua quoque protectione gaudere" (V- s.Cruc.- O1); "concede... ita nos consociari fletibus, ut perfruamur et gaudiis" (PS- 12.Feb.- O); "praesta, ut... liberis tibi mente serviamus, et perdolentis Virginis Genetricis Filii tui amore inflammemur" (PS- 12.Feb.- S); "te... deprecamur, ut... iuxta crucem Iesu cum Maria Matre eius fideliter astemus, et eiusdem redemptionis fructum percipere mereamur" (PS- 12.Feb.- P); "da nobis, eorum gloriam sempiternam et proficiendo celebrare et celebrando proficere" (V- ss. Apost.- O1); "ut... dignius celebremus" (V- ss. Apost.- S1); "praesta..., ut, dum a cibis corporalibus se abstinet, a vitiis quoque mente ieiunet" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O2); "nostra ieiunia, quae expiando nos tua gratia dignos efficiant, et ad sempiterna promissa perducant" (A- F IV quat. temp.- S); "quos as escis carnalibus praecipis abstinere, a noxiis quoque vitiis cessare concede" (Q- p.D II F IV- O); "praesta auxilium gratiae tuae, ut ieiuniis et orationibus convenienter intenti, liberemur ab hostibus mentis et corporis" Q- p.D II F V- O); "ieiunio, tuorum corda fidelium illustra" (QP- p.D I F IV- O); "da nobis..., ut ieiunando, tua gratia satiemur" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O2); "da nobis..., ut... abstinendo, cunctis efficiamur hostibus fortiores" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O2); "praesta, ut dignitas conditionis humanae... medicinalis parsimoniae studio reformetur" (QP- p.D I F V- O); "per continentiam salutarem corporibus mederis et mentibus..." (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "concede, ut, qui protectionis tuae gratiam quaerimus, secura tibi mente serviamus" (QP- p.D I F VI- Sp).

254 "concede... ut et gratiam nobis devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (QP- D II- S); "Deus, qui... Casimirum virtute constantiae roborasti" (PS- 4.Mar.- O); "da nobis... et quae docuit, intellectu conspicere, et quae egit, imitatione complere" (PS- 7.Mar.- O); "tibi etiam placitis moribus dignanter tribuas deservire" (PS- 23.Apr.- P); "virtute et doctrina roborasti" (PS- 27.Apr.- O); "concede, ut... opera perficiamus quae praecipis, et praemia consequamur, quae promittis" (PS- 1.Mai.- O); "praesta, ut... per semitam mandatorum tuorum dilatato corde curramus" (PS- 13.Mai.- S); "...te adiuvante, exercere valeamus" (PS- 6.Iun.- O); "concede, ut... paenitentiam imitemur" (PS- 21.Iun.- O); "angelicis da moribus vivere" (PS- 21.Iun.- P); "concede, ut... valeamus terrena despicere et sola caelestia desiderare" (PS- 22.Iun.- O); "tribue... pietatis et humilitatis affectum" (PS- 22.Iun.- P); "da Ecclesiae tuae, eorum in omnibus sequi praeceptum" (PS- 29.Iun.- O); "concede, ut... etiam actiones imitemur" (PS- 17.Iul.- O); "da nobis... et agenda cognoscere, et cognita... perficere" (PS- 20.Iul.- O); "concede praesidium, ut... a nostris iniquitatibus resurgamus" (PS- 14.Aug.- P); "praesta, ut... virtutum quoque instruamur exemplis" (PS- 19.Aug.- O); "et vitia nostra purgentur et... iusta desideria compleantur" (PS- 30.Iul.- P); "da nobis... vitiorum nostrorum flammas exstiguere" (PS- 10.Aug.- O); "concede, ut... secundum cor tuum vivere valeamus" (PS- 22.Aug.- O); "praesta nos... ita facere et docere, ut praemia consequamur aeterna" (PS- 27.Aug.- O); "praesta, ut... fidem quoque proficiendo sectemur" (PS- 1.Sep.- P); "praesta, ut... beati... fidem congrua devotione sectemur" (PS- 2.Sep.- P); "concede, ut... accendamur exemplis" (PS- 19.Sep.- O); "misericordiae virtute decorasti" (PS- 22.Sep.- O); "concede, ut... crucem iugiter feramus, et dignos fructus paenitentiae faciamus" (PS- 17.Sep.- O); "da nobis... devotionis suae semper exempla sectari, et assidua eiusdem Crucis meditatione muniri" (PS- 17.Sep.- P); "praesta, ut... te adiuvante, exercere valeamus" (PS- 30.Sep.- O); "perfice, ut... supra terrenas omnes cupiditates elevati, ad eum pervenire mereamur" (PS- 18.Sep.- O); "da nobis... libera tibi mente servire" (PS- 30.Sep.- S); "fac nos... sic vitam, passionem et gloriam Unigeniti tui recolere, ut eius digni promissionibus efficiamur" (PS- 7.Oct.- S); "da nobis... ita in humilitate et simplicitate cordis verstigia sectari, ut..." (PS- 3.Oct.- O); "concede, ut, haec mysteria... recolentes, et imitemur quod continent, et quod promittunt, assequamur" (PS- 7.Oct.- O); "beatum... in humana sapientia divinae fidei subiicienda magnum effecisti..." (PS- 15.Nov.- O); "tribue... sancti... vestigiis ita inhaerere, ut copiosam mercedem in regno gloriae tuae cum Sanctis habeamus" (PS- 26.Nov.- P); "innocentiae restitutor..." (Q- p.D II F IV- Sp).

255 "ab omni culpa liberos esse concede" (O- Tent.- P); "concede, ut, a peccatorum vinculis absoluti, quae tibi sunt placita, liberis mentibus exsequamur" (PS- 31.Aug.- O); "ut... a peccatis omnibus at captivitate daemonis liberemur" (PS- 24.Sep.- O).

256 "ubi nulla suppetunt suffragia meritorum, tuis nobis sucurre praesidiis" (A- D II- S); "omni nos virtute destitui..." (Q- D II- O); "ut infirmitatis nostrae conscii, sub tua semper pietate gaudeamus" (Q- p.D IV F VI- Sp); "ut... in nostrae proficiant infirmitatis auxilium" (PO- F VI- P); "sine te nihil potest mortalis infirmitas" (PP- D I- O); "sine quo nihil est validum, nihil sanctum" (PP- D III- O); "sine te esse non possumus" (PP- D VIII- O); "sine te labitur humana mortalitas" (PP- D XIV- O); "Ecclesia... sine te non potest salva consistere" (PP- D XV- O); "tibi sine te placere non possumus" (PP- D XVIII- O); "nostrae iustitiae fiduciam non habemus" (C- Conf.n.Pont. II- O); "me... nullis suffragantibus meritis, sed immensa clementiae tuae largitate caelestibus mysteriis servire tribuisti" (O- Seipso sac.- O); "ut, qui nostrae iustitiae fiduciam non habemus, eorum, qui tibi placuerunt, meritis adiuvemur" (PS- 15.Feb.- S); "meritis adiuvemur: ut, quod possibilitas nostra non obtinet, eius nobis intercessione donetur" (PS- 19.Mar.- O); "ut, quod nostris meritis non valemus, eius patrocinio assequamur" (PS- 12.Iul.- O).

257 "meruimus... auctorem vitae suscipere" (N- Oct. Nat.- O); "ut... per te in aeterna tabernacula recipi mereamur" (E- S. Fam.- P); "da... salutem mentis et corporis, ut bonis operibus inhaerendo, tua semper mereatur protectione defendi" (QP- p.D I F II- Sp); "perfice... in nobis, ut eius mereamur esse participes" (PP- D XVI- S); "quaesumus..., ut plebs tua..., te miserante, a morte animae resurgere mereatur" (VD- Ben.Coem.- P); "et merito et numero... augeatur" (VD- Voc.rel.- P); "concede, ut, quae nobis agenda praecipis, te miserante adimplere possimus" (PS- 17.Mar.- O); "ut... meritis mortis tuae, meritum cum beatis habeamus" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- S); "fideles tuos in virtute sanctissimi nominis Iesu de Crucis inimicis triumphare fecisti..." (PS- 28.Mar.- O); "da nobis, ut... iugem in Corde tuo mansionem habere mereamur" (PS- 17.Oct.- O); "sanctum... praeclaris vitae meritis decorare dignatus es" (PS- 26.Nov.- O).

258 "concede, ut... dignos paenitentiae fructus facere, et ad aeternae salutis portum pervenire valeamus" (PS- 23 Ian.- O); "beata..., quae tibi grata semper exstitit, et merito castitatis, et tuae professione virtutis" (PS- 23 Ian. s. Em.- O); "concede, ut, iuste et pie viventes in hoc saeculo, ad caelestem patriam pervenire mereamur" (PS- 6.Feb.- O); "ut, spiritualium hostium superatis insidiis..., coronam iustitiae a te accipere mereamur" (PS- 28.Mar.- O); "ut... cuncta mundi despicere, et ad promissa humilibus praemia pervenire feliciter mereamur" (PS- 19.Mai.- O); "ut pacem in praesenti et gloriam in futuro consequi mereamur" (PS- 31.Mai.- O); "ut, semper orantes et corpus in servitutem redigentes, ad caelestem gloriam pervenire mereantur" (PS- 4.Iun.- O).

259 "abundantia pietatis tuae, et merita supplicum excedis et vota" (PP- D XI- O).

260 "in sola spe gratiae caelestis innititur" (PE- D V- O; Q- p.D II Sab- Sp); "misericordiae tuae remediis fragilitas nostra subsistat, ut, quae sua conditione atteritur, tua clementia reparetur" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O1).

261 "qui superbis resistis et gratiam praestas humilibus" (O- Post.hum.- O); "concedes nobis vere humilitatis virtutem... ut numquam indignationem tuam provocemus elati, sed potius gratiae tuae capiamus dona subiecti" (O- Post.hum.- O); "ut.. promissa humilibus praemia feliciter consequamur" (PS- 2.Apr.- O).

262 "haec oblatio... vere nobis humilitatis gratiam obtineat, simulque a cordibus nostris concupiscentiam carnis et oculorum, atque ambitionem saeculi auferat; quatenus sobrie, iuste, pieque viventes, praemia consequamur aeterna." (O- Post.hum.- S).

263 "excita... corda nostra ad praeparandas Unigeniti tui vias, ut per eius adventum... tibi servire mereamur" (A- D II- O); "quaesumus, ut semper eadem, per quae veraciter vivimus, appetamus" (PE- D VI- P); "ut apud te mens nostra tuo desiderio fulgeat" (Q- p.D I F III- O); "nutantia corda tu dirigas" (Q- p.D I F IV- S); "dirige ad te tuorum corda servorum, ut, spiritus fervore concepto, in fide inveniantur stabiles, et in opere efficaces" (Q- p.D II F IV- Sp); "praetende... dexteram caelestis auxilii, ut te toto corde requirant, et quae digne postulant, consequi mereantur" (Q- p.D III Sab- Sp); "ad te nostras etiam rebelles compelle voluntates" (Q- p.D IV Sab- S); "tua nos misericordia... capaces sanctae novitatis efficiat" (H- F III- Sp); "tuere..., ut salutis aeternae remedia, quae te inspirante requirimus, te largiente consequamur" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O3); "excita.. tuorum fidelium voluntates, ut, divini operis fructum exsequentes, pietatis tuae remedia maiora percipiant" (PP- D XXIV- O); "Deus, a quo sancta desideria, recta consilia et iusta sunt opera..." (VD- Pro pace- O); "spiritum nobis tuae dilectionis infunde, ut in hora exitus nostri hostem vincere, et ad caelestem mereamur coronam pervenire" (PS- 18.Iul.- O); "da nobis... in te semper confidere, et sola caelestia desiderare" (PS- 6.Aug.- O); "facias terrena despicere, et te solum Deum pura mente sectari" (PS- 21.Aug.- P); "ut corda nostra ignis ille divinus accedat, qui Cor beatae Mariae Virginis inflammavit" (PS- 22.Aug.- S); "da... prospera mundi... despicere, et caelestia semper inquirere" (PS- 23.Aug.- O); "tribue, pro amore tuo prospera mundi despicere, et nulla eius adversa formidare" (PS- 28.Aug. s.Herm.- O).

264 "quibus dedisti fidem" (PO- F II- O); "da nobis fidei, spei et caritatis augmentum" (PP- D XIII- O); "fidei christianae meritum contulisti..." (D- Miss.cot.- S); "tui nominis dedisti confessionem" (DO- Def.fra.- S); "caritatis tuae dulcedine perfusi... aeterna gaudia consequamur" (PS- 29.Ian.- O); "ut eodem caritatis igne succensi, animas quaerere, tibique soli servire valeamus" (PS- 31.Ian.- O); "praesta, ut te in omnibus et super omnia diligentes, in gloriae tuae laudem vivere mereamur" (PS- 31.Ian.- S); "quatenus... sancto igne dulcissimae caritatis tuae succensi, in templo sancto gloriae tuae repraesentari mereamur" (PS- 2.Feb.- O2); "concede, ut... errantes ad salutem resipiscant, et fideles in veritatis confessione perseverent" (PS- 27.Apr.- O); "ut, errorum circumventione depulsa, fidei firmitatem consequamur" (PS- 14.Apr.- O); "ut nos in veritatis amore crescamus et errantium corda ad Ecclesiae tuae redeant unitatem" (PS- 13.Mai.- O); "spiritum nobis tuae dilectionis... infunde" (PS- 20.Mai.- O); cf. "quibus fidei christianae meritum contulisti, dones et praemium" (PS- 2.Nov. M1- S); "animabus, quibus tui nominis dedisti confessionem..." (PS- 2.Nov. M3- S).

265 "concede, ut nos... non exurat flamma vitiorum" (A- Sab quat. temp.- O6); "omnia in nobis vitiorum mala mortifica" (N- SS. Inn.- O); "da salutem mentis et corporis" (PE- D IV- O; Q- p.D II F VI- Sp; QP- p.D I F II- Sp; O- Dev.am.- O); "continua pietate custodi" (PE- D V- O); "converte nos..." (Q- p.D I F II- O); "mentes nostras caelestibus instrue disciplinis" (Q- p.D I F II- O); "sanctificationem tuam nobis... operare" (Q- p.D II F III- S); "divina libatio, penetralia nostri cordis infundat" (Q- p.D II Sab- P); "cordibus nostris... gratiam tuam infunde, ut... sensus quoque nostros a noxiis retrahamus excessibus" (Q- p.D III F II- O); "ut, te largiente, regatur in corpore, et, te servante, custodiatur in mente" (QP- D I- O); "tribue... et desiderare, quae recta sunt, et desiderata percipere" (PA- D V- P); "concede, ut... mente in caelestibus habitemus" (AS- Asc.D.- O); "praesta, ut invisibili consequamur effectu" (AS- Asc.D.- P); "fac nos tibi devotam gerere voluntatem, te... sincero corde servire" (AS- D- O); "infunde cordibus nostris tui amoris affectum, ut... promissiones tuas... consequamur" (PP- D V- O); "insere pectoribus nostris amorem tui nominis" (PP- D VI- O); "ut mereamur assequi quod promittis, fac nos amare quod praecipis" (PP- D XIII- O); "mentes nostras, et corpora possideat... doni caelestis operatio, ut non noster sensus in nobis, sed iugiter eius praeveniat effectus" (PP- D XV- P); "dirigat coda nostra... tuae miserationis operatio" (PP- D XVIII- O); "omnium nostrum ad te corda converte, ut a terrenis cupiditatibus liberati, ad caelestia desideria transeamus" (PP- D XXIV- S); "Deus.. auctor ipse pietatis" (PP- D XXII- O); "praesta nobis, ut, quod ore contingimus, pura mente capiamus" (C- Virg. II- P2); "in mentibus nostris... verae fidei sacramenta confirma" (C- s.Maria i.Sab. I- S); "in eiusdem fidei firmitate ab omnibus semper muniamur adversis" (V- Ss.Trin.- O); "ut corda nostra facias terrena despicere ac te verum Deum perfecta caritate diligere" (V- s.Ios.- S); "confirma corda famularum tuarum, et concede; ut ad caelestes Agni nuptias pervenire mereantur" (VD- Pr.religiosarum- P); "ut corda nostra mandatis tuis dedita... sint" (VD- Pro pace- O); "praesta, ut, terrenis affectibus expiati, ad superni plenitudinem sacramenti, cuius libavimus sancta, tendamus" (VD- quaq.neces.- P); "protege..., ut, divinis rebus inhaerentes, et corpore tibi famulemur, et mente" (O- Lib.Eccl.- S); "da veram cum tua voluntate concordiam" (O- Conc.- O); "tua facias pietate concordes" (O- Conc.- P); "educ de cordis nostri duritia lacrimas compunctionis; ut peccata nostra plangere valeamus, remissionemque eorum, te miserante, mereamur accipere" (O- Pet.comp.- O); "produc de oculis nostris lacrimarum flumina, quibus debita flammarum incendia valeamus exstinguere" (O- Pet.comp.- S); "illumina corda nostra; ut tua valeamus implere praecepta" (O- Rem.pecc.- O); "libera corda nostra de malarum tentationibus cogitationum; ut Sancti Spiritus dignum fieri habitaculum mereamur" (O- Rep.m.cog.- O); "ure igne Spiritus Sancti renes nostros, et cor nostrum, ut tibi casto corpore serviamus, et mundo corde placeamus" (O- Post.cont.- O); "adiuva nos: et refloreat cor et caro nostra vigore pudicitiae, et castimoniae novitate" (O- Post.cont.- P); "da cordibus nostris inviolabilem tuae caritatis affectum, ut desideria de tua inspiratione concepta, nulla possint tentatione mutari" (O- Post.car.- O); "da..., ut te tota virtute diligant, et quae tibi placita sunt, tota dilectione perficiant" (O- Dev.am.- O); "ut te toto corde perquirant, et quae digne postulant, consequi mereantur" (O- Sal.viv.- O); "da... in tua fide et sinceritate constantiam; ut in caritate divina firmati, nullis tentationibus ab eius integritate vellantur" (O- Sal.viv.- P); "praesta, ut igne caritatis tuae vitia nostra curentur, et remedia nobis aeterna proveniant" (PS- 7.Mar.- O); "ut... semper eadem, per quae veraciter vivimus, appetamus" (PS- 26.Mai.- P); "fac nos... supereminentem Iesu Christi scientiam... ediscere" (PS- 5.Iul.- O); "fac nos... eam mentis et corporis puritatem afferre..." (PS- 5.Iul.- S); "nos facias... mundi huius blandimenta vitare, et ad te puris mentibus pervenire" (PS- 15.Iul.- O); cf. "innocentiae restitutor" (Q- p.D II F IV- Sp).

266 "ut noxia cuncta submoveas, et omnia profutura concedas" (PP- D VII- O); "tuis semper auxiliis et abstrahatur a noxiis, et ad salutaria dirigatur" (PP- D XIV- O); "praesta, ut... a cunctis adversitatibus liberemur in corpore" (C- un.Mart. IV- O); "libera... a peccatis et hostibus... ut, in sancta conversatione viventes, nullis afficiantur adversis" (O- Grad.Eccl.- P).

267 "da, ut... dignis conversationibus" ( (N- Nat. M1- P); "da, ut... hoc in nostro resplendeat opere, quod per fidem fulget in mente" (N- Nat. M2- O1); "dirige actus nostros..., ut mereamur bonis operibus abundare" (N- D i.Oct.- O); "da nobis imitari, ut discamus et inimicos diligere" (N- S. Steph.- O); "fac nos... exemplis instrui" (E- S. Fam.- O); "fac iugiter imitari" (E- S. Fam.- P); "tibi etiam placitis moribus dignanter deservire concedas" (E- D I p.Epiph.- P; S- D Sex.- P); "ut semper rationabilia meditantes, quae tibi placita sunt, et dictis exsequamur, et factis" (PE- D VI- O); "ut quod a te obtinere abstinendo nititur, hoc bonis operibus exsequatur" (Q- D I- O); "ut... per fructum boni operis reficiantur in mente" (Q- p.D I F IV- O2); "lumine tuae claritatis illustra, ut videre possimus, quae agenda sunt, et quae recta sunt, agere valeamus" (Q- p.D I F IV- Sp); "perfice... in nobis observantiae sanctae subsidium, ut, quae te auctore facienda cognovimus, te operante impleamus" (Q- p.D II F III- O); "ut sacris reddamur digni muneribus, fac nos tuis... semper obedire mandatis" (Q- p.D II F III- P); "fac nos... sic tendere congruenter, ut ad eam [salutem] pervenire possimus" (Q- p.D II F VI- P); "populum... propitiatio... tuis semper faciat servire mandatis" (Q- p.D III F V- Sp); "ut, quae tibi non placent, respuentes, tuorum potius repleantur delectationibus mandatorum" (QP- p.D I F V- Sp); "ut sacramentum vivendo teneant, quod fide perceperunt" (OC- F III- O); "ut una sit fides mentium, et pietas actionum" (OC- F V- O); "da mentibus nostris: ut quod professione celebramus, imitemur effectu" (OC- F VI- O); "praesta, ut, qui paschalia festa peregimus, haec, te largiente, moribus et vita teneamus" (OC- D i.Alb.- O); "da... et illa respuere, quae huis inimica sint nomini, et ea, quae sunt apta, sectari" (PA- D III- O); "da... id amare quod praecipis, et desiderare quod promittis" (PA- D IV- O); "ut sicut tuam cognoscimus veritatem, sic eam dignis moribus assequamur" (PA- D IV- S); "ut cogitemus, te inspirante, quae recta sunt, et, te gubernante, eadem faciamus" (PA- D V- O); "ut in exsequendis mandatis tuis, et voluntate tibi et actione placeamus" (PP- D I- O); ut... sic transeamus per bona temporalia, ut non amittamus aeterna" (PP- D III- O); "ut Unigeniti Filii tui et praecepta iugiter serventur et ubique sacrificium innovetur" (VD- Voc.eccl.pet.- O); "virtutum... omnium percipiat incrementa, et vitiorum monstra devitare" (O- Rege- O); "ut... piae conversationis sequamur exemplo" (PS- 22.Nov.- O).

268 "tibi facis devotam" (Q- p.D I F VI- O); "ut... solemnia, et congrua pietate suscipiant, et secura devotione percurrant" (Q- F IV cin.- O); "fac nos his muneribus... convenienter aptari" (Q- F IV cin.- S); "ieiunia... benigno favore prosequere, ut observantiam... exercere valeamus" (Q- F VI p.cin.- O); "ut [sacrificium] continentiae promptioris nobis tribuat facultatem" (Q- F VI p.cin.- S); "ut hoc solemne ieiunium... devoto servitio celebremus" (Q- Sab p.cin.- O); "ieiunia nostra sanctifica, ut, quod observantia nostra profitetur extrinsecus, interius operetur" (Q- p.D I Sab- S); "ut... sectando iustitiam, a culpa ieiunet" (Q- p.D II F II- O); "nos ieiunia dicata sanctificent" (Q- p.D II F V- S); "da, ut, sacro nos purificante ieiunio..." (Q- p.D II F VI- O); "gratia tua nos... ne derelinquat, quae et sacrae nos deditos faciat servituti, et tuam nobis opem semper acquirat" (Q- p.D II F V- P); "ut salutaribus ieiuniis eruditi, a noxiis quoque vitiis abstinentes, propitiationem tuam facilius impetremus" (Q- p.D III F IV- O); "ieiunia nostra... prosequere, ut... a vitiis ieiunemus in mente" (Q- p.D III F VI- O); "praesta... sic nos... abstinere, ut a vitiis... ieiunemus" (PO- Sab- O5); "da nobis..., ut sancta tua... fideli semper mente sumamus" (Q- D IV- P); "supplicandi praestas affectum" (Q- p.D IV F II- Sp); "ut... devotio sancta laetificet" (Q- p.D IV F IV- O2); "fac... quae tibi placita sunt, postulare" (Q- p.D IV F IV- Sp); "ut gratiae tuae munere... tibi fideliter serviatur" (H- F VI pars II- O3); "fiat... per gratiam tuam fructuosus nostrae devotionis affectus" (Q- p.D IV Sab- O); "devotionis praestas affectum" (QP- p.D I F IV- O); "ut... piae devotionis erudiamur affectu" (C- Virg. III- O); "da nobis digne flere mala, quae fecimus, ut tuae consolationis gratiam invenire mereamur" (Q- p.D IV Sab- Sp); "da... perseverantem in tua voluntate famulatum" (QP- p.D I F III- Sp); "ut... sincero tibi deferamus obsequio" (QP- p.D I F IV- S); "fiduciam sperandae pietatis indulges" (QP- p.D I F IV- Sp); "ut... digne servire mereamur, et eorum participatione salvari" (QP- p.D I F VI- S); "ut, quod mysterio... gerimus, piis affectibus consequamur" (H- F IV- S); "largire sensibus nostris..., ut vitam te nobis dedisse confidamus" (H- F IV- P); "tribue nobis perseverantem in tua voluntate famulatum" (H- F V M.Chr.- O); "ut... sanctificatis mentibus innovemur" (H- F V M.Chr.- P); "ut hoc perpetuae salutis auxilio, fides semper vera proficiat" (OC- Sab- P); "concede nobis... et mente et corpore tibi semper esse devotos" (PO- Sab- O3); "ut nos... non exurat flamma vitiorum" (PO- Sab- O6); "praesta... purificatum tibi pectus offerre" (PO- Sab- S); "ut eiusdem fidei firmitate, ab omnibus semper muniamur adversis" (PP- D Ss.Trin.- O); "tribue... ita nos sacra mysteria venerari, ut redemtpionis tuae fructum in nobis... sentiamus" (PP- Ss. Corp.- O); "sancti nominis tui timorem fac nos habere perpetuum" (PP- D II- O); "praesta in nobis religionis augmentum, ut, quae sunt bona, nutrias, ac pietatis studio, quae sunt nutrita, custodias" (PP- D VI- O); "fac eos, quae tibi sunt placita, postulare" (PP- D IX- O); "concede nobis digne frequentare" (PP- D IX- S); "de cuius munere venit, ut tibi a fidelibus tuis digne et laudabiliter serviatur" (PP- D XII- O); "da populo tuo diabolica vitare contagia et te te solum Deum pura mente sectari" (PP- D XVII- O); "ut propositam sibi evangelicam perfectionem consequantur" (VD- Pr.religiosorum- O); "fac nos immensae tuae caritati pura mente servire" (VD- Voc.eccl.ser.- P); "da eis cum omni fiducia loqui verbum tuum" (VD- Fid.prop.- O); "ut in omni loco sacrificetur et offeratur nomini tuo oblatio munda" (VD- Fid.prop.- S); "ut hoc perpetuae salutis auxilio, fides semper vera proficiat" (VD- Fid.prop.- P); "ut discamus perituras mundi calcare delicias, et in amplexione tuae Crucis omnia nobis adversantia superare" (PS- 16.Oct.- O); "ut ignis... divinus nos inflammet" (PS- 17.Oct.- S); "ut, superbis saeculi vanitatibus exutis, mansuetudinem et humilitatem Cordis tui induere mereamur" (PS- 17.Oct.- P); "da nobis libera tibi mente servire" (PS- 18.Oct.- S); "ut... carne mortificati, facilius caelestia capiamus" (PS- 19.Oct.- O); "ut corde tibi et opere placeamus" (PS- 20.Oct.- S); "ut animarum salutem quaerere iugiter studeamus" (PS- 23.Oct.- O); "fac nos prospera mundi despicere, et caelesti semper consolatione gaudere" (PS- 19.Nov.- O); "ut terrena despicientes, tui consortio perfruamur aeterno" (PS- 26.Nov.- O).

269 "ut et patientiae ipsius habere documenta et ressurectionis consortia mereamur" (QP- D II- O); "ut... per haec contingere ad gaudia aeterna mereamur" (OC- Sab- O); "ut a praesentibus periculis liberemur, et ad vitam perveniamus aeternam" (AS- Asc.D.- S); "perpetuae fructum concede laetitiae" (OC- D i.Alb.- S); "ut quod temporaliter gerimus, aeternis gaudiis consequamur" (PO- F IV- P); "ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium" (PP- D I- S); "fac nos... divinitatis tuae sempiterna fruitione repleri" (PP- Ss. Corp.- P); "ut, ad tua promissa currentes, caelestium bonorum facias esse consortes" (PP- D X- O); "ut ad promissiones tuas sine offensione curramus" (PP- D XII- O); "ut animae... Sanctorum atque electorum tuorum largiri digneris consortium" (D- Die ob.- O2); "pervenire mereantur ad requiem sempiternam" (D- Die ob.- S1); "ut ad aeternam patriam, ipsa adiuvante, pervenire mereamur" (PS- 11.Feb.- P); "concede, ut... ad gaudia sempiterna pervenire mereamur" (PS- 16.Iul.- O); "da, ut... animas fratrum lucrari Christo, et cum eis aeternam gloriam consequi valeamus" (PS- 8.Aug.- O); "perpetuam nobis misericordiam impende" (PS- 9.Aug.- O).

270 "ut mundi cursus pacifice nobis tuo ordine dirigatur, et Ecclesia tua tranquilla devotione laetetur" (PP- D IV- O); "praesentia nobis subsidia tribuas et futura" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "et temporalis vitae nos tribuas pace gaudere, et aeternae reperire subsidium" (PS- 19 Jan.- O); "universa nobis adversantia exclude, ut mente et corpore pariter expediti, quae tua sunt, liberis mentibus exsequamur" (PP- D XIX- O); "largire... indulgentiam et pacem, ut... ab omnibus mundentur offensis, et secura tibi mente deserviant" (PP- D XX- O); "continua pietate custodi, ut a cunctis adversitatibus, te protegente, sit libera, et in bonis actibus tuo nomini sit devota" (PP- D XXI- O); "in tua veritate persistens, continua securitate muniatur" (C- Sum.Pont.- O2); "ut Ecclesia tua et fidei integritate laetetur, et temporum tranquillitate semper exsultet" (C- Sum.Pont.- S2); "guberna... tuam Ecclesiam" (C- Sum.Pont.- P1); "concede... perpetua mentis et corporis sanitate gaudere, et... a praesenti liberari tristitia et aeterna perfrui laetitia" (C- Fest. B.M.V.- O); "respice in auxilium Christianorum; ut gentes paganorum, quae in sua feritate confidunt, dexterae tuae potentia conterantur" (VD- Eccl.def.- O); "protege ab omnibus impugnationibus" (VD- Pro pace- P); "pax a tua pietate concessa" (VD- Pro pace- S); "ut, destructis adversitatibus et erroribus universis, Ecclesia tua secura tibi serviat libertate" (O- Posc.suf.2- O1); "divinae tuae iracundiae terrores, in humanae salutis remedia converte" (O- Temp.terraem.- S); "tribuas pluviae sufficientis auxilium" (O- Pet.pluv.- S); "da nobis... pluviam salutarem" (O- Pet.pluv.- P); "ut, praesentibus subsidiis sufficienter adiuti, sempiterna fiducialius appetamus" (O- Pet.pluv.- O); "ut pax, a tua pietate concessa, christianorum fines ab omni hoste faciat esse securos" (PS- 28.Iun.- S); "protege ab omnibus impugnationibus supplices tuos" (PS- 28.Iun.- P); "ut pax a tua pietate concessa, christianorum fines ab omni hoste faciat esse securos" (PS- 3.Iul.- S); "ut [Ecclesia tua] temporalibus non destituatur auxiliis, et spiritualibus semper proficiat incrementis" (PS- 4.Aug.- O); "ut... a praesentibus periculis liberati, aeternae vitae gaudia consequamur" (PS- 22.Aug.- P); "ut... a cunctis malis liberentur in terris, et ad gaudia aeterna pervenire mereantur in caelis" (PS- 12.Sep.- O); "ad perpetuam atque praesentem haec oblatio nobis proficiat prosperitatem et pacem" (PS- 12.Sep.- S); "concede, ut... a praesentibus periculis liberemur, et ad vitam perveniamus aeternam" (PS- 2.Oct.- S); "ut... ab hostium iugiter liberemur insidiis, et contra omnia adversa muniamur" (PS- 2.Oct.- P); "concede, ut cunctae familiae gentium, peccati vulnere disgregatae, eius suavissimo subdantur imperio" (PS- Iesu Ch.Regis- O).

271 "praesta, ut... cuncta nobis adversantia, tu adiuvante, vincamus" (Q- p.D III F VI- Sp); "concede, ut... caelestis gratiae auxilio cuncta nobis adversantia vincamus" (PS- 21.Aug.- O).

272 "ieiunia... et piae conservationis augmentum et tuae propitiationis continuum praestent auxilium" (Q- p.D IV F III- O).

273 "Vota populi... prosequere, ut et quae agenda sunt, videant, et ad implenda quae viderint, convalescant" (E- D I p.Epiph.- O); "nos praeveni, ut mysterium... et puro cernamus intuitu, et digno percipiamus affectu" (E- Bapt. D.- P); "ut effectibus nos eorum veraciter aptare digneris" (PE- D III- P); "da... salutem mentis et corporis, ut bonis operibus inhaerendo, tua semper mereatur protectione defendi" (QP- p.D I F II- Sp); "largire semper spiritum cogitandi, quae recta sunt, et agendi, ut... secundum te vivere valeamus" (PP- D VIII- O); "annue precibus nostris, ut... plena tibi atque perfecta corporis et animae devotione placeamus, ut, dum haec vota praesentia reddimus, ad aeterna praemia, te adiuvante, pervenire mereamur" (C- Ded. Eccl.- S1); "praesta, ut, quos ministros et mysteriorum suorum dispensatores elegit, in accepto ministerio adimplendo fideles inveniantur" (V- I.Ch. Summo et Aet.Sac.- O); "continuis attolle benignus auxiliis, ut tuae redemptionis effectum, et mysteriis capiamus, et moribus" (VD- Coll.Ord.- P); "da... inchoati operis consummatum effectum, et ut perfectam tibi offerat plenitudinem, initia sua perducere mereatur ad finem" (VD- Ben.Abbatissae- O).

274 "ut, vitalis ligni pretio, aeternae vitae suffragia consequamur" (PS- 3.Mai.- O); "intercedente... passione respiremus" (H- F II- O).

275 "ut eius muniamur et precibus" (N- S. Ioan.- P); "praesta, ut... precibus indulgentiam consequamur" (C- Conf.Pont. II- P); "Apostolorum... precibus adiuvemur" (V- ss. Petr. & Paul.- S); "tibi... beati... Apostoli precatio sancta conciliet" (V- ss. Apost.- S2); "concede, ut... eius apud te precibus sublevemur" (PS- 12.Mar.- O); "supplicatione defendas" (PS- 30.Aug. s.Fel.- O); "eorum commendet oratio veneranda" (C- pl.Mart. I- O); "eorum orationibus adiuvemur" (C- pl.Mart. I- P).

276 "eius nos tribue meritis adiuvari" (PS- 29 Nov., s. Saturn.- O); "sacrificium..., ut eius meritis... efficiatur acceptum" (PS- 30 Nov.- S); "eius intercedentibus meritis, ab omnibus nos absolve peccatis" (C- Conf.Pont. II- O); "concede, ut, amborum meritis, aeternitatis gloriam consequamur" (V- ss. Petr. & Paul.- O); "eius meritis et intercessione, caelestis gloriae facias esse participes" (V- s.Ios.- P); "eius suffragantibus meritis..." (PS- 30.Sep.- O; N- Nat. M2- S2); "meritis imploratur" (Q- p.D III F V- P).

277 "praesta, ut... intercessorem habere mereamur in caelis" (PS- 4 Dec.- O; C- Doct.- O; V- s.Ios.- O); "ut nos quoque mundos eius intercessione ad te pervenire concedas" (PS- 8 Dec.- O); "intercessione liberemur" (PS- 22 Jan.- O); "praesta, ut... intercessione eius, in tui nominis amore roboremur" (C- un.Mart. III- O); "concede, ut... protectione gaudeamus" (C- un.Mart. II- O); "intercedentibus... a cunctis nos defende periculis" (C- pl.Mart. III- S); "ut, dum eorum merita recolimus, patrocinia sentiamus" (C- Conf.Pont. I- S; O- Posc.suf.1- O); "eius muniamur et precibus" (C- Conf.n.Pont. I- P); "eius... precibus adiuvemur" (C- Conf.n.Pont. II- O); "ut, quod nostris meritis non valemus, eius patrocinio assequamur" (C- Abb.- O); "cuius nos confidimus patrocinio liberari" (C- Virg. I- S); "indulgentiam nobis... imploret" (C- Virg. II- O); "quorum se meritis de tribulatione percepisse cognoscit auxilium" (C- Virg. III- S); "semper interventione nos refove" (C- Virg. III- P); "praesta... ,ut... eius apud te intercessionibus adiuvemur" (C- s.Maria i.Sab. I- O); "nos facis beati Ioseph protectione gaudere..." (V- s.Ios.- P); "Apostolorum... patrocinio confidentes" (V- ss. Petr. & Paul.- P); "apud te sit pro nobis perpetuus intercessor" (V- ss. Apost.- O2); "intercedente... a cunctis nos defende periculis" (O- Posc.suf.1- S); "intercedente... salutem nobis tribue et pacem" (O- Posc.suf.2- O1); "concede..., ut intercessionis eius auxilio, Angelorum consortium consequi mereamur" (PS- 9.Mar.- O); "praesta, ut... pios apud te in nostra intercessione sentiamus" (PS- 10.Mar.- O); "quorum se meritis de tribulatione percepisse cognoscit auxilium" (PS- 4.Mai.- S); "fac nos ipsius defendi praesidiis et ita tuis inhaerere obsequiis, ut, omnium hostibus superatis insidiis, perpetua pace laetemur" (PS- 5.Mai.- O); "da nobis utriusque interventu, peccata nostra deplorare, et gratiae tuae indulgentiam invenire" (PS- 4.Mai.- O).

278 "angelico pro nobis interveniente suffragio..." (V- Angel.- S).

279 "hostias sanctus... in salutem nobis provenire deposcat" (C- Abb.- S); "a quibus tibi ministrantibus in caelo semper assistitur, ab his in terra vita nostra muniatur" (V- Angel.- O); "huic coemeterio... Angelum tuum sanctum deputa custodem" (VD- Ben.Coem.- O); "auxilium" (N- S. Thom.- O; E- S. Fam.- O); "Doctoris gentium protectio" (S- D Sex.- O); "utriusque interventu" (PS- 4.Mai- O).

280 "da... ,ut eius semper et patrociniis sublevemur, et fidem congrua devotione sectemur" (PS- 21 Dec.- O); "concede, ut quorum gaudemus meritis, accendamur exemplis" (C- pl.Mart. III- O); "concede, ut cuius natalitia colimus, etiam actiones imitemur" (C- Conf.n.Pont. I- O); "ut et conversationis eius experiamur insignia, et intercessionis percipiamus suffragia" (C- Abb.- P); "concede, ut... per eius ad te exempla gradiamur" (C- Virg. I- O); "da ei... verbo et exemplo, quibus praeest, proficere; ut ad vitam, una cum grege sibi credito, perveniat sempiternam" (VD- Coron.Pap.- O); "ut, exemplis et meritis beati Cyrilli... adiuti" (PS- 9.Feb.- P); "da nobis eius meritis et precibus ita innocenter vivere, ut ad aeterna mereamur gaudia pervenire" (PS- 10.Feb.- O); "praesta... ut, quorum gaudemus meritis, instruamur exemplis" (PS- 11.Mai.- O); "praesta..., ut, quorum gaudemus meritis, accendamur exemplis" (PS- 2.Iun.- O); "praesta, ut... virtutum quoque instruamur exemplis" (PS- 19.Iul.- O).

281 "adesto supplicationibus nostris, quas... deferimus, ut... eorum, qui tibi placuerunt, meritis adiuvemur" (C- pl.Mart. I- S1); "mundet et muniat nos... divini sacramenti munus oblatum: et intercedente... a cunctis nos reddat et perversitatibus expiatos, et adversitatibus expeditos" (O- Posc.suf.2- P1); "ad amorem tuum nos... per Sanctorum tuorum exempla restaura" (PS- 14.Oct.- O).

282 "omnium misereris, quos tuos fide et opere futuros esse praenoscis" (O- Viv. et def.- O); "cui soli cognitus est numerus electorum in superna felicitate locandus..." (O- Viv. et def.- S).

283 "ad unigenitum Filium tuum... omnia trahere disposuisti..." (PS- 18.Sep.- O).

284 "tribue, ut... omnium fidelium nomina, beatae praedestinationis liber adscripta retineat" (O- Viv. et def.- S).

285 "te exoramus pro anima..., ut non tradas eam in manus inimici, neque obliviscaris in finem, sed iubeas eam a sanctis Angelis suscipi, et ad patriam paradisi perduci; ut quia in te speravit et credidit, non poenas inferni sustineat, sed gaudia aeterna possideat" (D- Die ob.- O); "animabus..., ut eis proficiat in aeternum, quod in te speraverunt, et crediderunt" (DO- Pl.def.2- O).

286 E.g. "salutis aeternae, beatae Mariae virginitate foecunda... praemia praestitisti" (N- Oct. Nat.- O); "...gloriosae semper Virginis Mariae, ex qua carnem illam assumpsisti..." (PS- 27.Feb.- P); etc.

287 "illam tua gratia praeveniente ab omni labe immunem profitemur" (PS- 8 Dec.- S); "illius in nobis culpae vulnera reparent, a qua immaculatam beatae Mariae Conceptionem singulariter praeservasti" (PS- 8 Dec.- P).

288 "vere eam Genetricem Dei credimus" (C- s.Maria i.Sab. I- O); "Sanctissimae Genitricis tuae sponsi" (V- s.Ios.- S); "vere eam Genitricem Dei credimus" (PS- 9.Feb.- S); "ut... sanctissimae Genetricis Unigeniti tu digne famulari valeamus" (PS- 9.Feb.- P); "qui vere eam Genetricem Dei credimus..." (PS- 25.Mar.- O); "divinae maternitatis beatissimae Virginis Mariae assertorem" (PS- 9.Feb.- O); "vere eam Genetricem Dei credimus" (PS- 11.Oct.- O).

289 "Genetricis tuae immaculatae" (PS- 11.Feb.- P).

290 "Mariam... corpore et anima ad caelestem gloriam assumpsisti" (PS- 15.Aug.- O).

291 "Mariam... Spiritus Sancti habitaculum" (PS- 21.Nov.- O).

292 "in Corde beatae Mariae Virginis dignum Spiritus Sancti habitaculum praeparasti" (PS- 22.Aug.- O).

293 "ut corda nostra ignis ille divinus accedat, qui Cor beatae Mariae Virginis inflammavit" (PS- 22.Aug.- S),

294 "per immaculatam Virginis Conceptionem dignum Filio tuo habitaculum praeparasti" (PS- 8 Dec.- O; PS- 11.Feb.- O); "Deus, qui de beatae Mariae Virginis utero Verbum tuum... carnem suscipere voluisti" (C- s.Maria i.Sab. I- O); "conceptum de Virgine Deum verum et hominem confitemur" (C- s.Maria i.Sab. I- S); "ex qua carnem illam assumpsisti, cuius in hoc salutari convivio meruimus gustare dulcedinem" (PS- 27.Feb.- P); "virginalem aulam beatae Mariae, in qua habitares" (PS- 14.Aug.- O); "de beatae Mariae Virginis utero Verbum tuum... carnem suscipere voluisti" (PS- 11.Oct. - O).

295 "per quam meruimus auctorem vitae suscipere" (N- Oct. Nat.- O).

296 "beatae Virginis partus exstitit salutis exordium" (PS- 8.Sep.- O).

297 "in cuius veneratione haec tuae obtulimus maiestati" (C- Fest. B.M.V.- P).

298 "intercedente beata Virgine Dei Genetrice Maria" (N- Oct. Nat.- P); "ut... materna eiusdem protectione salvemur" (PS- 9.Feb.- S); "da nobis... ita Genetricis tuae consociari fletibus, ut materna eiusdem protectione salvemur" (PS- 27.Feb.- O).

299 "gratias... suscipe propitius per manus gloriosae semper Virginis Mariae" (PS- 27.Feb.- P).

300 "sublevet dextera Genetricis tuae immaculatae" (PS- 11.Feb.- P).

301 "ut in hora mortis nostrae, occurrente gloriosa Virgine Matre tua cum beato Joseph..." (E- S. Fam.- P).

302 "Ecclesiam tuam" (N- S. Ioan.- O; E- Epiph. D.- S; etc.); "Deus, pro cuius Ecclesia..." (N- S. Thom.- O); "Ecclesiam tuam..., beati Ioannis illuminata doctrinis" (N- S. Ioan.- O).

303 E.g. "Ecclesiae suae sanctae" (H- F VI pars II- O9); etc.

304 "sanctae matris Ecclesiae regimini praeesse" (VD- El.Sum.Pont.- S); "Ecclesiam tuam... familiae tuae" (Q- D I- O).

305 "Ecclesiam tuam... humana mortilitas" (PP- D XIV- O).

306 "Ecclesia tua... Sancto Spiritu congregata" (PO- F VI- O); "cuius Spiritu... totum Corpus Ecclesiae sanctificatur et regitur..." (H- F VI pars II- O3); "excita... in Ecclesia tua Spiritum" (PS- 14.Nov.- O).

307 "cuius Spiritu... totum Corpus Ecclesiae sanctificatur et regitur..." (H- F VI pars II- O3; O- Grad.Eccl.- O); cf. "multiplica... spiritum gratiae, quem dedisti" (C- Sum.Pont.- P2).

308 "Ecclesiam tuam... ut spiritualibus semper muniatur auxiliis et gaudiis perfrui mereatur aeternis" (PS- 13.Iun.- O).

309 "Da Ecclesiae tuae... superbe non sapere, sed tibi placita humilitate proficere: ut prava despiciens, quaecumque recta sunt, libera exerceat caritate" (PS- 15.Iun.- O).

310 "Ecclesiam tuam... ut... eam adversus erroris et pravitatis insidias perenni tua virtute defendas" (PS- 18.Iun.- O).

311 E. g. A- Sab quat. temp.- O5; S- D Sept.- O; Q- F V p.cin.- O, Sp ; Q- F VI p.cin.- Sp; Q- p.D I F IV- O2; etc.

312 "populi tui institutor et rector" (Q- p.D IV F V- Sp); "subiectum tibi populum" (Q- p.D III F V- Sp); "sacratus tibi populus" (H- F V M.Chr.- O); "populus tibi serviens" (QP- p.D I F III- Sp).

313 "populus supplicans" (C- Ded. Eccl.- P1) "supplicans populus" (E- D I p.Epiph.- O); "populus deprecans" (QP- p.D I Sab- Sp).

314 "populus fidelis" (O- T.pestis- P); "fidelibus populis" (PS- 1.Nov.- P).

315 "credentes in te populos" (VD- Pro pace- S; PS- 3.Iul.- S).

316 "populus christianus" (PS- 29.Iul. s. Fel.- O); "populi christiani" (Q- p.D I F V- Sp).

317 PE- D V- O; Q- p.D I F III- O; QP- D I- O; H- F IV- Sp; C- Virg. III- P; VD- Voc.rel.- O; PP- Sab quat. temp. Sept.- O3; etc.

318 "familia tibi serviens" (VD- Voc.rel.- P); "nova familiae tuae progenies" (H- M. Vig. Pasch.- O).

319 "familia tua supplicans" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O2).

320 "adoptionis tuae filii" (H- F VI pars II- O5).

321 Q- p.D I F VI- O; QP- p.D I F V- Sp; PO- F II- O; VD- Ben.Coem.- P; VD- El.Sum.Pont.- P; VD- Ben.Coem.- P; etc.

322 "plebs tibi dicata" (QP- p.D I Sab- O); "dicatae tibi plebis" (VD- Pro pace- S; PS- 28.Iun.- S; PS- 3.Iul.- S).

323 "sacrata plebs" (PS- 13 Dec.- S; C- Virg. III- S; PS- 4.Mai.- S; PS- 29.Iul.- S).

324 "christiana plebs" (H- F VI pars II- O2).

325 "esto plebi tuae sanctificator et custos, ut... et conversatione tibi placeat, et secura mente deserviat" (PS- 25.Iul.- O).

326 "da plebi tuae in sancta religione constantiam" (PS- 28.Iun.- O; PS- 3.Iul.- O).

327 "grex tua" (C- Sum.Pont.- O1; C- Sum.Pont.- S1); "da aedificationi tuae incrementa caelestia" (C- Ded. Eccl.- O3).

328 "ut oves, quae perierunt, ad unum ovile reversae, hoc salutari pabulo nutriantur" (PS- 28.Mai.- S).

329 S- D Sept.- P ; Q- F IV cin.- O; Q- p.D III Sab- Sp; QP- p.D I F IV- O; Q- Sab p.cin.- Sp; Q- p.D IV F V- P; etc.

330 E.g. Q- p.D II F V- Sp; H- F IV- O2; H- F VI pars IV- O3; OC- F III- O; PP- D Ss.Trin.- O; etc. Cf. "devotes tibi famuli" (PP- D VII- S); cf. "fideliter tibi servire mereatur, et nova semper accipiat incrementa" (VD- Voc.rel.- S).

331 C- s.Maria i.Sab. I- O; VD- Pro pace- P; Q- p.D IV F IV- O1; PA- D V- O.

332 Q- p.D III Sab- P.

333 "sub Christi Regis vexillis militare gloriamur..." (PS- Iesu Ch.Regis- P).

334 "ad veritatis tuae unitatem" (H- F VI pars II- O7); cf. "in tua veritate persistens, continua securitate muniatur" (C- Sum.Pont.- O2); "ut nos in veritatis amore crescamus et errantium corda ad Ecclesiae tuae redeant unitatem" (PS- 13.Mai.- O); "ut errantium corda ad veritatis tuae redeant unitatem, et nos in tua simus voluntate concordes" (PS- 28.Mai.- O); "communio sumpta nos salvet, et in tuae veritatis luce confirmet" (PS- 13.Aug.- P).

335 "gentes... verae fidei luce illustrare dignatus es" (PS- 28.Mai.- O); "ut... fides semper vera proficiat" (VD- Fid.prop.- P); cf. "ad tuendam catholicam fidem..." (PS- 27.Apr.- O). "ad tuendam catholicam fidem..." (PS- 3.Sep.- O).

336 "ut... errantes ad salutem resipiscant, et fideles in veritatis confessione perseverent" (PS- 27.Apr.- O); cf. "...ut et veritate doctrinae expugnaret haereses, et pacem Ecclesiae... confirmaret" (PS- 28.Iun.- O; PS- 3.Iul.- O).

337 "te solum verum Deum, et quem misisti Iesum Christum ita cognoscere, ut inter oves, quae vocem eius audiant, perpetuo connumerari mereamur" (PS- 18.Mar.- O); "nos per beatos Apostolos tuos ad agnitionem tui nominis venire tribuisti" (V- ss. Apost.- O1).

338 "multitudinem populorum... ad agnitionem tui nominis vocare dignatus es..." (PS- 5.Iun.- O); "ad agnitionem tui nominis venire tribuisti..." (PS- 7.Iul.- O; PS- 28.Oct.- O); "diversitatem gentium in confessione tui nominis adunasti" (OC- F V- O).

339 "qui transtulisti patres nostros per Mare Rubrum..." (O- Navig.- O).

340 "praesta, ut... et fidei integritate laetetur" (C- Sum.Pont.- S2).

341 "Excita... in Ecclesia tua spiritum pietatis et fortitudinis..." (VD- Voc.eccl.ser.- O).

342 "praesta... ut familia tua per viam salutis incedat" (PS- 23.Iun.- O); "omnium fidelium mentes dirige in viam salutis aeternae" (PS- 24.Iun.- O).

343 "et filios suos ad propositam sanctitatem perducere, et aliorum salutem efficaciter valeat procurare" (VD- Voc.rel.- O).

344 "ut [Ecclesia tua] temporalibus non destituatur auxiliis, et spiritualibus semper proficiat incrementis" (PS- 4.Aug.- O).

345 "Ecclesia... et devota permaneat, et secura consistat" (PS- 18.Aug.- O).

346 "ad errorum insidias repellendas et Apostolicae Sedis iura propugnanda..." (PS- 13.Mai.- O).

347 "a domo tua... spiritales nequitiae repellantur" (O- Rep.temp.- O); "ut, destructis adversitatibus et erroribus universis, Ecclesia tua secura tibi serviat libertate" (O- Posc.suf.2- O1; O- Lib.Eccl.- O); "ad conterendos Ecclesiae tuae hostes et ad divinum cultum reparandum..." (PS- 5.Mai.- O); "ab hostium furore defende" (PO- F II- P); "ut... hostili nullatenus incursione turbetur" (PO- F VI- O); "perpetua defensione conserva" (V- ss. Petr. & Paul.- P); "ut propugnatores tuos ab omni eruas paganorum nequitia, et in tuae protectionis securitate constituas" (VD- Eccel.def.- S); "propugnatores tuos a paganorum defende periculis..." (VD- Eccl.def.- P); "christianorum fines ab omni hoste faciat esse securos" (PS- 3.Iul.- S); "contra Ecclesiae tuae hostes..." (PS- 5.Iul.- P).

348 "Deus, qui errata corrigis, et dispersa congregas..." (VD- Eccl.unit.- O); cf. "concede, ut cunctae familiae gentium, peccati vulnere disgregatae, eius suavissimo subdantur imperio" (PS- Iesu Ch.Regis- O).

349 "super populum christianum tuae unionis gratiam clementer infunde; ut, divisione reiecta, vero pastori Ecclesiae tuae se uniens, tibi digne valeat famulari" (VD- Eccl.unit.- O).

350 "nos in fide confirma, quam sanctus Iosaphat... asseruit" (PS- 14.Nov.- S),

351 "pro animabus... omnium catholicorum hic et ubique in Christo dormientium..." (DO- in coem.- S).

352 "cunctis gentibus unitatis et pacis dona concedat" (PS- Iesu Ch.Regis- S).

353 "Petro... collatis clavibus regni caelestis, ligandi atque solvendi pontificium tradidisti..." (PS- 18 Jan.- O); "Ecclesiam... in apostolicae petrae soliditate fundatam, ab infernarum eruis terrore portarum" (C- Sum.Pont.- O2).

354 "Unigeniti Filii tui vices in terris gerebat..." (DO- Sum.Pont.- O).

355 "per quos religionis sumpsit exordium" (PS- 29.Iun.- O).

356 "grati fiant nomini tuo, te gubernante, pastores, ut... gregis tui proficiat ubique successus" (C- Sum.Pont.- S1); "ut... nec pastori obedientia gregis nec gregi desit cura pastoris" (C- Sum.Pont.- P2).

357 E.g. "Filii tui ventura solemnitas" (A- Sab quat. temp.- O4); "nos annua solemnitate laetificas..." (C- un.Mart. II- O);

358 E.g. "ieiuniorum veneranda solemnia" (Q- F IV cin.- O); "solemne ieiunium, quod animabus corporibusque curandis salibriter institutum est..." (Q- Sab p.cin.- O); "solemne ieiunium... celebremus" (Q- Sab p.cin.- O).

359 E.g. "nos... festa tueantur" (C- pl.Mart. I- O).

360 E.g. "festivitatem devota mente recolentes" (PS- 22.Aug.- O).

361 E.g. "commemoratione sanctorum temporali gratulamur officio" (C- un.Mart. III- P); "per haec piae placationis officia, et illum beata retributio comitetur, et nobis gratiae tuae dona conciliet" (C- Conf.Pont. II- S); "fragili celebramus officio..." (V- Angel.- P).

362 E.g. "debitum tibi... nostrae reddimus servitutis" (PS- 19.Mar.- S; PS- 21 Dec.- S).

363 E.g. "ad exsequendum iniuncti officii ministerium..." (O- Seipso sac.- S).

364 E.g. "beati... Apostoli memoria laetantes" (V- ss. Apost.- P2); cf. "quos donis facis caelestibus memorari..." (O- Navig.- P).

365 E.g. "petentes" (Q- p.D IV F IV- Sp); cf. "suppliciter imploramus" (V- Angel.- P).

366 "preces" (e.g. A- Sab quat. temp.- O5; etc.); "preces nostras" (Q- p.D I F IV- O1; S- D Quin.- O; OC- F V- P; C- Conf.Pont. II- O); "preces populi tui" (Q- p.D I Sab- O4; H- M. Vig. Pasch.- S; S- D Sept.- O; C- Ded. Eccl.- O1); "preces supplicantium" (Q- p.D IV F IV- Sp); "preces supplicantium" (PP- D IX- O); "Ecclesiae tuae preces" (PP- D XXII- O); "humilitatis meae preces" (O- Seipso sac.- O); "preces humilitatis nostrae" (O- Rem.pecc.- O; DO- Def.fra.- S); "preces effundimus, obsecrantes" (DO- Pl.def.2- P).

367 "deprecantes" (Q - D I - S); "deprecationem nostram exaudi..." (Q- p.D IV F II- Sp); "populus deprecans" (QP- p.D I Sab- Sp); "suppliciter deprecamur" (PP- F IV quat. temp. Sept.- P); "pia ieiunantium deprecatio" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "tuam misericordiam deprecantes" (PP- D XVIII- P); "humiliter deprecantes" (PP- D XXII- P); "supplices... deprecamur" (QP- p.D I F IV- P); "humiliter deprecamur" (V- Pass.D.- O; V- Pass.D.- P); "te piissime deprecantes..." (VD- Grat.act.- P).

368 "supplicationes" (Q- Sab p.cin.- O); "supplicationes nostrae" (Q- p.D II F III- Sp; QP- p.D I F IV- Sp; PP- D V- S; PP- D VI- S; C- pl.Mart. I- S); "supplicantes" (QP- p.D I F IV- O); "supplices exoramus" (Q- p.D I F II- P).

369 "vota populi tui" (E- D I p.Epiph.- O); "vota" (Q- D III- O); "ieiunia votiva castigant" (Q- p.D IV F IV- O2); "vota nostra" (PA- i.Lit.- P); "haec vota praesentia reddimus" (C- Ded. Eccl.- S1).

370 E.g. "placare... precibus et hostiis" (A- D II- S); "Ecclesiae tuae preces et hostias" (PS- 18 Jan.- S); "preces tuorum... oblationesque fidelium" (PS- 19 Jan.- S); "preces et hostias dicatae tibi plebis" (VD- Pro pace- S).

371 E.g. "reatus nostri confessio" (Q- p.D IV F IV- O). Cf. "per huius virtutem sacramenti a peccatis omnibus expiatae" (PS- 2.Nov. M3- P).

372 E.g. "quadragesimalis observatio" (Q- D I- O); "sacrae observationis ieiunia" (Q- p.D IV F III- O); "observationes sacras annua devotione recolentes" (Q- p.D IV F II- O).

373 "ut sacramentorum virtus et votorum obtineatur effectus" (C- Ded. Eccl.- P3); "sollemnia recolentes, purificationem quoque nostris mentibus imploramus" (PS- 29 Nov.- S).

374 "ut, quos ministros et mysteriorum suorum dispensatores elegit, in accepto ministerio adimplendo fideles inveniantur" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- O); "dispensatores mysteriorum tuorum" (VD- Voc.eccl.ser.- S); "ministros Redemptionis elegeris" (VD- Voc.eccl.ser.- P); "me... nullis suffragantibus meritis, sed immensa clementiae tuae largitate caelestibus mysteriis servire tribuisti" (O- Seipso sac.- O); "qui me peccatorem sacris altaribus astare voluisti et sancti nominis tui laudare potentiam" (O- Seipso sac.- P); "inter apostolicos sacerdotes, famulos tuos pontificali seu sacerdotali fecisti dignitate vigere" (DO- Def.episc.- O); "cui sacerdotale donasti meritum" (DO- Def.sac.- S); "quem, in hoc saeculo commorantem, sacris muneribus decorasti" (DO- Alt.def.sac.- O).

375 "paenitentiae sacramenti ministrum" (PS- 23 Ian.- O).

376 "oculis tuae maiestatis" (QP- D II- S); "maiestatem tuam... suppliciter deprecamur" (PP- D XVII- S).

377 "ascendant ad te... preces nostrae" (Q- p.D I F III- Sp).

378 "in hoc loco, quem nomini tuo indigni dedicavimus" (C- Ded. Eccl.- P2); "altare hoc nomini tuo dedicatum" (C- Ded. Eccl.- P3); "per tui nominis invocationem" (V- Ss.Trin.- S).

379 "suscipiamus misericordiam tuam in medio templi tui" (A- D I- P).

380 "ut per eius adventum... tibi servire mereamur" (A- D II- O); "ut adventus tui consolationibus subleventur" (A- F IV quat. temp.- O2); "ut... exspectata unigeniti Filii tui nova nativitate liberemur" (A- Sab quat. temp.- O2); "quem Redemptorem laeti suscipimus" (A- Vig. Nat. D.- O); "qui nova incarnati Verbi tui luce perfundimur..." (N- Nat. M2- O1); "quem similem nobis foris agnovimus..." (E- Bapt. D.- O); "natus hodie" (N- Nat. M3- P); "hodierna die" (N- SS. Inn.- O; E- Epiph. D.- O; AS- Asc.D.- O; PO- D Pent- O; PS- 2.Feb.- O5; PS- 2.Feb.- O7; PS- 15.Iul.- O; PS- 2.Feb.- O5; PS- 2.Feb.- O7; PS- 9.Oct. s.Dion.- O; PS- 21.Nov.- O).

381 "per singulos annos huius sancti templi tui consecrationis reparas diem" (C- Ded. Eccl.- O1).

382 "haec sacra nos ... ad suum faciant puriores venire principium" (A- D I- S).

383 "reparationis nostrae solemnia" (A- D I- P); "redemptionis nostrae ventura solemnitas" (A- F IV quat. temp.- O1); "ad maiestatis tuae gloriam et generis humani salutem, Unigenitum tuum summum atque aeternum constituisti Sacerdotem..." (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- O).

384 "ut, sicut adoranda Filii tui natalitia praevenimus" (A- Vig. Nat. D.- S); "Nativitatem Domini nostri... mysteriis nos frequentare gaudemus..." (N- Nat. M1- P); "munera nostra... Nativitatis hodiernae mysteria apta proveniant" (N- Nat. M2- S1); "colimus" (N- S. Steph.- O); "natalitia celebramus" (N- S. Steph.- O); "dominicae passionis sacramenta peragere" (H- F III- O); "devota mente decoluit" (H- F VI pars IV- O1); "festa paschalia venerado egimus..." (OC- Sab- O); "paschalia festa peregimus" (OC- D i.Alb.- O); "qui nos Resurrectionis Dominicae annua solemnitate laetificas" (OC- F IV- O); "ut... Visitationis eius votiva solemnitas, pacis tribuat incrementum" (PS- 2.Iul.- O).

385 "eiusdem Virginis Apparitionem celebrantes" (PS- 11.Feb.- O).

386 "veneramur in terris... eius aspectu perfruamur in caelis" (N- Ss. Nom. Iesu- O); "per temporalia festa, quae agimus, pervenire ad gaudia aeterna mereamur" (OC- F IV- O).

387 "perficiant in nobis... tua sacramenta quod continent, ut quae nunc specie gerimus, rerum veritate capiamus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- P); "quae temporali celebramus actione, perpetua salvatione capiamus" (PS- 19 Jan.- P); "dum eorum merita recolimus, patrocinia sentiamus" (C- Conf.Pont. I- S); "ut, quod nostro ministratur officio, tua benedictione potius impleatur" (VD- pro spons.- O); "ut quod temporaliter gerimus, aeternis gaudiis consequamur" (O- Posc.suf.1- P); "ut qui festum eius celebramus in terris, ipsius patrocinium sentiamus in caelis" (PS- 24.Mar.- O); "qui a nobis veneratur in terris, sit apud te pro nobis advocatus in caelis" (PS- 24.Mar.- O); "ut, sicut haec luminaria igne visibili accensa nocturnas depellunt tenebras; ita corda nostra..." (PS- 2.Feb.- O3); "quatenus sic administrent lumen exterius, ut te donante, lumen Spiritus tui nostris non desit mentibus interius" (PS- 2.Feb.- O4); "quae extrinsecus annua tribuis devotione venerari, interius assequi gratiae tuae luce concede" (PS- 2.Feb.- O6); "quatenus sic administrent lumen exterius, ut te donante, lumen Spiritus tui nostris non desit mentibus interius" (PS- 2.Feb.- O4); "quae extrinsecus annua tribuis devotione venerari, interius assequi gratiae tuae luce concede" (PS- 2.Feb.- O6).

388 "concede... salutis nostrae pretium solemni cultu ita venerari, atque a praesentis vitae malis eius virtute defendi in terris; ut fructu perpetuo laetemur in caelis" (PS- 1.Iul.- O); "continuis attolle benignus auxiliis, ut tuae redemptionis effectum, et mysteriis capiamus, et moribus" (VD- Coll.Ord.- P); "ut... imitemur quod agimus" (PS- 2.Sept.- S).

389 "ut cum frequentatione mysterii crescat nostrae salutis effectus" (A- D IV- P); "da nobis... unigeniti Filii tui recensita nativitate respirare" (A- Vig. Nat. D.- P); "huius nos sacramenti semper novitas natalis instauret..." (N- Nat. M2- P1); "beneficia recolenda, quibus nos instaurare dignatus es..." (H- F II- Sp); "in regenerandis plebibus tuis ministerio uteris sacerdotum" (H- F V M.Chr.- O); "solemnitate paschali mundo remedia contulisti..." (OC- F II- O); "beata solemnitas, qua et illis gloriam sempiternam, et opem nobis... contulisti" (Q- p.D III F V- O); "ut... quae gerimus, nobis proficiant ad medelam" (PS- 29 Nov.- P); "veneranda solemnitas et devotionem nobis augeat et salutem" (C- Vig.Apost.- O; C- Conf.Pont. I- O); "sancti... annua sollemnitas pietati tuae nos reddat acceptos" (C- Conf.Pont. II- S); "sacris semper mysteriis repraesentas incolumes" (C- Ded. Eccl.- O1); "ut quod... celebramus..., nobis prodesse sentiamus" (V- Angel.- P); "da nobis... eorum gloriam sempiternam et proficiendo celebrare et celebrando proficere" (V- ss. Apost.- O; PS- 28.Oct.- O); "ut... quae pro illorum veneranda gerimus passione, nobis proficiat ad medelam" (V- ss. Apost.- P1); "quae, sicut tuis Sanctis ad gloriam, ita nobis, quaesumus, ad veniam prodesse perficias" (V- ss. Apost.- P2); "celebratis solemniis... nobis fiant salutaria" (PS- 31.Mai.- P); "da, ut... solemnitas, et devotionem nobis augeat, et salutem" (PS- 13.Aug.- O; PS- 17.Nov.- O); "ut... solemnitas... indulgentiam nobis tuae propitiationis acquirat" (PS- 9.Iun.- P); "votiva solemnitas pacis tribuat incrementum" (PS- 8.Sep.- O); "festivitas salutaris auxilii nobis praestet effectum" (PS- 29.Aug.- O).

390 "ut sacris actionibus erudita... donis potioribus augeatur" (QP- p.D I Sab- O).

391 "dignius celebremus" (V- ss. Apost.- S1); "dignos altaribus tuis ministros... efficiat" (VD- Voc.eccl.ser.- O); "dignum sacris altaribus fac ministrum" (O- Seipso sac.- O); "ut... digne in circuitu sacrae huius mensae tuae esse valeamus" (PS- 4.Iun.- S); "devota mente celebrat" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "mysteria tua... devota mente tractemus" (PS- 1.Sep.- S).

392 "gloriam sanctorum Apostolorum tuorum perpetuam venerantes" (V- ss. Apost.- S1); "quorum memoriam sacramenti participatione recolimus" (PS- 1.Sep.- P); "Sanctorum veneratione laetari" (PS- 1.Nov.- P).

393 "ad cultum sacrarum imaginum asserendum" (PS- 27.Mar.- O); "ut quorum colimus imagines, virtutes imitemur et patrocinia sentiamus" (PS- 27.Mar.- O).

394 E.g. Q- D III- S; PP- F IV quat. temp. Sept.- S; S- D Quin.- S; Q- p.D IV F III- S; O- Capt.- S; PS- 2.Sep.- S; etc.

395 E.g. Q- p.D III F II- S; Q- p.D III F II- S; A- F VI quat. temp.- S; N- Nat. M2- S1; N- SS. Inn.- S; N- Nat. M2- S2; etc.

396 E.g. A- Sab quat. temp.- S; N- Ss. Nom. Iesu- P; PE- D III- S; E- D I p.Epiph.- S; S- D Sex.- S; S- D Quin.- S; etc.

397 E.g. N- Nat. I.M.- S; PE- D VI- S; PP- D XIII- S; Q- p.D III F IV- S; H- M. Vig. Pasch.- S; Q- p.D IV Sab- S; etc.

398 E.g. E- Epiph. D.- S; PS- 30.Iun.- S; PS- 27.Mar.- S; PS- 2.Apr.- S; PO- F II- S; etc.

399 "haec sacramenta" (Q- p.D III F III- S).

400 "offerentes tibi sacra mysteria" (C- Vig.Apost.- S).

401 E.g. A- F IV quat. temp.- P; N- Nat. M2- P2; PE- D IV- P; Q- p.D I F II- P; Q- F IV cin.- Sp; Q- p.D II F III- P; etc.

402 "sumpti sacrificii" (QP- p.D I F VI- P); "sacrificia, quae sumpsimus" (PS- 15.Sep.- P); "sacrificia quae sumpsimus" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- P); "sacrificia quae sumpsimus" (PS- 6 Dec.- P); "tua sacrificia" (C- Doct.- P).

403 "cibus spiritualis alimoniae" (A- D II- P); "immortalitatis alimoniam consecuti" (PP- D XXI- P; PS- Iesu Ch.Regis- P).

404 "refecti vitalibus alimentis" (H- F V M. i.Cen.- P); "caelestia alimenta percepimus" (PS- 3 Dec.- P; PS- 22 Jan.- P; C- Conf.n.Pont. II- P).

405 "tui nos sacramenti libatio sancta" (A- F VI quat. temp.- P); "tui nos sacramenti libatio sancta restauret" (Q- D I- P); "sacramenti tui divina libatio" (Q- p.D II Sab- P); cf. "oblata libamina" (PS- 16.Iul.- S).

406 "refectione sancta enutritam..." (C- Sum.Pont.- P1).

407 E.g. A- Vig. Nat. D.- P; QP- D I- P; PS- 2.Oct.- P; PS- 31.Ian.- P; PS- 9.Feb.- P; PS- 15.Feb.- P; PS- 11.Mai.- P; etc.

408 "haec nos communio purget..." (N- S. Thom.- P); "sacramentorum tuorum... communio sumpta" (PS- 13.Aug.- P); "tui communio sacramenti" (PP- D IX- P); "haec tua... sumpta sacra communio" (VD- Eccl.unit.- P).

409 E.g. E- S. Fam.- P; E- D I p.Epiph.- P; PE- D II- P; S- D Sex.- P; Q- F IV cin.- P; Q- p.D IV F IV- P; Q- p.D IV F II- P; etc.

410 "tua dona" (S- D Sept- P); "dona tua" (Q- Sab p.cin.- Sp); "sumpta dona" (PS- 27.Mar.- P); "sumentes dona caelestia" (PP- F IV quat. temp. Sept.- P); "sumpsimus sacri dona mysterii" (PP- D XXII- P; PO- F VI- P); "salutaria dona" (PP- D Ss.Trin.- P); "caelesti dono satiasti" (PP- D V- P).

411 "sancta tua, quibus incessanter explemur" (Q- D IV- P); "haec sancta quae sumpsimus" (PS- 15.Nov.- P); "tua sancta sumentes" (PS- 23.Iul.- P); "percepimus tua sancta" (PS- 25.Iul.- P); "percepta tua sancta" (PS- 11.Sep.- P); "haec sancta" (PS- 22.Iun.- P); "tua sancta" (PS- 25.Apr.- P; PP- Ss. Cordis- P; H- F II- P); "haec sancta, quae sumpsimus" (PS- 1.Mai.- P); "sancta tua sumpta" (PP- D III- P); "tua sancta sumentes" (O- Temp.terraem.- P).

412 "sanctificet nos, qua pasti sumus, mensa caelestis, et supernis promissionibus reddat acceptos" (Q- p.D III F IV- P); "caelestis mensae virtute satiati" (PA- D V- P); "ut in circuitu mensae tuae preces et hostias... tibi ministri committant" (VD- Voc.eccl.- S); "aeternitatem nobis... conferat, qua pasti sumus, mensa caelestis" (PS- 30.Apr.- P); "ut digne in circuitu sacrae huius mensae tuae esse valeamus" (PS- 4.Iun.- S); "ad sacram... mensam admissi, hausimus aquas in gaudio de fontibus Salvatoris" (PS- 1.Iul.- P);"mensae caelestis virtute refecti" (PS- 3.Sep.- P); "haec mensa caelestis" (PS- 14.Nov.- P); "ad mensam caelestis convivii" (PS- 5.Iul.- O).

413 "ex hoc divino convivio spiritus percepit" (PS- 17.Mai.- O); "participatio caelestis indulta convivii" (PS- 27.Sep.- P).

414 "ut quod de sancto altari tuo accepimus... sanctificet animas nostras" (PS- 18.Oct.- P); "da nobis... perfectae caritatis sacrificium... cum altaris oblatione coniungere" (PS- 22.Iun.- S); "descendat... Spiritus Sanctus super hoc altare, qui et populi tui dona sanctificet, et sumentium corda dignanter emundet" (C- Ded. Eccl.- S3); "super altaria tua... aspersionem sanguinis melius loquentem, quam Abel, innovemus" (PS- 1.Iul.- S); "digne tuis servire semper altaribus tuis" (QP- p.D I F VI- S); "hostias..., quas sacris altaribus exhibemus" (PP- D XII- S); "sacris altaribus... hostias superpositas" (C- Abb.- S); "tua... muneribus altaria cumulamus" (PS- 24.Iun.- S); "altare tuum... muneribus cumulamus oblatis" (PS- 27.Aug.- S); "dignos altaribus tuis ministros et verbi tui strenuos assertores efficiat" (VD- Voc.eccl.ser.- O).

415 "pretioso Corpore et Sanguine Filii tui refecti..." (VD- Pr.religiosorum.- P); "Sacramenta Corporis et Sanguinis tui, quae sumpsimus..." (PS- 18.Mar.- P); "Corporis tui et Sanguinis sumptis mysteriis..." (PS- 24.Mar.- P); "Corporis et Sanguinis tui sacra mysteria" (PS- 17.Mai.- O); "pretioso... Corpore... in mortis agone refecti ac roborati, ad caelestem patriam perducamur" (PS- 19.Iun.- O); "sanguis eius fiat nobis... fons aquae in vitam aeternam salientis" (PS- 1.Iul.- P); "sumpto... unico ac salutari remedio, Corpore et Sanguine tuo pretioso" (PS- 22.Iul.- P); "Iesu Christi... corpore et sanguine saginandi..." (PS- 14.Sep.- S); "Corporis et Sanguinis tui sacris refecti mysteriis..." (PS- 9.Oct.- P); "Corporis et Sanguinis tui... sumptis mysteriis" (PS- 17.Oct.- P); "pretiosi Corporis et Sanguinis tui pasti deliciis..." (PS- 20.Oct.- P); "per manus gloriosae semper Virginis Mariae; ex qua carnem illam assumpsisti, cuius in hoc salutari convivio meruimus gustare dulcedinem" (PS- 27.Feb.- P).

416 "ut unigenitum tuum... in cordibus nostris digne suscipere mereamur" (PS- 9.Feb.- S).

417 "sacris mysteriis expiati..." (PS- 28.Oct.- S); "mysteria tua... devota mente tractemus" (PS- 1.Aug.- S); "salutari mysterio" (PS- 27.Aug.- P); "haec divina mysteria" (PS- 3.Sep.- S; PS- 1.Iul.- S); "caelestibus mysteriis" (PS- 9.Iun.- P); ""aeternis informare mysteriis" (O- Temp.fam.- P); "tuis mysteriis servientes" (O- Lib.Eccl.- S); "haec sacrosancta mysteria" (PP- D VIII- S); "caeleste mysterium" (PP- D VIII- P); "haec mysteria" (PP- D IX- S; PP- D XX- S); "his mysteriis" (PA- D III- S); "ut huius participatione mysterii, doceas nos..." (A- D II- P); "sacrosancta mysteria... et praesens nobis remedium esse facias et futurum" (A- Sab quat. temp.- P); "per operationem mysterii" (N- D i.Oct.- P); "mysterium" (E- Bapt. D.- P; Q- Sab p.cin.- P); "tua mysteria celebrantes" (Q- p.D III F IV- S); "mysteria" (Q- p.D II F III- S); "mysterii participes" (Q- D III- P); "fac nos... recensitis mysteriis respirare" (VD- Voc.eccl.ser.- P); "mysterii... esse consortes" (QP- p.D I Sab- S); "huius mysterii participatione" (H- F VI pars IV- O2).

418 "sacramenti tui participatio salutaris" (QP- p.D I F II- P); "...paschale sacramentum in reconciliationis humanae foedere contulisti" (OC- F VI- O); "huius sacramenti novitas natalis" (N- Nat. M2- P1); "haec sacramenta salutis nostrae" (PS- 2.Nov. M3- S); "sacramenta... salutaria nobis" (PS- 11.Nov.- P); "sacramenti participatione" (PS- 1.Aug.- P); "cum tui perceptione sacramenti" (C- Abb.- P); "sacramenta salutis nostrae" (PS- 7 Dec.- P); "tua sacramenta" (PP- Sab quat. temp. Sept.- P; PP- D XIV- P; PP- D XV- S); "divina sacramenta" (PO- F III- P).

419 "per haec sacrosancta commercia, in illius inveniamur forma, in quo tecum est nostra substantia" (N- Nat. M1- S); "sancta commercia" (Q- p.D II F IV- S); "redemptionis nostrae sacrosancta commercia" (OC- F V- P);

420"votiva dona percepimus" (N- SS. Inn.- P).

421 "sanctificationes tuae" (Q- p.D I Sab- P); "sanctificationes tui" (PP- D XVII- P).

422 "haec piae devotionis officia" (PA- D V- S); "ad... peragendum iniunctum officium... proficiant" (O- Rege- S); "haec piae placationis officia" (D- Die ob.- S1; PS- 2.Mai.- S; PS- 14.Iul.- S; PS- 22.Sep.- S).

423 "sacrificium laudis" (PS- 2.Nov. M2- S; PS- 2.Nov. M3- P); "sacrificiis praesentibus" (PS- 15.Nov.- S; PS- 10.Iul.- S); "sacrificium" (PS- 16.Aug.- S); "sacrosancti sacrificii" (PS- 4.Iun.- P); "his sacrificiis..." (O- Conc.- S); "hoc sacrificio singulari" (DO- in coem.- S); "sacrificium nostrum" (V- ss. Apost.- S2; PS- 30 Nov.- S; PS- 3.Oct.- S); "famulorum tuorum sacrificium..." (VD- Pr.religiosorum- S); "sacrificia immaculata" (AS- D- S).

424 "haec sancta, quae gerimus" (PP- D XVII- S).

425 "refecti participatione muneris sacri" (C- un.Mart. I- P; C- un.Mart. IV- P; PS- 24.Ian.- O; PS- 19 Jan. s.Can.- P); "quos divina tribuis participatione gaudere..." (O- Lib.Eccl.- P); "huius participatio sancta mysterii" (PP- D XII- P).

426 "haec vota praesentia reddimus" (C- Ded. Eccl.- S1); "mysticis... repleti sumus votis et gaudiis" (PS- 6.Mar.- P).

427 "repleti benedicione caelesti..." (V- Angel.- P); "repleti benedictione sollemni" (PS- 15.Iun.- P).

428 "muneris precibusque" (S- D Sept.- S); "fidelium preces cum oblationibus hostiarum" (PA- D V- S); "populi tui oblationibus precibusque susceptis..." (PP- D XXIV- S); "muneribus nostris... precibusque" (C- un.Mart. III- S); "hostias tibi laudis offerimus, suppliciter deprecantes" (V- Angel.- S); "offerimus tibi preces et munera" (V- ss. Petr. & Paul.- O); "plebis tuae preces et munera" (VD- Voc.eccl.ser.- S); "preces et hostias" (DV- Infir.- S1); "oblationes et preces populi tui" (O- Temp.terraem.- S); "offerimus laudes et munera" (O- Rep.temp.- O); "preces... cum oblationibus hostiarum" (O- Navig.- S); "preces... oblationesque" (PS- 10.Mar.- S); "offerimus preces et hostias" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- S); "preces et hostia salutaris" (PS- 30.Apr.- O); "preces et hostias" (PS- 3.Iul.- S); "offerimus tibi preces et hostias" (PS- 15.Sep.- S).

429 "praesentibus sacrificiis... ieiunia nostra sanctifica" (Q- p.D I Sab- S); "sacrificia... medicinalibus sunt instituta ieiuniis" (Q- p.D I F V- S); "et operationem nostram compleant, et praemia confirment" (PS- 1.Mai.- P); "sacrosancti sacrificii... grata semper in mentibus nostris memoria perseveret et fructus" (PS- 4.Iun.- P).

430 "praesenti sacrificio... nos ieiunia... sanctificent" (Q- p.D II F V- S); "da nobis... perfectae caritatis sacrificium... cum altaris oblatione coniungere" (PS- 22.Iun.- S).

431 "nobis haec terrena substantia conferat, quod divinum est" (N- Nat. M2- S1); "laetamur gustu" (Q- p.D I F II- P); "de munere temporali fiat nobis remedium sempiternum" (QP- p.D I F V- P); "mirabiliter et pascitur et nutritur (OC- F IV- S); "de operibus manuum nostrarum offerimus hostias" (PS- 1.Mai.- S); "ut quod ore contingimus, pura mente capiamus" (PS- 26.Sep.- P; PS- 5.Oct. - P; C- pl.Mart. II- P); "ut quod ore percepimus, pura mente sectemur" (PP- D XXI- P); "ut quod ore prosequimur, contingamus et mente" (PS- 8.Mai.- P; PS- 29.Sep.- P); "praesta..., ut quod temporaliter gerimus, aeternis gaudiis consequamur" (PS- 26.Iun.- P).

432 "refecti cibo potuque caelesti" (N- S. Ioan.- P; C- Conf.n.Pont. I- P; PS- 23 Ian.- P); "caelestibus pasti deliciis" (PE- D VI- P); "caelesti doni benedictio percepta" (Q- F V p.cin.- P); "caelestia alimenta" (S- D Quin.- P); "quos uno pane caelesti satiasti..." (Q- F VI p.cin.- P); "caelestis munere vegetati" (Q- Sab p.cin.- P); "caeleste munus" (Q- p.D I F V- Sp); "caelestia dona capientes" (Q- p.D IV F V- P); "caelestibus nos munda mysteriis" (C- un.Mart. III- S); "caelestibus repleti mysteriis" (VD- Voc.eccl.pet.- P); "sumpsimus sacramenta caelestia" (O- Posc.suf.1- P); "quos caelesti recreas munere" (O- Prael.- P); "quos uno pane caelesti satiasti" (O- Conc.- P); "sancta haec, quae a te sumpsimus" (O- Rem.pecc.- P); "caelestis participatio sacramenti" (DO- Pat. et mat.- P); "quos caelesti alimento satiasti" (PS- 11.Feb.- P); "caelestibus refecti mysteriis" (PS- 12.Feb.- P); "sit nobis... reparatio mentis et corporis caeleste mysterium, ut, cuius exsequimur actionem... sentiamus effectum" (PS- 14.Feb.- P); "sumpta... sacramenta caelestia" (PS- 2.Apr.- P); "caelesti alimonia refecti" (PS- 14.Apr.- P); "caelestis nos munda mysteriis" (PS- 6.Mai.- S); "repleti alimonia caelesti et spiritali poculo recreati" (PS- 3.Mai.- P); "refecti pane caelesti, ad vitam, quaesumus, nutriamur aeternam" (PS- 6.Mai.- P); "caelestibus pasti deliciis" (PS- 26.Mai.- P); "caeli alimonia refecti" (PS- 1.Iun.- P); "angelorum esca nutritos..." (PS- 21.Iun.- P); "sumpsimus... sacramenta caelestia" (PS- 26.Iun.- P); "caelesti alimento satiasti..." (PS- 29.Iun.- P); "caelesti dape qua pasti sumus..." (PS- 5.Iul.- P); "nobis munera dignaris praebere caelestia" (PS- 7.Iul.- P); "caelestibus sacramentis vegetati" (PS- 26.Iul.- P); "haec caelestia alimenta" (PS- 18.Iul.- P); "caelestia alimenta percepimus" (PS- 19.Iul.- P); "angelorum pane refecti" (PS- 20.Iul.- P); "caelesti sacrificii" (PS- 2.Aug.- S); "quos caelestis panis virtute satiasti..." (PS- 21.Aug.- P); "donis caelestibus" (PS- 30.Sep.- S); "repleti alimonia caelesti" (PS- 30.Sep.- P); "nos caeleste mysterium inflammet..." (PS- 3.Oct.- P); "caelestia alimenta percepimus" (PS- 19.Oct.- P); "caelestibus refecti sacramentis et gaudiis" (PS- 8.Nov.- P); "divina dape refectis" (PS- 26.Nov.- P); "repleti alimonia caelesti et spirituali poculo recreati" (PS- 28.Mar.- P); "spiritualibus nos instaurent alimentis" (PA- D III- P); "suavitas aeterna contingat et vegetet" (PS- 9.Sep.- P); "mysticis... repleti sumus votis et gaudiis" (PS- 25.Oct.- P).

433 "in mysterii salutaris faciat transire consortium" (A- F VI quat. temp.- P); "caelestibus nos munda mysteriis" (A- F VI quat. temp.- S); "haec nos communio... caelestis remedii faciat esse consortes" (N- S. Thom.- P); "munera tua nos... caelestibus semper instaurent alimentis" (PE- D IV- P); "ut divinis vegetati sacramentis, ad eorum promissa capienda, tuo munere praeparemur" (PE- D II- P); "in mysterii salutaris faciat transire consortium" (Q- D I- P); "sacrificium... offerimus, de quo martyrium sumpsit omne principium" (Q- p.D III F V- S); "hostias..., quae temporalem consolationem significent, ut promissa non desperemus aeterna" (QP- p.D I F III- S); "quod tempore nostrae mortalitatis exsequimur, immortalitatis tuae munere consequamur" (H- F V M. i.Cen.- P); "ut, quod agit mysterio, virtute perficiat" (PA- D II- S); "ut, cuius exsequimur cultum, sentiamus effectum" (PP- D VIII- P); "ut, quae visibilibus mysteriis sumenda percepimus, invisibili consequamur effectu" (AS- Asc.D.- P); "ut, quod mysteriis agimus, piis effectibus celebremus" (PO- F IV- S); "ut quae... gerimus, dignis sensibus tuo munere capiamus" (PP- F IV quat. temp. Sept.- P); "perficiant in nobis... quod continent, ut quae nunc specie gerimus, rerum veritate capiamus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- P); "ut, de perceptis muneribus gratias exhibentes, beneficia potiora sumamus" (C- Conf.Pont. I- P); "ut, terrenis affectibus expiati, ad superni plenitudinem sacramenti, cuius libavimus sancta, tendamus" (VD- quaq.neces.- P); "ut, cuius exsequimur cultum..., sentiamus effectum" (PS- 24.Ian.- P); "ut quae temporali celebramus actione, perpetua salvatione capiamus" (PS- 10.Mar.- P); "munera nostra... quorum mirabile mysterium sanctus... adversus impiorum calumnias strenue defendit" (PS- 14.Apr.- S); porali celebramus actione, perpetua salvatione capiamus" (PS- 28.Iul.- P); "ut, quod votis celebrat, comprehendat effectu" (PS- 29.Iul. s. Fel.- O); "ut, cuius exsequimur cultum..., sentiamus effectum" (PS- 8.Aug. s.Cyr.- P); "ut... quae temporaliter agimus, spiritualiter consequamur" (PS- 25.Oct.- P); "ut, quae gerimus..., nobis proficiant ad medelam" (PS- 28.Oct.- P); "ut quod... mysterio gerimus... pio consequamur affectu" (PS- 15.Nov.- S).

434 "quod eisdem muneribus declaratur, immolatur et sumitur, Iesus Christus" (E- Epiph. D.- S); "ut Unigeniti Filii tui... ubique sacrificium innovetur" (VD- Voc.eccl.- O); "Agnum immaculatum offerentes" (PS- 22.Aug.- S); "quem sacrificiis praesentibus immolamus..., Iesus Christus..." (PS- Iesu Ch.Regis- S).

435 "per temporalem Filii tui mortem, quam mysteria veneranda testantur..." (H- F IV- P); "ut, quae in tui commemoratione nos facere praecepisti, in nostrae proficiant infirmitatis auxilium" (PO- F VI- P); "sub Sacramento mirabili passionis tuae memoriam reliquisti" (PP- Ss. Corp.- O); "salutarem hostiam... offerentes, fac nos sacrificium mortis tuae rite recolere; ac... eiusdem sacrificii fructum copiose percipere" (PS- 27.Feb.- S); "passionis Dominicae mysteria celebramus" (PS- 2.Sep.- S); "passionis Dominicae mysteria celebramus" (PS- 2.Sept.- S); cf. "gloriam divinae potentiae munera... oblata testantur" (PS- 15.Iun.- S).

436 "muneribus, quibus ipsius venerabilis sacramenti celebramus exordium" (Q- F IV cin.- S).

437 "pro quibus Christus..., per suum cruorem, instituit paschale mysterium" (H- F VI pars IV- O3); "hostia immaculata, qua illud Domini nostri Iesu Christi immensae caritatis opus renovamus..." (PS- 18.Iul.- S).

438 "haec oblatio... quae in ara crucis etiam totius mundi tulit offensam" (V- s.Cruc.- S); "oblatio, quam immolando totius mundi tribuisti relaxari delicta" (PS- 12.Mar.- S); "hostiam... humanae reconciliationis offerimus" (PS- Iesu Ch.Regis- S).

439 "nos, una secum, hostias tibi gratas exhibeat" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- S); "per eadem hostiam tibi sanctam seipsum exhibere" (PS- 2.Aug.- S).

440 "communicamus Corpori et Sanguini" Christi (Q- p.D III Sab- P).

441 "divinitatis tuae sempiterna fruitione repleri, quam pretiosi Corporis et Sanguinis tui temporalis perceptio praefigurat" (PP- Ss. Corp.- P); "unitatis et pacis dona... quae sub oblatis muneribus mystice designantur" (PP- Ss. Corp.- S); "haec sacramenta salutis nostrae" (DO- Def.fra.- S); "suavitas aeterna contingat et vegetet, quae in Martyre... Filii tui bono iugiter odore pascatur" (PS- 9.Sept.-P); "munera... remedium nobis perpetuae salutis operentur" (PS- 11.Sep.-S).

442 "sumpta sacra communio... fidelium in te unionem praesignat" (VD- Eccl.unit.- P); "pignus facias nobis unitatis et pacis" (PS- 1.Mai.- S).

443 "in mentibus nostris... verae fidei sacramenta confirma" (PS- 25.Mar.- S).

444 "sacrificium nostrum, quod ad gloriam Filii tui... offerimus tibi, ut maiestati tuae placere possit ad laudem, et nobis proficere ad salutem" (N- Ss. Nom. Iesu- S); "in honorem nominis Filii tui... maiestati tuae obtulimus..." (N- Ss. Nom. Iesu- P).

445 "hostia... et sacri peragat instituta mysterii..." (A- D III- S).

446 "et salutare tuum in nobis mirabiliter operetur" (A- D III- S); "ut et devotioni nostrae proficiant, et saluti" (A- Sab quat. temp.- S); "ad nostrae salutis auxilium provenire concede" (N- Nat. M2- S2); "ut hoc idem [caeleste donum] nobis et sacramenti causa sit, et salutis" (Q- F V p.cin.- P); "benedictionem nobis conferat salutarem sacra semper oblatio" (PA- D II- S); "ut perpetuae salutis auxilio, fides semper vera proficiat" (OC- Sab- P); "munera... saluti credentium perpetua sanctificatione sumenda concede" (PP- D III- S); "proficiat ad salutem" (PP- D V- S; PP- D VII- S); "nobis salutaria, te miserante, reddantur" (C- pl.Mart. II- S); "proficiat nobis ad salutem corporis et animae" (V- Ss.Trin.- P); "ad salutem nostram provenire concedas" (V- Angel.- S); "redemptionis nostrae munere vegetati... hoc perpetuae salutis auxilio..." (VD- Fid.prop.- P); "et tam viventibus, quam defunctis proficiat ad salutem" (O- Rem.pecc.- S); "praesens oblatio fiat... populo tuo salutaris" (PS- 13.Iun.- S); "munera... nobis proficiant ad salutem" (PS- 29.Aug.- S); "hostias... proficere sibi sentiat ad salutem" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "hostias... ad salutem nostram provenire concedas" (PS- 29.Sep.- S); "munera nostrae devotionis... nobis salutaria" (PS- 5.Oct. - S); "ut easdem [hostias] ad salutem nostram provenire concedas" (PS- 24.Oct.- S).

447 "sacrificia..., ut remedia fieri nostra praestares" (PP- D X- S); "ut sacrosancta mysteria... et praesens nobis remedium esse facias, et futurum" (PS- 2.Feb.- P); "ut... medicina sacramenti et corporibus nostris prosit et mentibus" (PS- 15.Iun.- P); "nobis proficiant ad medelam" (PS- 30.Iun.- P); "hostia immaculata... sit... contra omnes corporis et animae infirminates salutare remedium, et in extremo agone solatium et tutela" (PS- 18.Iul.- S); "ut remedium nobis perpetuae salutis operentur" (PS- 11.Sep.- S); "nobis proficiant ad medelam" (PS- 21.Sep.- P); "ut munera... et medelam nobis operentur, et gloriam" (PS- 30.Sep.- S); "ut munera quae deferimus... et medelam nobis operentur et gloriam" (PS- 18.Oct.- S).

448 "tui nos sacramenti libatio sancta restauret..." (A- F VI quat. temp.- P); "sacramenti tui veneranda perceptio in novam transferat creaturam" (OC- F IV- P).

449 "reparatio mentis et corporis" (PP- D VIII- P); "illius in nobis culpae vulnera reparent..." (PS- 8 Dec.- P); "sit nobis... reparatio mentis et corporis caeleste mysterium" (PS- 14.Feb.- P).

450 "haec nos communio purget a crimine" (N- S. Thom.- P; N- Oct. Nat.- P); "haec hostia... emundet nostra delicta..." (PE- D III- S); "fragilitatem nostram ab omni malo purget semper, et muniat" (PE- D IV- S); "haec hostia.. emundet nostra delicta" (S- D Quin.- S); "huius operatione mundati" (Q- Sab p.cin.- S); "purget a crimine, et caelestis remedii faciat esse consortes" (Q- p.D II F II- P); "per haec sancta commercia, vincula peccatorum nostrorum absolve" (Q- p.D II F IV- S); "haec hostia... emundet nostra delicta" (Q- D III- S); "emundet nostra delicta" (Q- p.D IV F III- S); "his sacrificiis peccata nostra mundentur" (Q- p.D IV F IV- S); "huius munere sacramenti purificatum tibi pectus offerre" (PO- Sab- S); "a praeteritis delictis exuat et futuris" (PP- D XVII- S); "nos corpore pariter et mente purificet" (PS- 3 Dec.- S); "emundet nostra delicta" (PP- F IV quat. temp. Sept.- S); "haec nos communio purget a crimine" (C- pl.Mart. III- P); "nos corpore pariter et mente purificet" (C- Conf.n.Pont. II- S); "haec nos communio purget a crimine, et caelestis remedii faciat esse consortes" (C- s.Maria i.Sab. II- P); "ab omnibus nos purget offensis" (V- s.Cruc.- S); "haec nos communio purget a crimine..." (VD- Ben.Abb.- P); "purificent nos... sacramenta quae sumpsimus" (O- Tent.- P); "haec nos communio... eruat a delictis..." (O- Inim.- S); "purificendo nos... sacramenta quae sumpsimus" (O- Viv. et def.- P); "anima... his purgata sacrificiis" (D- Ann.def.- P); "his sacrificiis... purgata anima... ad indulgentiam et refrigerium sempiternum pervenire mereatur" (DO- Alt.def.ep.- P); "his sacrificiis... anima... a peccatis omnibus exuatur, sine quibus a culpa nemo liber exstitit" (DO- Una def.- S); "hostia sacranda... peccata nostra purificet" (PS- 9.Iun.- S); "nos percepta tua sancta purificent" (PS- 11.Sep.- P); "sacramenta, quae sumpsimus... purificent nos... et a cunctis efficiant vitiis absolutos" (PS- 15.Sep. s.Nic.- P); "oblatio... nos et a reatibus nostris expediat, et perpetua salvatione confirmet" (PS- 14.Oct.- S); "ut reatus nostros munera sacrata purificent, et recte vivendi nobis operentur effectum" (PS- 14.Oct.- P); "nos corpore pariter et mente purificet" (PS- 19.Oct.- S); "animae his purgatae sacrificiis" (PS- 2.Nov. M2- P).

451 "percipientes hoc munere veniam peccatorum..." (DV- Rem.pecc.- P); "nobis... ad veniam prodesse perficias" (PS- 30 Nov.- P); "sacramenta... veniam nobis concilient et gratiam" (PS- 18.Mai.- P).

452 "sanctificet nos, qua pasti sumus, mensa caelestis, et supernis promissionibus reddat acceptos" (Q- p.D III F IV- P); "corpora, mentesque sanctificet" (Q- D III- S); "sanctificet nos tui perceptio sacramenti" (PS- 29 Nov. s. Saturn.- P); "subditorum tibi corpora mentesque sanctificet" (PP- F IV quat. temp. Sept.- S); "sanctificati divino mysterio..." (O- Navig.- P); "sanctificati salutari mysterio" (PS- 25.Ian.- P); "Sacramenta... mentes et corda nostra sanctificent; ut divinae consortes naturae effici mereamur" (PS- 18.Mar.- P); "sanctificati... salutari mysterio" (PS- 5.Iun.- P); "ut sacrosancta mysteria, in quibus omnis sanctitatis fontem constituisti, nos quoque in veritate sanctificent" (PS- 31.Iul.- S).

453 "sacris mysteriis expiati" (Q- p.D III F III- P; V- ss. Apost.- S1); "a cunctis erroribus expiatos" (Q- p.D III F IV- P).

454 "nostrorum fiat purgatio delictorum, et tuae propitiatio maiestatis" (QP- p.D I F II- S); "hac oblatione placatus" (PP- D XIII- S); "sacramenta sancta... ad tuae nobis proficiant placationis augmentum" (PS- 12.Mai.- P); "...nobis conferant tuae propitiationis auxilium" (PS- 10.Mar.- S).

455 "per huius sacrificii veneranda commercia, unius summae divinitatis participes effecisti" (PA- D IV- S).

456 "munera tua nos... a delectationibus terrenis expediat" (PE- D IV- P).

457 "quibus nos et praesentibus exui malis confidimus et futuris" (C- Conf.n.Pont. I- S).

458 "conferre subsidium" (N- SS. Inn.- P); "praebeant... subsidium" (Q- F IV cin.- P); "nostrae fragilitatis subsidium" (PP- D XI- S); "hostias tibi, Domine, beati Martyris tui... dicatas meritis... assume: et ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium" (C- un.Mart. I- S); "sumptis salutis nostrae subsidiis" (C- Fest. B.M.V.- P); "praesta... eorum nobis celebratione, tuae protectionis contra omnes adversitates subsidium" (O- Familia- P); "sacramenta... et temporalis vitae subsidia nobis conferant et aeternae" (PS- 2.Apr.- P); "sumptis salutis nostrae subsidiis" (PS- 12.Sep.- P).

459 "aeternitatis auxilium" (Q- Sab p.cin.- P); "ut vitae nobis praesentis auxilium, et aeternitatis efficiant sacramentum" (QP- p.D I F V- S); "ad aeternitatis nobis medelam, te operante, proficiant" (H- M. Vig. Pasch.- S); "animabus... requiem et lucem obtineat perpetuam" (DO- Pat. et mat.- P); "ut animae... per huius virtutem sacramenti a peccatis omnibus expiatae, lucis perpetuae, te miserante, recipiant beatitudinem" (DO- Def.fra.- P); "ut hoc sacrificio singulari, vinculis horrendae mortis exuti, vitam mereantur aeternam" (DO- in coem.- S).

460 "sacrificium vivificet nos semper et muniat" (S- D Sex.- S); "sacrificium vivificet nos semper et muniat" (Q- p.D IV F II- S); "vivificet nos... divina quam obtulimus et sumpsimus hostia" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- P); "munus quod offerimus... vitale populo tuo perfice sacramentum" (VD- Voc.eccl.- S).

461 "sacrificiis..., ut et devotioni nostrae proficiant, et saluti" (Q- F V p.cin.- S); "...divinum tua sancta fervorem, quo eorum et actu delectemur et fructu" (H- F II- P); "praebeant nobis divinum... fervorem" (PP- Ss. Cordis- P); "sacramenta... in nobis foveant caritatis ardorem" (PS- 13.Mai.- P); "devotionis nostrae proficiant, et saluti" (PS- 10.Iul.- S); "nos amoris igne... haec hostia salutaris inflammet" (PS- 21.Aug.- S).

462 "ad perpetuam atque praesentem haec oblatio nobis proficiat prosperitatem et pacem" (C- Fest. B.M.V.- S; C- s.Maria i.Sab. II- S); "in tua Ecclesia unitatis... operetur effectum" (VD- Eccl.unit.- P); "ut ab omni nos eruat bellorum nequitia et in tuae protectionis securitate constituat" (VD- Temp.bel.- S); "nos et erroribus universis potenter absolvat, et a totius eripiat perditionis incursu" (DV- Temp.mort.- S); "tua... sacramenta quae sumpsimus, famulos tuos... custodiant: et contra omnes adversos tueantur incursus" (DV- Pereg.- P); "haec oblatio salutaris ab omnibus tueatur adversis" (O- Rege- S); "sacramenta... ut et temporalis vitae nobis remedia praebeant, et aeternae" (PS- 28.Ian. s. Agn.- P); "hostias laudis, quam tibi... offerimus, sit tibi in odorem suavitatis, et nobis optatam conferat corporis et animae sanitatem" (PS- 11.Feb.- S); "ut... ad conterendas inimicorum insidias nos in tua protectionis securitate constituat" (PS- 28.Mar.- S); "ut... nos ab hoste maligno defendas, et Ecclesiam tuam perpetua pace custodias" (PS- 28.Mar.- P); "sacrificium... ab omni nos eruat bellorum nequitia, et per vexillum sanctae Crucis Filii tui, ad conterendas potestatis adversae insidias, nos in tuae protectionis securitate constituat" (PS- 3.Mai.- S); "sumpsimus votiva sacramenta... ut et temporalis vitae nobis remedia praebeant et aeternae" (PS- 2.Iul.- P); "sit nobis... vitae praesentis auxilium pariter et futurae" (PS- 24.Aug.- P); "sacramenta... et temporalis vitae nobis remedia praebeant, et aeternae" (PS- 8.Sep.- P); "ad perpetuam atque praesentem haec oblatio nobis proficiat prosperitatem et pacem" (PS- 12.Sep.- S); "ad perpetuam atque praesentem... nobis proficiat prosperitatem et pacem" (PS- 11.Oct.- S).

463 "ut haec salutaris hostia sit remedium et requies animarum eorum et corporum" (VD- Ben.Coem.- S).

464 "mysteria sacrosancta... amissam nobis, quaesumus, reconcilient gratiam: atque munus patientiae in illatis omnibus... impertiant" (O- Post.pat.- P).

465 "nos oblatio... mundet..., et renovet, gubernet, et protegat" (PE- D VI- S); "haec hostia... tua nos protectione dignos efficiat" (Q- p.D II F II- S); "tui perceptione sacramenti, et a nostris mundemur occultis, et ab hostium liberemur insidiis" (Q- p.D I F IV- P); "sacramenta... spiritualibus nos repleant alimentis, et corporalibus tueantur auxiliis" (Q- p.D IV F IV- P); "et vincula nostrae pravitatis absolvant, et tuae nobis misericordiae dona conciliet" (QP- D I- S); "munera nos oblata purificent, et te nobis facient esse placatum" (Q- p.D IV F VI- S); "participatio sacramenti, et... a reatibus expediat, et ab omnibus tueatur adversis" (Q- p.D IV F VI- P); "nos perceptio sacramenti mundet a crimine, et ad caelestia regna perducat" (Q- p.D III F VI- P); "et purificationem nobis tribuat et medelam" (QP- p.D I F II- P); "et gratiam nobis devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (QP- D II- S); "per huius operationem mysterii, et vitia nostra purgentur, et iusta desideria compleantur" (QP- D II- P); "sanctificationibus tuis... et vitia nostra purgentur, et remedia nobis sempiterna proveniant" (H- F III- P); "et vincula nostra pravitatis absolvant, et tuae nobis misericordiae dona concilient" (PA- i.Lit.- S); "et vitae nobis conferat praesentis auxilium, et gaudia sempiterna concilient" (OC- F V- P); "hostias... pro renatorum expiatione peccati deferimus, et pro acceleratione caelestis auxilii" (OC- F VI- S); "oblatio nos... purificet, et... ad caelestis vitae transferat actionem" (PP- D II- S); "ut quod offerimus sit tibi munus acceptum et nostrorum expiatio delictorum" (PP- Ss. Cordis- S); "sacrificia nos... immaculata purificent, et... supernae gratiae dent vigorem" (AS- D- S); "sentiamus... subsidium mentis et corporis, ut in utroque salvati, caelestis remedii plenitudine gloriemur" (PP- D XI- P); "vivificet nos.., et expiationem tribuat, et munimen" (PP- D XII- P); "fiat purgatio delictorum, et tuae propitiatio potestatis" (PP- D XIV- S); "purificent... et muniant... et ad perpetuae ducant salvationis effectum" (PP- D XIV- P); "nos... custodiant, et contra diabolicos semper tueantur incursus" (PP- D XV- S); "munda nos... sacrificii praesentis effectu, et perfice in nobis, ut eius mereamur esse participes" (PP- D XVI- S); "purifica mentes nostras, et renova caelestibus sacramentis, ut... corporum capiamus auxilium" (PP- D XVI- P); "nos vivificent, et misericordiae sempiternae praeparent expiatos" (PP- D III- P); "nos... purificent, et suo munere tueantur" (PP- D IV- P); "mundemur effectu et muniamur auxilio" (PP- D VI- P); "munera, quae tibi... deferimus, ut haec sacrosancta mysteria, gratiae tuae operante virtute, et praesentis vitae nos conversatione sanctificent, et ad gaudia sempiterna perducant" (PP- D VIII- S); "purificationem conferat, et tribuat unitatem" (PP- D IX- P); "vitia nostra curentur et remedia nobis aeterna proveniant" (PP- D XVII- P); "quae et expiando nos, tua gratia dignos efficiant, et ad sempiterna promissa perducant" (PP- F VI quat. temp. Sept.- S); "et gratiam nobis devotionis obtineat, et effectum beatae perennitatis acquirat" (PP- Sab quat. temp. Sept.- S); "caelestem nobis praebeant medicinam, et vitia nostri cordis expurgent" (PP- D XX- S); "a propiis reatibus indesinenter expediat, et ab omnibus tueatur adversis" (PP- D XXII- S); "haec nos communio purget a crimine, et... caelestis remedii faciat esse consortes" (C- un.Mart. II- P); "intercedente... passione vivificet nos semper et muniat" (V- Pass.D.- S); "mundet et muniat nos... divini sacramenti munus oblatum: et intercedente... a cunctis nos reddat et perversitatibus expiatos, et adversitatibus expeditos" (O- Posc.suf.2- P1); "salvet semper, et muniat" (O- Episc.- P); "sacramenti perceptio, peccatorum nostrorum maculas abstergat: et nos per humilitatis exhibitionem ad caelestia regna perducat" (O- Post.hum.- P); "sit nobis... intercessio salutaris ad veniam: sit ablutio scelerum, sit fortitudo fragilium, sit contra omnia mundi pericula firmamentum: sit vivorum atque mortuorum fidelium remissio omnium delictorum" (O- Viv. et def.- P); "et nostrae pravitatis veniam imploret, et gloriae tuae nobis dona conciliet" (PS- 1.Iun.- S); "hostia... et vincula nostrae pravitatis absolvat, et tuae nobis misericordiae dona conciliet" (PS- 2.Iun.- S).

466 "accepto pignore salutis aeternae" (Q- p.D II F VI- P); "sumpsimus pignus redemptionis aeternae..., quod sit nobis vitae praesentis auxilium pariter et futurae" (PS- 11.Aug.- P); "sumptum... pignus redemptionis aeternae" (PS- 24.Aug.- S).

467 "has oblationes, quas tibi offerimus pro famulis tuis..." (DV- Pereg.- S); "hostiam, quam tibi offerimus pro famulo..." (DV- Infir.- S3); "quas.. devota mente pro eis celebramus, proficere sibi sentiant ad medelam" (O- Prael.- S); "pro quibus tua mysteria celebramus" (O- Navig.- S); "has oblationes fidelium, quas tibi pro incolumitate eorum offerimus" (O- Sal.viv.- S); "pro anima... offerimus hostias" (DO- Def.sac.- S).

468 "has oblationes, quas pro peccatis nostris nomini tuo consecrandas deferimus; ut... cunctis nobis proveniant ad salutem" (O- Post.ser.- S); "oblationem, quam tuae maiestati pro peccatis nostris offerimus..." (O- Pet.comp.- S); "praesens sacrificium, quod tibi pro delictis nostris offerimus..." (O- Rem.pecc.- S).

469 "offerimus oblationes pro salute nostra" (O- Rep.m.cog.- S); "sacrosancta mysteria, quae pro reparationis nostrae munimine contulisti" (PS- 2.Feb.- P).

470 "sacrificia tuis oblata conspectibus" (PO- F VI- O); "oculis tuae maiestatis munus oblatum" (PP- Sab quat. temp. Sept.- S); "munera, quae oculis tuae maiestatis offerimus" (PP- D XIX- S); "ut nobis... donum largiri digneris, maiestati tuae devota offerimus actione" (O- Post.pat.- S); "tuae obtulimus maiestati" (O- Dev.am.- P; DO- Def.fra.- P); "munera, quae oculis tuae maiestatis offerimus" (PS- 2.Feb.- S).

471 "in his potius creaturis, quas ad fragilitatem nostrae subsidium condidisti, tuo quoque nomini munera iussisti dicanda constituisti..." (QP- p.D I F V- S); "sacrificia dicata... quae ad honorem nominis tui deferenda tribuisti" (PP- D X- S); "obtulerunt ad honorem nominis tui..." (PP- D V- S); "obtulerunt ad maiestatis tuae honorem" (PP- D VII- S); "hostias..., indulgentiam largiendo, tuo nomini dent honorem" (PP- D XII- S); "quod ad laudem tui nominis supplicantes offerimus, ad indulgentiam proficiat defunctorum" (DO- Pl.def.2- S).

472 hostias, quibus et te placari voluisti, et nobis salutem potenti pietate restitui" (PP- D XXI- S; O- Quac.trib.- S); "haec oblatio, quam immolando, totius mundi tribuisti relaxari delicta" (DO- Alt.def.ep.- S; DO- Uno def.- S); "sacrificium, cuius te voluisti dignanter immolatione placari" (Q- Sab p.cin.- S).

473 "sacrificia... ignis ille divinus absumat, qui discipulorum Christi... per Spiritum Sanctum corda succendit" (PO- F VI- S); "descendat... Spiritus Sanctus super hoc altare, qui et populi tui dona sanctificet, et sumentium corda dignanter emundet" (C- Ded. Eccl.- S3); "qui legalium differentiam hostiarum unius sacrificii perfectione sanxisti" (PP- D VII- S); "sacrificium... pari benedictione, sicut munera Abel, sanctifica" (PP- D VII- S); "fac, ut... in omni loco sacrificetur et offeratur nomini tuo oblatio munda" (VD- Fid.prop.- S); "super altaria tua... aspersionem sanguinis melius loquentem, quam Abel, innovemus" (PS- 1.Iul.- S).

474 "sanctifica.... per tui nominis invocationem" (PP- D Ss.Trin.- S; V- Ss.Trin.- S); "munera oblata sanctifica, ut et nobis Unigeniti tui Corpus et Sanguis fiant" (O- Rege- S); "plebis tuae dona sanctifica" (PS- 25.Ian.- S); "benedictio tua... munera nostra... nobis sacramentum redemptionis efficiat" (PS- 8.Nov.- S).

475 "tibi grata sit honore Sanctorum..." (PS- 3 Dec.- S); "in cuius veneratione jaec tuae obtulimus maiestati" (PS- 7 Dec.- P); "oblatio pro tuorum honore Sanctorum" (PS- 29.Iul.- S); "quorum memoriam sacramenti participatione recolimus" (PS- 1.Sept.- P).

476 "quae fidelibus tuis ad remedium providisti" (Q- p.D IV F V- P); "salutaria nobis esse concede" (PP- D XIX- S).

477 "sanctificationem tuam nobis... his mysteriis operare placatus" (Q- p.D II F III- S); "his sacrificiis concede" (Q- p.D II Sab- S).

478 "quoties huius hostiae commemoratio celebratur, opus nostrae redemptionis exercetur" (PP- D IX- S).

479 "uti mysteriis... ut effectibus nos eorum veraciter aptare digneris" (PE- D III- P); "renovemur effectu" (Q- p.D I F II- P); "ut illius salutaris capiamus effectum, cuius per haec mysteria pignus accepimus" (Q- p.D I F III- P); "sacrificii praesentis effectus" (PP- D XVI- S); "ut... salutaris sacrificii sentiamus effectum" (PS- 13.Iun.- P); "munera... oblata... nobis effectum tuae salvationis impendant" (PS- 15.Iun.- S); "ut... illius salutaris capiamus effectum, cuius per haec mysteria pignus accepimus" (PS- 10.Iul.- P); "ut.. sacramentorum, quae sumpsimus, obtineatur effectus" (PS- 7.Oct. - P).

480 "per huius operationem mysterii..." (Q- p.D I F VI- P); "tua nos sancta purificent, et operatione sua tibi placitos esse perficiant" (Q- p.D IV Sab- P); "per huius operationem mysterii" (PS- 30.Iul.- P).

481 "huius sacrificii potentia" (H- F V M.Chr.- S).

482 "huius virtute sacramenti da nobis... perseverantem in tua voluntate famulatum" (VD- Voc.rel.- P); "ut per huius virtutem sacramenti famulum tuum gratia tua confirmare digneris" (DV- Infir.- P3); "ut, per huius sacramenti virtutem, a cunctis nos mentis et corporis hostibus tuearis" (O- Posc.suf.2- S1); "huius virtute sacramenti, peccatorum meorum maculas absterge" (O- Seipso sac.- S); "per virtutem huius sacramenti, famulos tuos a cunctis adversitatibus protege" (O- Familia- S); "huius virtute mysterii" (O- Defens.- S); "huius virtute mysterii, et a propriis nos munda delictis, et... ab omnibus absolve peccatis" (O- Tent.- S).

483 "caelestis doni benedictione percepta..., ut hoc idem nobis et sacramenti causa sit et salutis" (QP- p.D I F IV- P).

484 "sacrificia... propensius ista nos salvent" (Q- p.D I F V- S); "sacramenti tui certa salvatio" (Q- p.D III F V- P); "tua sacrificia... dent salutem" (C- Doct.- P); "auxilientur nobis et... sempiterna faciant protectione gaudere" (C- Virg. I- P); "nos protegat" (VD- Coron.Pap.- P); "salvet semper et muniat" (VD- Coron.Pap.- P); "tribuant nobis... continuum tua sancta praesidium" (PS- 25.Apr.- P); "fideles tuos... custodiant sacramenta, et contra omnes adversos tueantur incursus" (PS- 29.Apr.- P); "communio sumpta nos salvet, et in tuae veritatis luce confirmet" (PS- 13.Aug.- P); "haec hostia... nos propitiatione tua dignos efficiat" (PS- 22.Nov.- S).

485 "sacrificia... nobis impetrent apud clementiam tuam omnis boni salutaris effectum" (PS- Septem Dolor. B.M.V.- S); "nobis impetrent... omnis boni salutaris effectum" (PS- 15.Sep.- P).

486 "per eadem [munera dicata] nos placatus intende" (N- S. Thom.- S); "ut illius salutaris capiamus effectum, cuius per haec mysteria pignus accepimus" (PE- D V- P); "per quae veraciter vivimus" (PE- D VI- P); "caelestia alimenta..., per haec contra omnia adversa muniamur" (S- D Quin.- P); "per haec veniat... sacramenta nostrae redemptionis effectus" (Q- p.D III F III- S); "concede semper nos per haec mysteria paschalia gratulari, ut continua nostrae reparationis operatio, perpetuae fiat causa laetitiae" (OC- Sab- S); "per huius sacrificii veneranda commercia, unius summae divinitatis participes effecisti" (PA- D IV- S); "per haec quae fideliter sumpsimus, et purgemur a vitiis et a periculis omnibus eruamur" (PA- D IV- P); "per haec... ad caelestem gloriam transeamus" (PA- D V- S); "per eam nosmetipsos tibi perfice munus aeternum" (PP- D Ss.Trin.- S); "per haec eadem nos placatus intende" (PS- 29 Nov. s. Saturn.- S); "per haec contra omnia adversa muniamur" (PS- 3 Dec.- P); "per ea, ut... vita nostra inter adversa et prospera ubique dirigatur" (PS- 6 Dec.- S); "munera tibi dicata sanctifica et... per eadem nos placatus intende" (C- un.Mart. II- S); "per haec contra omnia adversa muniamur" (C- Conf.n.Pont. II- P); "per eam nosmetipsos tibi perfice munus aeternum" (V- Ss.Trin.- S); "per eam universa illius purgentur delicta" (DV- Infir.- S3); "per quae unitatis et pacis in Ecclesia tua nobis dona concedas" (VD- Eccl.unit.- S); "concede... per huius sacramenti mysterium, meorum mihi veniam peccatorum, ut tuae maiestati digne merear famulari" (O- Seipso sac.- P); "ut per haec quae sumpsimus, a cunctis eripi mereamur adversis" (VD- Grat.act.- P); "caritatis donum... per haec, quae offerimus sacrificia, facias veraciter apprehendi" (O- Post.car.- S); "hoc sacrificium laudis tuae obtulimus maiestati: ut per haec sancta..." (O- Dev.am.- S); "ut per haec sancta, supernae benedictionis gratiam obtineant, et gloriam aeternae beatitudinis acquirant" (O- Dev.am.- S); "per piae placationis officia, perpetuam misericordiam consequatur" (DO- Una def.- S); "per haec sacramenta salutis nostrae, cunctorum remissionem tribue peccatorum" (DO- Def.fra.- S); "hostias... nomini tuo sacrandas offerimus; per quam nos expiari facias et defendi" (PS- 24.Feb.- S); "ut per haec sancta, quae sumpsimus..., veniam consequamur et pacem" (PS- 24.Feb.- P); "nos per haec a peccatorum nostrorum maculis emunda" (PS- 11.Iun.- S); "per haec divina mysteria, ad novi Testamenti mediatorem Iesum accedamus" (PS- 1.Iul.- S); "per haec piae devotionis officia ad caelestem gloriam transeamus" (PS- 9.Nov.- S); "animabus... per haec sacramenta salutis nostrae, cunctorum remissionem tribue peccatorum" (PS- 2.Nov. M3- S).

487 "pura mente capiamus" (QP- p.D I F V- P); "immaculatam hostiam... mundo corde suscipere studeamus" (PS- 18.Mar.- S); "ut... pia mentis praeparatione et cordis puritate... Corpus et Sanguinem Filii tui sancte percipere mereamur" (PS- 26.Nov.- S).

488 "digne tuis servire semper altaribus tuis" (QP- p.D I F VI- S); "purificet nos muneris praesentis oblatio, et dignos sacra participatione efficiat" (PO- F III- S); "sedula servitute, te donante, gerimus" (PP- F IV quat. temp. Sept.- P); "purificet nos... muneris praesentis oblatio; et dignos sacra participatione perficiat" (VD- quaq.neces.- S); "ut... digne in circuitu sacrae huius mensae tuae esse valeamus" (PS- 4.Iun.- S).

489Zum Thema vgl. G. MARINEZ Y MARTINEZ, La escatologia en la Liturgia Romana Antigua, Salamanca-Madrid 1976.

490 "praesens remedium et futurum" (A- Sab quat. temp.- P); "et praesentis vitae... et aeternae" (N- SS. Inn.- P); "vitae praesentis auxilium pariter et futurae" (PS- 11.Aug.- P); "quam de praesenti saeculo transtulisti" (PS- 14.Aug.- S).

491 "et temporalis vitae nobis remedia praebeant et aeternae" (PS- 2.Iul.- P); "et temporalis vitae nobis remedia praebeant, et aeternae" (PS- 8.Sep.- P).

492 "de praeteritis ad nova transimus" (H- F V M.Chr.- P).

493 "concede... salutis nostrae pretium sollemni cultu ita venerari, atque a praesentis vitae malis eius virtute defendi in terris; ut fructu perpetuo laetemur in caelis" (PS- 1.Iul.- O); "da... prospera mundi... despicere, et caelestia semper inquirere" (PS- 23.Aug.- O).

494 "Aeternitatem nobis... conferat" (PS- 30.Apr.- P).

495 "effectum beatae perennitatis..." (N- D i.Oct.- S; PP- Sab quat. temp. Sept.- S).

496 "sempiternam beatitudinem consequantur" (OC- F V- S); "ad perpetuae beatitudinis consortium pervenire concedas" (DO- Def.fra.- O); "aeternae beatitudinis praemia..." (A- F IV quat. temp.- O1); "ut animas... ad perpetuae beatitudinis consortium pervenire concedas" (PS- 2.Nov. M3- O).

497 "lucis perpetuae, te miserante, recipiant beatitudinem" (DO- Def.fra.- P).

498 "me... cum illis felicitati Sanctorum coniunge" (DO- Pat. et mat.- S).

499 "cui soli cognitus est numerus electorum in superna felicitate locandus...." (O- Viv. et def.- S).

500 "ad vitam perveniamus aeternam" (AS- Asc.D.- S); "ad caelestis vitae transferat actionem" (PP- D II- S); "ut ad vitam, una cum grege sibi credito, perveniat sempiternam" (VD- Coron.Pap.- O); "Deus, qui humano generi et salutis remedia, et vitae aeternae munera contulisti" (DV- Infir.- O3); "ut... vinculis horrendae mortis exuti, vitam mereantur aeternam" (DO- in coem.- S); "aeternae vitae suffragia" (PS- 3.Mai.- O); "ad vitam, quaesumus, nutriamur aeternam" (PS- 6.Mai.- P); "ad vitam perveniamus aeternam" (PS- 2.Oct.- S).

501 "miserere animae..., et a contagiis mortalitatis exutam, in aeternae salvationis partem restitue" (DO- Una def.- O); "ad aeternam salutem pervenire mereamur" (PS- 26.Iul.- P).

502 "ut animae... terrenis exutae contagiis, in tuae redemptionis parte numerentur" (DO- Pl.def.1- P); "ut eas [animas]... tuae redemptionis facias esse participes" (PS- 2.Nov. M1- P).

503 "gloriam sempiternam" (Q- p.D III F V- O); "ad resurrectionis gloriam perducamur" (C- s.Maria i.Sab. I- P); "caelestis gloriae facias esse participes" (V- s.Ios.- P); "amborum meritis, aeternitatis gloriam consequamur" (V- ss. Petr. & Paul.- O); "eorum gloriam sempiternam et proficiendo celebrare et celebrando proficere" (V- ss. Apost.- O1); "gratiam tribuens in praesenti, et gloriam in futuro" (O- Posc.suf.2- S1); "ut per haec sancta, supernae benedictionis gratiam obtineant, et gloriam aeternae beatitudinis acquirant" (O- Dev.am.- S); "ut... per passionem eius et crucem, ad resurrectionis gloriam perducamur" (PS- 25.Mar.- P); "ut... ad caelestem gloriam pervenire mereantur" (PS- 4.Iun.- O); "ut... gloriae eius consortes efficiamur" (PS- 18.Mai.- S); "aeternam gloriam consequi valeamus" (PS- 8.Aug.- O); "Mariam... corpore et anima ad caelestem gloriam assumpsisti" (PS- 15.Aug.- O); "ut... ipsius gloriae mereamur esse consortes" (PS- 15.Aug.- O); "ad resurrectionis gloriam perducamur" (PS- 15.Aug.- P); "consequi mereamur... gloriam sempiternam" (PS- 16.Aug.- S); "tuae gratiae in praesenti, et aeternae gloriae in futuro participes esse mereamur" (PS- 16.Aug.- P); "ad caelestem gloriam transeamus" (PS- 9.Nov.- S); "ad gloriae tuae fastigium feliciter perducamur" (PS- 10.Nov.- O); "ut... ad perennem in caelis gloriam sublimari mereamur" (PS- 13.Nov.- O); "ut... gloriam assequamur aeternam" (PS- 24.Nov.- O); "aeternitatis gloria coronasti" (PS- 13.Oct.- O); "da nobis eorum gloriam sempiternam... proficere" (PS- 28.Oct.- O).

504 "ad perpetuam nos maiestatis tuae laudationem... perducat" (PS- 31.Iul.- P).

505 "ut consolatione praesenti, ad futura bona proficiat" (QP- p.D I Sab- Sp).

506 "coronam iustitiae a te accipere mereamur" (PS- 28.Mar.- O); "ut... studio gloriae tuae in animarum salute ferventes, eius in caelis coronae participes fieri valeamus" (PS- 15.Mai.- O); "ad caelestem mereamur coronam pervenire" (PS- 18.Iul.- O); "ut... certantes in terris, coronari mereamur in caelis" (PS- 31.Iul.- O).

507 "ad caelestia regna" (Q- p.D III F VI- P); "ad caelestia regna perducat" (O- Post.hum.- P); "ad caelestis regni gloriam" (PS- 2.Sept.- P).

508 "ad regnum aeternum..." (PS- 15.Iul.- O).

509 "ad sempiterna promissa" (A- F IV quat. temp.- S); "praesentis vitae remedia... praemia aeterna" (A- Sab quat. temp.- O4); "supernae promissiones" (Q- p.D III F IV- P); "promissiones tuas" (PP- D V- O); "ad tua promissa currentes, caelestium bonorum facias esse consortes" (PP- D X- O); "mereamur assequi quod promittis" (PP- D XIII- O); "ad sempiterna promissa perducant" (PP- F VI quat. temp. Sept.- S); "ut.. promissa humilibus praemia feliciter consequamur" (PS- 2.Apr.- O).

510 "per temporalia festa... pervenire ad gaudia aeterna mereamur" (OC- F IV- O); "vitae.. praesentis auxilium, et gaudia sempiterna concilient" (OC- F V- P); "per haec contingere ad gaudia aeterna mereamur" (OC- Sab- O); "continua nostrae reparationis operatio perpetuae fiat causa laetitiae" (OC- Sab- S); "perpetuae fructum concede laetitiae" (OC- D i.Alb.- S); "perpetuam concede laetitiam" (PA- D II- O); "gaudiis perfrui sempiternis" (PA- D II- O); "ubi vera sunt gaudia" (PA- D IV- O); "aeternis gaudiis consequamur, quod temporaliter gerimus" (PO- F IV- P); "praesentis vitae nos conversatione sanctificent, et ad gaudia sempiterna perducant" (PP- D VIII- S); "a praesenti liberari tristitia et aeterna perfrui laetitia" (C- Fest. B.M.V.- O); "in aeternae claritatis gaudio" (DO- Pat. et mat.- O); "gaudium sempiternum... concede" (DO- Pat. et mat.- S); "concede, ut caritatis tuae dulcedine perfusi... aeterna gaudia consequamur" (PS- 29.Ian.- O); "ut ad aeterna mereamur gaudia pervenire" (PS- 10.Feb.- O); "ut... aeterna gaudia consequamur" (PS- 23.Feb.- O); "ad aeternam mereamur pervenire laetitiam" (PS- 25.Mar.- S); "ut... gaudiis perfrui mereamur aeternis" (PS- 1.Iun.- O); "quod temporaliter gerimus, aeternis gaudiis consequamur" (PS- 26.Iun.- P); "da nobis... ad aeterna gaudia pervenire" (PS- 8.Iul.- O); "concede, ut... ad gaudia sempiterna pervenire mereamur" (PS- 16.Iul.- O); "aeternae vitae gaudia consequamur" (PS- 22.Aug.- P); "ut... ad gaudia aeterna pervenire mereantur in caelis" (PS- 12.Sep.- O).

511 "animas..., ut in te semper cum Sanctis tuis sine fine laetentur" (VD- Ben.Coem.- O); "ut... tecum sine fine laetentur" (DO- in coem.- O); "ita nos consociari fletibus, ut perfruamur et gaudiis" (PS- 12.Feb.- O).

512 "in caelesti patria perpetua libertate gaudere" (PS- 28.Ian.- O).

513 "bona invisibilia" (PP- D V- O).

514 "post huius temporis decursum, ad aeternam perveniat hereditatem" (O- Rege- P).

515 "ut, qui... postulata concedis, ad praemia futura disponas" (VD- Grat.act.- O); "quatenus sobrie, iuste, pieque viventes, praemia consequamur aeterna" (O- Post.hum.- S); "cui sacerdotale donasti meritum, dones et praemium" (DO- Def.sac.- S); "ut... praemia consequamur, quae promittis" (PS- 1.Mai.- O); "ut praemia consequamur aeterna" (PS- 27.Aug.- O; PS- 3.Sep.- O); "ut, cuius mysterium in terra cognovimus, eius redemptionis praemia in caelo mereamur" (PS- 14.Sept.- O); "ut praemia consequamur aeterna" (PS- 9.Oct.- O); "quibus fidei christianae meritum contulisti, dones et praemium" (PS- 2.Nov. M1- S).

516 "aeternae remunerationis mercedem..." (VD- Ben.Abb.- O); "ut copiosam mercedem in regno gloriae tuae cum Sanctis habeamus" (PS- 26.Nov.- P).

517 "misericordiae sempiternae praeparent expiatos" (PP- D III- P); "ut tibi servientes, ad tuam iugiter misericordiam pervenire mereantur" (O- Grad.Eccl.- S); "animabus... misericordiam concede perpetuam" (DO- Pl.def.2- O); "da, ut in hora mortis nostrae... in sinum misericordiae tuae laeti suscipi mereamur" (PS- 18.Iul.- P).

518 "ut... ad eius [Christi] mereamur pervernire consortium" (N- Nat. M1- P); "Familiae sanctae... consortium consequi sempiternum" (E- S. Fam.- O); "in aeterna beatitudine de eorum societate gaudere" (C- pl.Mart. II- O); "ut eam Sanctorum tuorum consortio sociare digneris" (D- Ann.def.- S); "ut... sanctorum... consortio perpetuo aggregeretur" (DO- Sum.Pont.- O); "...in caelesti regno Sanctorum tuorum iubeas iungi consortio" (DO- Sum.Pont.- S); "ut eorum... perpetuo eggregentus consortio" (DO- Ep. et sac.- O); "Sanctorum tuorum tribuas esse consortem" (DO- Alt.def.ep.- O); "ut animam... in congregatione iustorum aeternae beatitudinis iubeas esse consortem" (DO- Alt.def.sac.- P); "ut intercessionis eius auxilio, Angelorum consortium consequi mereamur" (PS- 9.Mar.- O); "eorum consortio copulemur" (PS- 7.Iul.- O); "ut ipsius Regis gloriae nos coheredes efficias, et eiusdem gloriae tribuas esse consortes" (PS- 6.Aug.- O); "Filii tui facias esse consortes" (PS- 25.Aug.- O); "ut... Sanctorum consortium... meritis mortis tuae, meritum cum beatis habeamus" (PS- 15.Sep.- S); "eiusdem tribue gaudere consortio" (PS- 28.Sep.- O); "largire..., eorum aeterna societate gaudere" (PS- 2.Oct.- O); "da nobis in aeterna beatitudine de eorum societate gaudere" (PS- 5.Oct. - O); "exoramus, ut... terrena despicientes, tui consortio perfruamur aeterno" (PS- 26.Nov.- O); "ut... consortes simus et gloriae" (PS- 20.Oct.- P); "eas [animas] Sanctorum tuorum consortio sociare digneris" (PS- 2.Nov. M2- S); "ut... gaudeant se fieri sancta conversatione caelestes" (O- Temp.terraem.- S); "eiusdem tribue gaudere consortio" (PS- 16.Nov.- O).

519 "inveniat... anima... lucis aeternae consortium: cuius perpetuae misericordiae consecuta est sacramentum" (DO- Una def.- P); "ut animae... lucis perpetuae... recipiant beatitudinem" (PS- 2.Nov. M3- P); "ut luce perfecta fruamur in caelis" (PS- 15.Nov.- O).

520 "te exoramus pro anima..., ut non tradas eam in manus inimici, neque obliviscaris in finem, sed iubeas eam a sanctis Angelis suscipi, et ad patriam paradisi perduci; ut quia in te speravit et credidit, non poenas inferni sustineat, sed gaudia aeterna possideat" (D- Die ob.- O1); "da animae... refrigerii sedem, quietis beatitudinem, et luminis claritatem" (D- Ann.def.- O); "da famulis et famulabus tuis..., refrigerii sedem, quietis beatitudinem, et luminis claritatem" (DO- in coem.- P); "da animabus... refrigerii sedem, quietis beatitudinem, et luminis claritatem" (PS- 2.Nov. M2- O).

521 "cuius miseratione animae fidelium requiescunt" (VD- Ben.Coem.- O); "da... fidelium tuorum animabus hic in te quiescentibus veniam peccatorum" (VD- Ben.Coem.- S); "pervenire mereantur ad requiem sempiternam" (D- Die ob.- S1); "indulgentiam pariter et requiem capiat sempiternam" (D- Die ob.- P1); "ut anima... indulgentiam pariter et requiem capiat sempiternam" (D- Ann.def.- P); "ut animae... requiem capiant sempiternam" (PS- 2.Nov. M2- P).

522 "corpora hic sepeliuntur" (VD- Ben.Coem.- O).

523 "plebs tua... in futuro a morte corporis resurrectura creditur" (VD- Ben.Coem.- P).

524 "ut... in futura [vita] requiem consequatur aeternam" (VD- Infir.- S3); "absolve... animam famuli tui... ab omni vinculo delictorum: ut in resurrectionis gloria inter Sanctos et electos tuos resuscitatus respiret" (DO- Uno def.- P); "famulis tuis... et omnibus hic et ubique in Christo quiescentibus..." (DO- in coem.- O); "omnibus in Christo quiescentibus" (DO- in coem.- O); "perpetua pace respirare concede" (PS- 15.Nov.- P).

525 "pro animabus... omnium catholicorum hic et ubique in Christo dormientium..." (DO- in coem.- S).

526 "da famulis et famulabus tuis, quorum corpora hic et ubique in Christo requiescunt..." (DO- in coem.- P).

527 "in mysterii salutaris... transire consortium" (A- F VI quat. temp.- P); "Ecclesia... ad dona perveniat sempiterna" (N- S. Ioan.- O); "sacramentis..., ad eorum promissa" (PE- D II- P); "aeternitatis auxilium" (Q- Sab p.cin.- P); "in mysterii salutaris consortium" (Q- D I- P); "sancta ventura" (Q- p.D II F VI- O); "ad remedia aeterna" (QP- p.D I F III- O); "donis caelestibus" (QP- p.D I F III- P); "vitae praesentis auxilium et aeternitatis... sacramentum" (QP- p.D I F V- S); "munus temporale... remedium sempiternum" (QP- p.D I F V- P); "sempiterna faciant protectione gaudere" (C- Virg. I- P); "ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium" (C- Virg. II- S1); "concede, ut, haec mysteria... recolentes, et imitemur quod continent, et quod promittunt, assequamur" (PS- 7.Oct.- O).

528 "ut in hora mortis eius non praevaleat contra eum adversarius; sed cum Angelis tuis transitum habere mereatur ad vitam" (DV- Infir.- P3); "propitiare animabus... ut mortalitatis vinculis absolutae, transire mereantur ad vitam" (DO- Pl.def.- O).

529 "in hora mortis nostrae, occurrente gloriosa Virgine Matre tua cum beato Joseph, per te in aeterna tabernacula recipi mereamur" (E- S. Fam.- P).

530 "ut, post obitum nostrum, paradisi ianuas nos gaudenter introire concedas" (V- Pass.D.- P).

531 "ut apertis ianuis, summi Regis adventu, regnum caeleste cum laetitia mereatur intrare" (VD- Ben.Abbatissae- S).

532 "anima... in caelesti sede gloriosa semper exsultet" (DO- Alt.def.sac.- O); "ut cum ipso, in caelesti sede, iugiter regnare possimus" (PS- Iesu Ch.Regis- P).

533 "ut... in tuorum sede laetantium constituas redemptorum" (DO- Pl.def.2- P).

534 "ut animam... in pacis ac lucis regione constituas, et Sanctorum tuorm iubeas esse consortem" (DO- Uno def.- O).

535 "quatenus post huius saeculi caliginosa discrimina, ad lucem indeficientem pervenire mereamur" (PS- 2.Feb.- O3).

536 "eis gaudium sempiternum in regione vivorum concede" (DO- Pat. et mat.- S).

537 "concede, ut... dignos paenitentiae fructus facere, et ad aeternae salutis portum pervenire valeamus" (PS- 23 Ian.- O).

538 "in caelesti patria perpetua libertate gaudere" (PS- 28.Ian.- O); "ad caelestem patriam pervenire mereamur" (PS- 6.Feb.- O); "ut ad aeternam patriam, ipsa adiuvante, pervenire mereamur" (PS- 11.Feb.- P); "ad caelestem patriam perducamur" (PS- 19.Iun.- O); "ad caelestem patriam perducamur" (PS- 20.Nov.- O); "ut... ad caelestem patriam pervenire mereamur" (PS- 6.Feb.- O).

539 "in templo sancto gloriae tuae repraesentari mereamur" (PS- 2.Feb.- O2); "ut... in templo gloriae tuae praesentari mereamur" (PS- 21.Nov.- O).

540 "ut inter oves, quae vocem eius audiant, perpetuo connumerari mereamur" (PS- 18.Mar.- O).

541 "concede; ut ad caelestes Agni nuptias pervenire mereantur" (VD- Pr.religiosarum- P).

542 "famulum tuum infirmitate corporis laborantem, et animam refove, quam creasti; ut, in hora exitus illius... per manus sanctorum Angelorum repraesentari mereatur" (DV- Infir.- O3); "ut in hora exitus nostri hostem vincere..." (PS- 18.Iul.- O); "animam... quam de hoc saeculo migrare iussisti" (DO- Uno def.- O); "qui ex hoc saeculo transierunt" (DO- Def.fra.- O).

543 "de vivis et electis lapidibus aeternum maiestati tuae praeparas habitaculum" (C- Ded. Eccl.- P1); "omnia pro te in hoc saeculo relinquentibus aeternum in caelis praeparas habitaculum" (VD- Pr.religiosarum- P); "Deus, qui ex omni coaptatione Sanctorum aeternum tibi condis habitaculum..." (C- Ded. Eccl.- O3).

544 "ad eum, quem praedixit, secura perveniat, Dominum nostrum..." (PS- 23.Iun.- O); "ad te puris mentibus pervenire" (PS- 15.Iul.- O); "ut... ad te pervenire feliciter valeamus" (PS- 2.Aug.- O); "perfice, ut... ad eum pervenire mereamur" (PS- 18.Sep.- O); "praesta, ut... ad montem, qui Christus est, pervenire valeamus" (PS- 25.Nov.- O); "...et ad te, qui via, veritas, et vita es, gratiosus valeat pervenire" (O- Rege- O).

545 "...veneramur in terris, eius aspectu perfruamur in caelis" (N- Ss. Nom. Iesu- O).

546 "usque ad contemplandam speciem tuae celsitudinis perducamur" (E- Epiph. D.- O); "perpetuo laetemur aspectu" (C- un.Mart. III- P).

547 "meque eos in aeternae claritatis gaudio fac videre" (DO- Pat. et mat.- O).

548 "ut... temporaliter potius maceremur, quam supliciis deputemur aeternis" (QP- p.D I F VI- O); "a gehennae incendiis liberemur" (PS- 6 Dec.- O).

549 "animabus... ut eis proficiat in aeternum, quod in te speraverunt, et crediderunt" (DO- Pl.def.2- O); "ut, perpetua tibi caritate coniuncti, fructum, qui semper maneat, afferamus" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- P); "ut tibi servientes, ad tuam iugiter misericordiam pervenire mereantur" (O- Grad.Eccl.- S); "ut... dignis conversationibus ad eius mereamur pervernire consortium" ( (N- Nat. M1- P).

550 "Deus, cui soli competit medicinam praestare post mortem" (DO- Pl.def.- P).

551 "Redemptorem... quoque iudicem" (A- Vig. Nat. D.- O).

552 "ut in die iudicii, ad dexteram tuam, audire mereamur: Venite, benedicti..." (V- Pass.D.- O); "da nobis... in revelatione sempiternae gloriae tuae gaudere laetantes" (PS- 8.Oct.- O).

553 "indigni famuli tui" (A- Sab quat. temp.- O3 ; A- Sab quat. temp.- O6); "gratia tua... sacrae nos deditos faciat servituti" (Q- p.D II F V- P); "securi tibi mente serviamus" (Q- p.D III F IV- Sp); "corpore et mente renovati, puram tibi exhibeant servitutem" (H- M. Vig. Pasch.- O); "nos tibi semper et devotam gerere voluntatem, et sincero corde servire" (AS- D- O); "nostram servitutem" (PP- D XI- S); "tibi... digne et laudabiliter serviatur" (PP- D XII- O); "ab omnibus mundentur offensis, et secura tibi mente deserviant" (PP- D XX- O); "pro nostrae servitutis augmento" (PP- D XXIII- S); "tibi digne meruit famulari" (C- Conf.Pont. II- O); "devoto tibi pectore famulantes" (VD- Coll.Ord.- O); "fac nos... immensae tuae caritati pura mente servire" (VD- Voc.eccl.ser.- P); "huius virtute sacramenti da nobis... perseverantem in tua voluntate famulatum" (VD- Voc.rel.- P); "ut... in tuo servitio, et amore concrescant" (VD- Grat.act.- S); "famulos tuos in te sperantes..." (DV- Pereg.- P); "ut, divinis rebus inhaerentes, et corpore tibi famulemur, et mente" (O- Lib.Eccl.- S); "ut tibi iugiter famulentur, et nullis tentationibus a te separentur" (O- Tent.- O); "tibi etiam placitis moribus dignanter tribuas deservire" (PS- 23.Apr.- P); "ut in servitio tuo fideles usque ad mortem inveniri mereamur" (PS- 24.Apr.- O); "Deus..., quem nosse vivere, cui servire regnare est" (PS- 28.Iun.- P).

554 "ut... purificatis tibi mentibus servire mereamur" (A- D II- O); "libera tibi mente famulemur" (Q- p.D I Sab- O2).

555 "tibi placitis moribus dignanter deservire concedas" (E- D I p.Epiph.- P).

556 "ut, quod Ecclesiae tuae corporalibus proficit spatiis, spiritualibus amplificetur augmentis" (C- Ded. Eccl.- P1).

557 "ut sancta tua... sinceris tractemus obsequiis, et fideli semper mente sumamus" (Q- D IV- P); "ut hostias... sincero tibi deferamus obsequio" (QP- p.D I F IV- S); "devotum pietatis nostrae praestantes obsequium" (PP- Ss. Cordis- O).

558 "hostia devotionis nostrae" (A- D III- S); "devotioni nostrae proficiant..." (A- Sab quat. temp.- S); "gratiam piae devotionis" (N- D i.Oct.- S); "...devotio reddat innocuos" (N- S. Steph.- S); "ut solemnia, et congrua pietate suscipiant, et secura devotione percurrant" (Q- F IV cin.- O); "ut et devotioni nostrae proficiant, et saluti" (Q- F V p.cin.- S); "observationes sacras annua devotione recolentes" (Q- p.D IV F II- O); "quos ieiunia votiva castigant, ipsa quoque devotio sancta laetificet" (Q- p.D IV F IV- O2); "tranquilla devotione laetetur (PP- D IV- O).

559 "his muneribus convenienter aptari" (Q- F IV cin.- S); "ut observantiam, quam corporaliter exhibemus, mentibus etiam sinceris exercere valeamus" (Q- F VI p.cin.- O); "immaculatam hostiam, quam tibi offerimus..., mundo corde suscipere studeamus" (PS- 18.Mar.- S); "mysteria tua... devota mente tractemus" (PS- 1.Aug.- S); "ut sacrosancta Filii tui Transfigurationis mysteria... purificatae mentis intellegentia consequamur" (PS- 6.Aug.- P); "devota mente celebrat" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "devote celebrantes" (PS- 15.Sep.- P); "ut... pia mentis praeparatione et cordis puritate... Corpus et Sanguinem Filii tui sancte percipere mereamur" (PS- 26.Nov.- S).

560 "cuius laetamur gustu..." (A- F IV quat. temp.- P); "Filii tui adventu laetifica" (A- Sab quat. temp.- O3); "annua exspectatione laetificas" (A- Vig. Nat. D.- O); "Redempotrem laeti suscipimus" (A- Vig. Nat. D.- O); "eius munera capiamus sempiterna gaudentes" (A- Vig. Nat. D.- S); "eius gaudiis in caelo perfruamur" (N- Nat. M1- O); "Nativitatem... nos frequentare gaudemus" (N- Nat. M1- P); "ut... in tua semper benedictione laetemur" (Q- p.D II F III- Sp); "munera exsultantis Ecclesiae" (OC- D i.Alb.- S); "causam tanti gaudii praestitisti" (OC- D i.Alb.- S); "munera tibi... laetantes offerimus" (C- Sum.Pont.- S2); "nos annua sollemnitate laetificas..." (C- un.Mart. II- O); "nos semper laetificent" (C- Conf.Pont. I- S); "ut quos sanctae Crucis laetari facis honore, eius quoque perpetuis defende subsidiis" (V- s.Cruc.- P); "quos divina tribuis participatione gaudere..." (O- Lib.Eccl.- P); "et praesidium crescat et gaudium" (PS- 1.Sept.- S).

561 "ut... solemnia congruis honoribus praecedamus" (A- D I- P).

562 "sollemnia recolentes, purificationem quoque nostris mentibus imploramus" (PS- 29 Nov.- S).

563 "ut... ab omnibus tentationibus emundemur" (O- Post.cont.- P); "a vitiis expiatos..." (A- D III- P); "a vetustate purgatos..." (A- F VI quat. temp.- P); "flamma vitiorum" (A- Sab quat. temp.- O6); "a peccatorum nostrorum maculis emunda" (N- Nat. M3- S); "et vitia nostra purgentur" (N- D i.Oct.- P); "in nobis vitiorum mala mortifica" (N- SS. Inn.- O); "fragilitatem nostram ab omni malo purget semper..." (PE- D IV- S); "vitia nostra curentur..." (Q- p.D I Sab- P); "a terrenis vitiis" (Q- p.D II F III- S); "a noxiis... vitiis cessare" (Q- p.D II F IV- O); "sanctificationibus tuis... et vitia nostra curentur, et remedia nobis sempiterna proveniant" (H- F III- P); "ab omni subreptione vetustatis expurget, et capaces sanctae novitatis efficiat" (H- F III- Sp); "purgemur a vitiis" (PA- D IV- P); "flamma vitiorum" (PO- Sab- O6); "ex iniquitate nostra reos nos esse cognoscimus" (PS- 22 Jan.- O); "pectora nostra ab omni sorde vitiorum alienata, tibique devota semper exsistant" (VD- Reconc.Eccl.- P); "libera... a peccatis et hostibus... ut, in sancta conversatione viventes, nullis afficiantur adversis" (O- Grad.Eccl.- P); "ut, qui conscientiae reatu constringuntur, caelestis remedii plenitudine glorientur" (O- Tent.- P); "ut... corda nostra... omnium vitiorum caecitate careant" (PS- 2.Feb.- O3); "ut igne caritatis tuae vitia nostra curentur, et remedia nobis aeterna proveniant" (PS- 7.Mar.- O); "da nobis... vitiorum nostrorum flammas exstiguere" (PS- 10.Aug.- O).

564 "ex nostra pravitate affligimur" (A- Sab quat. temp.- O1); "quos actionis propriae culpa contristat" (A- Sab quat. temp.- O3); "pro peccatis nostris affligimur" (A- Sab quat. temp.- O5); "ut dignis flagellationibus castigatus, in tua miseratione respiret" (Q- F V p.cin.- Sp); "qui malorum nostrorum pondere premimur" (Q- p.D I Sab- O2); "qui iuste pro peccatis nostris affligimur..." (Q- p.D I Sab- O4).

565 "nulla ei nocebit adversitas, si nulla ei dominetur iniquitas" (Q- F VI p.cin.- Sp).

566 "doceas nos terrena despicere et amare caelestia" (A- D II- P); "terrena desideria mitigantes, discamus amare caelestia" (PA- D III- S); "id amare quod precipis, id desiderare quod promittis, ut... ibi nostra fixa sunt corda, ubi vera sunt gaudia" (PA- D IV- O); "discamus terrena despicere et amare caelestia" (PP- Ss. Cordis- P); "fac nos amare quod praecipis" (PP- D XIII- O); "in bonis actibus tuo nomini sit devota" (PP- D XXI- O); "in tui nominis amore roboremur" (C- un.Mart. III- O); "ut corda nostra facias terrena despicere ac te verum Deum perfecta caritate diligere" (V- s.Ios.- S); "ut, perpetua tibi caritate coniuncti, fructum, qui semper maneat, afferamus" (V-I.Ch. Summo et Aet.Sac.- P); "Spiritus Sancti gratia... et perfectae caritatis dulcedine abundanter reficiat" (O- Post.car.- P); "quatenus... sancto igne dulcissimae caritatis tuae succensi..." (PS- 2.Feb.- O2); "da ut... tua in cordibus nostris caritas iugiter augeatur" (PS- 10.Iun.- O); "corda nostra, caritatis igne succensa, ad te iugiter adspirent" (PS- 15.Aug.- S); "tribue, pro amore tuo prospera mundi despicere, et nulla eius adversa formidare" (PS- 28.Aug. s.Herm.- O); "ad inflammandum corda nostra tui amoris igne..." (PS- 17.Sep.- O); "in tuo semper faciat amore ferventes" (PS- 4.Nov.- O).

567 "in tua pietate confidunt" (A- F IV quat. temp.- O2 ; A- F VI quat. temp.- O); "fiducia sperandae pietatis" (Q- p.D II F II- Sp); "in tua protectione confidimus" (Q- p.D III F VI- Sp); "ut, qui infirmitatis nostrae conscii, de tua virtute confidimus" (Q- p.D IV F VI- Sp); "in afflictione nostra de tua pietate confidimus" (PA- i.Lit.- O); "in defensione tua confidimus..." (VD- Pro pace- P); "famulos tuos de tua misericordia confidentes" (O- Tent.- O); "in defensione tua confidimus" (PS- 28.Iun.- P); "infirmitatis nostrae conscii de tua virtute confidimus" (PS- 21.Aug.- O).

568 "sperantibus in te..." (Q- p.D IV Sab- Sp); "omnibus in te sperantibus auxilium tui munus ostende" (C- Ded. Eccl.- P3).

569 "quorum hic reliquias pio amore complectimur" (C- Ded. Eccl.- O3).

570 "inimicos diligere... pro persecutoribus exorare" (N- S. Steph.- O).

571 "tuis consolationibus subleventur" (A- F IV quat. temp.- O2); "ex tua visitatione consolemur" (A- Sab quat. temp.- O1); "pietati tuae consolemur" (A- Sab quat. temp.- O5); "in tribulatione..., de consolatione nostra in tuo amore crescamus" (PA- i.Lit.- P); "in eodem Spiritu recta sapere, et de eius consolatione gaudere" (PO- D Pent- O).

572 "patrocinia sentiamus" (N- Nat. M2- O2; PS- 4.Nov.- S; C- Conf.Pont. I- S; PS- 16.Aug.- O); "intercedere sentiamus" (N- Oct. Nat.- O); "dulcissimi Cordis tui suavitate percepta" (PP- Ss. Cordis- P); "ipsam pro nobis intercedere sentiamus..." (C- s.Maria i.Sab. II- O); "ut quod celebramus..., nobis prodesse sentiamus" (V- Angel.- P); "ut... tuae circa nos pietatis semper viscera sentiamus" (PS- 24.Feb.- O); "ut... pios apud te in nostra intercessione sentiamus" (PS- 10.Mar.- O); "ut... salvationis tuae sentiamus augmentum" (PS- 2.Iun.- P); "protectionis tuae dona sentiamus" (PS- 9.Iun.- O; PS- 10.Nov. s.Tryph.- O); "ut... salutaris sacrificii sentiamus effectum" (PS- 13.Iun.- P); "sentiamus" (PS- 10.Iul.- O; PS- 8.Nov.- O); "ut salvationis tuae sentiamus augmentum" (PS- 10.Aug.- P); "hostias... proficere sibi sentiat ad salutem" (PS- 30.Aug. s.Fel.- S); "experiamur auxilium" (PS- 25.Oct.- O).

573 "in corde beati... admirabiles ad te ascensiones disposuisti..." (PS- 10.Nov.- O).

574 "qui beatae Birgittae per Filium tuum unigenitum secreta caelestia revelasti" (PS- 8.Oct.- O).

575 "iusta desideria compleantur" (N- D i.Oct.- P); "ut semper eadem, per quae veraciter vivimus, appetamus" (PE- D VI- P); "dona tua..., ut eadem et percipiendo requirant, et quaerendo sine fine percipiant" (S- D Sept- P; Q- Sab p.cin.- Sp); "benedictio desiderata" (Q- p.D I Sab- Sp); "largire poscentibus" (Q- p.D II F V- Sp); "desiderata concedas" (Q- p.D IV F IV- Sp); "desiderare, quae recta sunt, et desiderata percipere" (PA- D V- P); "promissiones tuas, quae omne desiderium superant..." (PP- D V- O); "ut... semper eadem, per quae veraciter vivimus, appetamus" (PS- 26.Mai.- P); "ut... valeamus terrena despicere et sola caelestia desiderare" (PS- 22.Iun.- O); "despicere terrena concedas" (PS- 7.Iul.- P); "da nobis... in te semper confidere, et sola caelestia desiderare" (PS- 6.Aug.- O); "facias terrena despicere, et te solum Deum pura mente sectari" (PS- 21.Aug.- P); "da... prospera mundi... despicere, et caelestia semper inquirere" (PS- 23.Aug.- O).

576 "mysterium... et puro cernamus intuitu, et digno percipiamus affectu" (E- Bapt. D.- P); "ut... beneplacitum tibi nostrae mentis offeramus affectum" (Q- Sab p.cin.- S); "ut apud te mens nostra tuo desiderio fulgeat, quae se carnis maceratione castigat" (Q- p.D I F III- O); "ut, terrenis affectibus mitigatis, facilius caelestia capiamus" (Q- p.D IV F IV- O2); "affectus nostrae devotionis" (Q- p.D IV Sab- O); "fiat... fructuosus nostrae devotionis affectus" (Q- p.D IV Sab- O); "proficiat... piae devotionis affectu, ut sacris actionibus erudita... maiestati tuae fit gratior" (QP- p.D I Sab- O); "ut, quod... mysterio gerimus, piis affectibus consequamur" (H- F IV- S); "infunde cordibus nostris tui amoris affectum" (PP- D V- O); "piae devotionis erudiamur affectu" (PS- 13 Dec.- O); "ut, terrenis affectibus expiati, ad superni plenitudinem sacramenti, cuius libavimus sancta, tendamus" (VD- quaq.neces.- P); "tribue... pietatis et humilitatis affectum" (PS- 22.Iun.- P); "ut... piae devotionis erudiamur affectu" (PS- 15.Oct.- O); "ut quod... mysterio gerimus... pio consequamur affectu" (PS- 15.Nov.- S).

577 "ut... iuxta crucem Iesu cum Maria Matre eius fideliter astemus, et eiusdem redemptionis fructum percipere mereamur" (PS- 12.Feb.- P).

578 "da nobis, ut... iugem in Corde tuo mansionem habere mereamur" (PS- 17.Oct.- O); "in corde beatae... iucundum tibi mansionem praeparasti" (PS- 16.Nov.- O).

579 "accepta tibi... nostra ieiunia" (A- F IV quat. temp.- S).

580 "dignis conversationibus" (N- Nat. M1- P); "paschalia festa... moribus et vita teneamus" (OC- D i.Alb.- O); "illa respuere, quae huis inimica sunt nomini, et ea quae sunt apta, sectari" (PA- D III- O); "ut tuae redemptionis effectum, et mysteriis capiamus, et moribus" (VD- Coll.Ord.- P); "angelicis da moribus vivere" (PS- 21.Iun.- P).

581 "imitari quod colimus" (N- S. Steph.- O); "sanctae Familiae exempla imitari" (E- S. Fam.- P); "Familiae sanctae exemplis instrui" (E- S. Fam.- O); "ad imitandum humilitatis exemplum, Salvatorem nostrum carnem sumere, et crucem subire fecisti..." (QP- D II- O); "virtutum quoque imitemur exempla" (PS- 3 Dec.- O); "per eius ad te exempla gradiamur" (PS- 4 Dec. s. Barb.- O); "tantae fidei proficiamus exemplo" (PS- 18 Jan. s.Prisc.- O); "cuius natalitia colimus, etiam actiones imitemur" (C- Conf.n.Pont. I- O); "da nobis... quae idem pie pro nobis pertulit, digne recolere; sicque exemplo eius, nobis adversantia aequanimiter tolerare" (O- Post.pat.- O); "da nobis et quae docuit, intellectu conspicere, et quae egit, imitatione complere" (PS- 7.Mar.- O); "ut qui commemorationis eius festa percolimus, vitae quoque imitemur exempla" (PS- 12.Mar.- P); "ut quorum colimus imagines, virtutes imitemur et patrocinia sentiamus" (PS- 27.Mar.- O); "ad terendam salutis viam in Sanctis tuis exemplum et praesidium collocasti" (PS- 25.Iun.- O); "ut... etiam actiones imitemur" (PS- 17.Iul.- O); "amare quod credidit, et praedicare quod docuit" (PS- 24.Aug.- O); "praesta, ut... fidem quoque proficiendo sectemur" (PS- 1.Sep.- P); "praesta, ut... beati... fidem congrua devotione sectemur" (PS- 2.Sep.- P); "concede nobis... ut, superbis saeculi vanitatibus exutis, mansuetudinem et humilitatem Cordis tui induere mereamur" (PS- 17.Oct.- P); "eius imitatione iugiter inhaerentes" (PS- 24.Nov.- O); "da, ut... etiam piae conversationis sequamur exemplo" (PS- 22.Nov.- O); "tribue sancti... vestigiis ita inhaerere, ut copiosam mercedem in regno gloriae tuae cum Sanctis habeamus" (PS- 26.Nov.- P).

582 "interius exteriusque custodi" (Q- D II- O); "quod observantia nostra profitetur exterius, interius operetur effectu" (Q- p.D II F V- S).

583 "hoc in nostro resplendeat opere, quod per fidem fulget in mente" (N- Nat. M2- O1); "ut fidem tuam, quam lingua nostra loquitur, etiam moribus vita fateatur" (N- SS. Inn.- O); "in fide... stabiles, et in opere efficaces" (Q- p.D II F IV- Sp); "una sit fides mentium, et pietas actionum" (OC- F V- O); "da mentibus nostris: ut quod professione celebramus, imitemur effectu" (OC- F VI- O); "quos tuos fide et opere futuros esse praenoscis" (O- Viv. et def.- O1); "fidem.. proficiendo sectemur" (PS- 1.Aug.- P).

584 "ut quae agenda sunt, videant, et ad implenda quae viderint, convalescant" (E- D I p.Epiph.- O); "lumine tuae claritatis illustra, ut videre possimus, quae agenda sunt, et, quae recta sunt, agere valeamus" (Q- p.D I F IV- Sp); "et, quae profitentur, agnoscere, et caeleste munus diligere, quod frequentant" (Q- p.D I F V- Sp); "ut, quae te auctore facienda cognovimus, te operante impleamus" (Q- p.D II F III- O); "ut cogitemus, te inspirante, quae recta sunt, et, te gubernante, eadem faciamus" (PA- D V- O); "spiritum cogitandi, quae recta sunt, et agendi, ut... secundum te vivere valeamus" (PP- D VIII- O).

585 "ut semper rationabilia meditantes, quae tibi sunt placita, et dictis exsequamur, et factis" (PE- D VI- O).

586 "qui et plebem tuam virtutibus instruat, et fidelium mentes spiritualium aromatum odore perfundat" (VD- El.Sum.Pont.- P).

587 "bona opera" (N- D i.Oct.- O); "ut, quod a te obtinere abstinendo nititur, hoc bonis operibus exsequatur" (Q- D I- O); "actiones nostras... prosequere, ut cuncta nostra oratio et operatio a te semper incipiat..." (Q- p.D I Sab- O5); "sacrificia... et actione permaneant, et operatione firmentur" (Q- p.D II F VI- S); "bonis operibus inhaerendo..." (Q- p.D II F VI- Sp); "bonis operibus... esse intentos" (PP- D XVI- O).

588 "quos per lignum sanctae Crucis Filii tui, arma iustitiae pro salute mundi, triumphare iussisti" (PS- 3.Mai.- P); "ut... crucem iugiter feramus, et dignos fructus paenitentiae faciamus" (PS- 17.Sep.- O); "concede, ut... discamus perituras mundi calcare delicias, et in amplexione tuae Crucis omnia nobis adversantia superare" (PS- 16.Oct.- O); "crucis mortificationem iugiter in suo corpore, pro tui nominis honore, portavit" (PS- 18.Oct.- O); "da nobis, ut... carne mortificati, facilius caelestia capiamus" (PS- 19.Oct.- O); "sub Christi Regis vexillis militare gloriamur..." (PS- Iesu Ch.Regis- P); "sanctum... perfectae sui abnegationis et Crucis amatorem eximium effecisti..." (PS- 24.Nov.- O).

589 "paenitentia placaris" (Q- F V p.cin.- O); "converte nos..." (Q- p.D I F II- O); "da nobis digne flere mala, quae fecimus, ut tuae consolationis gratiam invenire mereamur" (Q- p.D IV Sab- Sp); "ut peccata nostra castigatione voluntaria cohibentes, temporaliter potius maceremur..." (QP- p.D I F VI- O); "educ de cordis nostri duritia lacrimas compunctionis; ut peccata nostra plangere valeamus, remissionemque eorum, te miserante, mereamur accipere" (O- Pet.comp.- O); "produc de oculis nostris lacrimarum flumina, quibus debita flammarum incendia valeamus exstinguere" (O- Pet.comp.- S); "concede, ut... dignos paenitentiae fructus facere, et ad aeternae salutis portum pervenire valeamus" (PS- 23 Ian.- O); "beatum... admirabilis paenitentiae et altissimae contemplationis munere illustrare dignatus es" (PS- 19.Oct.- O); "da... peccata nostra deplorare" (PS- 4.Mai- O).

590 "ieiuniorum solemnia" (Q- F IV cin.- O); "inchoata ieiunia" (Q- F VI p.cin.- O); ""solemne ieiunium... devoto servitio celebremus" (Q- Sab p.cin.- O); "quadragesimali observatione purificas" (Q- D I- O); "medicinalia ieiunia" (Q- p.D I F V- S); "affligendo carnem ab alimentis abstinet..." (Q- p.D II F II- O); "observantiae sanctae" (Q- p.D II F III- O); "medicinalibus ieiuniis..." (H- F III- S); "nobis proderunt suscepta ieiunia" (Q- p.D IV Sab- O); "ieiunia... nos et expiando gratia tu dignos efficiant, et ad remedia perducant aeterna" (QP- p.D I F III- O); "sacrae observationis ieiunia: et piae conservationis augmentum et tuae propitiationis continuum praestent auxilium" (Q- p.D IV F III- O); "salutaribus ieiuniis eruditi" (PO- Sab- O4).

591 "nomini tuo... ieiunia dicata" (Q- p.D II F V- S).

592 "ab escis carnalibus praecipis abstinere" (Q- p.D II F IV- O); "ad animarum medelam, ieiunii devotione castigari corpora praecepisti" (PO- Sab- O3); "sic nos ab epulis carnalibus abstinere, ut a vitiis irruentibus pariter ieiunemus" (PO- Sab- O5).

593 "ut tibi et mentes nostras reddat acceptas, et continentiae promptioris nobis tribuat facultatem" (Q- F VI p.cin.- S); "ut, cum epularum restrictione carnalium, a noxiis quoque voluptatibus temperemus" (Q- D I- S); "ut, quod observantia nostra profitetur extrinsecus, interius operetur" (Q- p.D I Sab- S); "sectando iustitiam, a culpa ieiunet" (Q- p.D II F II- O); "ut ieiuniis et orationibus convenienter intenti, liberemur ab hostibus mentis et corporis" (Q- p.D II F V- O); "ut, sacro nos purificante ieiunio, sinceris mentibus ad sancta ventura facias pervenire" (Q- p.D II F VI- O); "nostris effectum ieiuniis salutarem" (Q- p.D II Sab- O); "castigatio carnis assumpta, ad nostrarum vegetationem transeat animarum" (Q- p.D II Sab- O); "ut, sicut ab escis carnalibis abstinemus, ita sensus quoque nostros a noxiis retrahamus excessibus" (Q- p.D III F II- O); "continentia salutaris" (Q- p.D III F III- O); "ut dignitas... sauciata, medicinalis parsimoniae studio reformetur" (QP- p.D I F V- O); "ut, dum a cibis corporalibus se abstinet, a vitiis quoque mente ieiunet" (PP- F IV quat. temp. Sept.- O2); "per continentiam salutarem corporibus mederis et mentibus" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O1); "abstinendo, cunctis efficiamur hostibus fortiores" (PP- Sab quat. temp. Sept.- O2).

594 "ut nobis ieiunium... proficiat, mentes nostras caelestibus instrue disciplinis" (Q- p.D I F II- O); "salutaribus ieiuniis eruditi, a noxiis quoque vitiis abstinentes" (Q- p.D III F IV- O).

595 "ut, qui per abstinentiam macerantur in corpore, per fructum nobi operis reficiantur in mente" (Q- p.D I F IV- O2).

596 "supplices rogamus..." (S- D Sex.- P); "inclinantes se... maiestati tuae" (Q- F IV cin.- Sp); "vota humilium" (Q- D III- O); "humiliter deprecamur" (V- Pass.D.- O); "te piissime deprecantes..." (VD- Grat.act.- P); "humilitatis meae preces" (O- Seipso sac.- O); "toto corde tibi prostrata..." (O- Familia- O); "...ut numquam indignationem tuam provocemus elati, sed potius gratiae tuae capiamus dona subiecti" (O- Post.hum.- O); "preces humilitatis nostrae" (DO- Def.fra.- S); "Da Ecclesiae tuae... tibi placita humilitate proficere" (PS- 15.Iun.- O).

597 "benedictio... eos a tua voluntate numquam faciat discrepare" (Q- p.D I Sab- Sp).

598 "actus in beneplacito" (N- D i.Oct.- O); "tibi etiam placitis moribus dignanter derservire concedas" (S- D Sex.- P); "qui tibi placuit" (C- Conf.n.Pont. II- O); "tibi grata semper exstitit, et merito castitatis, et tuae professione virtutis" (C- Virg. II- O1); "plena tibi atque perfecta corporis et animae devotione placeamus" (C- Ded. Eccl.- S1); "ut te tota virtute diligant, et quae tibi placita sunt, tota dilectione perficiant" (O- Dev.am.- O); "ut... ab omni labe mundati, et corpore tibi placeamus et mente" (PS- 1.Iun.- P); "ut... et conversatione tibi placeat, et secura mente deserviat" (PS- 25.Iul.- O); "spretis mundi oblectamentis, soli Regi Christo placere studuit..." (PS- 25.Aug.- S); "praesta, ut... corde tibi et opere placeamus" (PS- 20.Oct.- S); "praesta, ut... tibi placeamus" (Q- p.D IV F II- O).

599 "fac nos tuis... semper obedire mandatis" (Q- p.D II F III- P); "quae tibi non placent, respuentes, tuorum potius repleantur delectationibus mandatorum" (QP- p.D I F V- Sp); "ut in exsequendis mandatis tuis, et voluntate tibi et actione placeamus" (PP- D I- O); "mente et corpore pariter expediti, quae tua sunt, liberis mentibus exsequamur" (PP- D XIX- O); "ut Unigeniti Filii tui et praecepta iugiter serventur..." (VD- Voc.eccl.pet.- O); "ut corda nostra mandatis tuis dedita... sint" (VD- Pro pace- O); "illumina corda nostra; ut tua valeamus implere praecepta" (O- Rem.pecc.- O); "nos patrem et matrem honorare praecepisti" (DO- Pat. et mat.- O); "ut, quae nobis agenda praecipis, te miserante adimplere possimus" (PS- 17.Mar.- O); "ut... per semitam mandatorum tuorum dilatato corde curramus" (PS- 13.Mai.- S).

600 "divini operis fructum exsequentes, pietatis tuae remedia maiora percipiant" (PP- D XXIV- O); "ut reatus nostros munera sacrata purificent, et recte vivendi nobis operentur effectum" (PS- 14.Oct.- P).

601 "virtutum.. omnium percipiat incrementa; ... et vitiorum monstra devitare et ad te, qui via, veritas, et vita es, gratiosus valeat pervenire" (O- Rege- O); "incrementa virtutum" (PS- 1.Sept.- O).

602 "da fidei, spei, et caritatis augmentum" (PP- D XIII- O); "credulitatis suae meritis augeatur" (H- F VI pars II- O2); "eiusdem fidei firmitate..." (PP- D Ss.Trin.- O); "et fidei integritate laetetur, et temporum tranquillitate semper exsultet" (C- Sum.Pont.- S2); "ita nos per gratiam tuam in fide et caritate confirma" (PS- 24.Apr.- O); "ut... fides semper vera proficiat" (VD- Fid.prop.- P); "ut eiusdem fidei firmitate, ab omnibus semper muniamur adversis" (PP- D Ss.Trin.- O).

603 "cuius praeconium.. non loquendo, sed moriendo confessi sunt" (N- SS. Inn.- O).

604 "qui iam te ex fide cognovimus" (E- Epiph. D.- O); "ut eiusdem Spiritus Sancti gratia illuminati, atque edocti, te veraciter agnoscamus, et fideliter diligamus" (PS- 2.Feb.- O5); "da nobis... te solum verum Deum, et quem misisti Iesum Christum ita cognoscere, ut inter oves, quae vocem eius audiant, perpetuo connumerari mereamur" (PS- 18.Mar.- O); "incarnationem Christi Filii tui cognovimus" (C- s.Maria i.Sab. I- P).

605 "cuius nos confidimus patrocinio liberari" (N- S. Ioan.- S); "qui eius implorant auxilium, petitionis suae... consequantur effectum" (N- S. Thom.- O); "quem Doctorem vitae habuimus in terris, intercessorem habere mereamur in caelis" (C- Doct.- O); "ut et conversationis eius experiamur insignia, et intercessionis percipiamus suffragia" (C- Abb.- P).

606 "nos... divinitatis tuae sempiterna fruitione repleri" (PP- Ss. Corp.- P).

607 "a praesenti liberari tristitia et aeterna perfrui laetitia" (C- Fest. B.M.V.- O).

608 "concede, ut, iuste et pie viventes in hoc saeculo, ad caelestem patriam pervenire mereamur" (PS- 6.Feb.- O); "da nobis eius meritis et precibus ita innocenter vivere, ut ad aeterna mereamur gaudia pervenire" (PS- 10.Feb.- O); "ut per terrestrium rerum contemptum aeterna gaudia consequamur" (PS- 23.Feb.- O); "terrena despiciant, et ad caelestia semper aspirent" (PS- 4.Mar.- O); "ut... opera perficiamus quae praecipis, et praemia consequamur, quae promittis" (PS- 1.Mai.- O); "da nobis... angelicis moribus vivere; ut, terrenis omnibus abdicatis, gaudiis perfrui mereamur aeternis" (PS- 1.Iun.- O); "ut, semper orantes et corpus in servitutem redigentes, ad caelestem gloriam pervenire mereantur" (PS- 4.Iun.- O); "ut... certantes in terris, coronari mereamur in caelis" (PS- 31.Iul.- O); "praesta nos... ita facere et docere, ut praemia consequamur aeterna" (PS- 27.Aug.- O); "concede nobis..., ut, perfectiora semper exsequentes, ad gloriae tuae fastigium feliciter perducamur" (PS- 10.Nov.- O).

609 "refloreat cor et caro nostra vigore pudicitiae, et castimoniae novitate" (O- Post.cont.- P); "virginitatis flos" (PS- 2 Dec.- O).

610 "pro sacra connubii lege" (VD- pro spons.- S); "institutis tuis, quibus propagationem humani generis ordinasti, benignus assiste: ut, quod te auctore iungitur, te auxiliante servetur" (VD- pro spons.- O1 p. Pater n.); "institua providentiae tuae" (VD- pro spons.- P).

611 "familias nostras in pace et gratia tua firmiter constituas" (E- S. Fam.- S).

612 A- D I- O ; A- F VI quat. temp.- O; A- D IV- O (cf. Ps 79). "ne tardaveris" (A- F IV quat. temp.- O2); cf. Ps 69.

613 A- D I- P; cf. Ps 67,29s.

614 QP- p.D I F V- Sp; cf. Ps 118,47s.127.

615 "pari benedictione, sicut munera Abel" (PP- D VII- S); "qui sitienti populo fontem viventis aquae de petra produxisti..." (O- Pet.comp.- O); "qui transtulisti patres nostros per Mare Rubrum..." (O- Navig.- O); "beatum Raphaelem Archangelum Tobiae... comitem dedisti in via" (PS- 24.Oct.- O); A- Sab quat. temp.- O6; PO- Sab- O6.

616 E.g. "Filium tuum... Iesum vocari iussisti" (N- Ss. Nom. Iesu- O); "gentibus stella duce revelasti" (E- Epiph. D.- O); "Apostolis tuis S. dedisti Spiritum" (PO- F II- O); "beatum Petrum ambulantem in fluctibus... et Paulum... de profundo pelagi liberavit" (V- ss. Petr. Paul.- O); "qui hora sexta... Crucis patibulum ascendisti..." (V- Pass.D.- P); "ad annuntiandum incarnationis tuae mysterium Gabrielem Archangelum elegisti" (PS- 24.Mar.- O); "ad praeparandas Unigeniti tui vias" (A- D II- O); etc.

617 E.g. "inducat in omnem, sicut promisit Filius, veritatem" (PO- F IV- O); "nos igne... inflammet, quaem Dominus... misit in terram" (PO- Sab- O2); "Venite, benedicti..." (V- Pass.D.- O); "ut apertis ianuis, summi Regis adventu, regnum caeleste mereatur intrare" (VD- Ben.Abbatissae- S); "ut ad caelestes Agni nuptias pervenire mereantur" (VD- Pr.religiosarum- P); "mitte operarios in messem tuam" (VD- Voc.eccl.- O); "qui beatum Petrum Apostolum a vinculis absolutum, illaesum abire fecisti" (O- Capt.- O); "caelesti convivio fac nos... nuptiali veste indutos accumbere" (PS- 21.Iun.- S); "ut... aeternae praedestinationis titulo gaudeamus nomina nostra scripta esse in caelis" (N- Ss. Nom. Iesu- P); "qui omnia pro te in hoc saeculo reliquentibus, centuplum in futuro et vitam aeternam promisisti..." (PS- 22.Iun.- O); "inter oves, quae vocem eius audiant,..." (PS- 18.Mar.- O); "ad sacram... mensam admissi, hausimus aquas in gaudio de fontibus Salvatoris" (PS- 1.Iul.- P); "Deus, in quo vivimus, movemur, et sumus" (O- Pet.pluv.- O); "infirma mundi eligis, ut fortiora confundas" (PS- 13.Nov.- O).

618 E.g. "qui animam beatae Virginis tuae Scholasticae ad ostendendam innocentiae viam in columbae specie caelum penetrare fecisti..." (PS- 10.Feb.- O); "Monicae lacrimas..." (PS- 4.Mai- O); "pretioso... Corpore mirabiliter recreare dignatus es..." (PS- 19.Iun.- O); etc.

619 E.g. "in praeclara salutiferae Crucis Inventione passionis tuae miracula suscitasti..." (PS- 3.Mai.- O); "pro fidei dilatatione..." (PS- 2.Sept.- P); "universa in Christo instauranda..." (PS- 3.Sept.- O); etc.

620 E.g. "aurem tuam accomoda" (A- D III- O); "inclina... aurem tuam" (DO- Uno def.- O); "praetende... dexteram caelestis auxilii" (Q- p.D III Sab- Sp); "dextera tua" (QP- p.D I Sab- Sp); "dextera tua protegente" (O- Res publ.- O); "dexterae tuae virtute" (O- Defens.- O); "tibi in odorem suavitatis offerimus" (PS- 13.Mai.- S); etc.

621 E.g. "nos conspicis" (PS- 14.Oct.- O; PS- 11.Nov.- O); "non desinis propitius intueri" (PS- 26.Sep.- O); "qui respicis terram" (O- Temp.terraem.- O); etc.

622 E.g. "humana vetustas... huius sacramenti novitas natalis" (N- Nat. M2- P1); etc.

623 Wie oben angemerkt, habe ich die geschichtliche Problematik ausgeklammert. Um der Klarheit willen möchte ich nur bemerken, daß diese Antiquität gewissermaßen auch für die neuen Meßformulare (des Missale Romanum von 1962) im folgenden Sinne gilt: beim Verfassen der neuen Orationen war man offensichtlich sorgfältig darauf bedacht, den Prinzipien und dem Stil der alten und ältesten Gebete des Missale zu folgen.

624 Auf diesem Hintergrund hat die Feststellung von M. VIGUÉ ( La Liturgie et la théologie, in: Liturgia..., 27) besondere Bedeutung: "...la liturgie romaine émane d‘une Eglise qui n‘a jamais failli et dont le chef a reçu, de la bouche même du Christ, une promesse spéciale d‘indéfectibilité". Ähnlich bemerkt DALMAIS (La Liturgie..., 225n): "[la liturgie romaine] offre la garantie particulière d‘exprimer la croyance de la Mère et Maîtresse des Eglises et d‘être organisée sous la responsabilité immédiate des Souverains Pontifes qui ont eux-mêmes rédigé beaucoup de ses textes les plus importants."

625 Das Auftreten aller Gebete (nach dem Initium alphabetisch geordnet) wird von BRUYLANTS (II) angegeben.


Internationale Startseite - Deutsche Startseite - Deutsche Wissenschaftssektion
E-Mail: Autor Hw. Mag. Olewinski - E-Mail: Padre Alex - Formular